HİNDU (PAÑÇATANTRA, HİTOPADEŞA, KATHĀSARİTSĀGARA) VE BUDDHİST (CĀTAKA) METİNLERİNDE YER ALAN “KAPLAN POSTU GİYEN EŞEK” ANLATISININ İNCELENMESİ

Her toplumun kendisine özgü bir yaşam tarzı vardır. Eski çağlarda yaşayan toplumların yaşam tarzlarını anladığımız en önemli kaynaklardan biri de günümüze kadar aktarılmış olan anlatılardır. Başlarda ağızdan ağıza sözlü olarak yayılmış ve daha sonra yazıya geçirilen bu masalların ilk çıkış yerini tespit etmek zordur. Ancak kaynakların yazım ya da oluşturulma tarihleri karşılaştırıldığında masalların Hint-alt kıtasında ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Bu bağlamda, Aisopos, La Fontaine, Grimm gibi masal birikimlerin de Hint masalları ile benzerlik gösteren birçok anlatı örneği bulunmaktadır. Bu ortak anlatılardan biri de “Kaplan Postu Giyen Eşek” masalıdır. İlgili masal, birçok kültür tarafından farklı versiyonları ile birlikte günümüze kadar aktarılmıştır. Üstelik Hint coğrafyasında aynı toplum tarafından ancak farklı dinlere mensup olan kişiler tarafında da bu masal örneği işlenmiştir. Pañçatantra, Kathāsaritsāgara ve Hitopadeşa gibi Hint edebiyatı eserleri içinde farklı anlatıların yer almasının yanı sıra, Buddhist edebiyatı içinde yer alan Cātaka metninde de “Kaplan Postu Giyen Eşek” anlatısına yer verilmiştir. Burada dikkatimizi çeken ve çalışmaya konu olan durum ise, hem Hindu toplum için hem de Buddhist toplum için aktarılan bu masalın farklı dinlere mensup olmaları sebebiyle anlatıdaki değişiklik gösteren noktaları incelemektir. Aynı topraklarda yaşayan insanlar hangi dine mensup olursa olsun; kültürleri, yaşam tarzları ve kısmen gelenekleri aynı olmasına rağmen dindeki bu farklılık sebebiyle farklı bir anlatı tarzı işlenen bu masal sosyo-kültürel açıdan incelenmesi gereken bir anlatıdır.  

INVESTİGATİON OF THE NARRATİVE OF ASS İN THE LİON’S SKİN İN INDİAN (PAÑÇATANTRA, HİTOPADEŞA, KATHĀSARİTSĀGARA) AND İN BUDDHİST (JĀTAKA) TEXTS

Every society has an own lifestyle. One of the most important sources that we understand the lifestyles of societies living in ancient times is the narratives that have been transmitted to thepresent day. It is difficult to determine the origin of these tales, which were at first passed on by word of mouth. However, when the writing or creation dates of the sources are compared, it isestimated that the tales appeared in the Indo-subcontinent. In this context, there are many narrative examples that are similar to Indian tales such as Aisopos, La Fontaine and Grimm. One of these common narratives is the tale of the Ass in the Lion‟s Skin. The related tale has been conveyed to the present day with different versions by many cultures. Moreover, this tale sample has been processed by the same society but who belong to different religions. In addition to different version in Indian literature such as Pañchatantra, Kathāsaritsāgara and Hitopadesha, Jātaka's text in Buddhist literature also includes the narrative of the Ass in the Lion‟s Skin. The main point of attention our study is to examine the points of change in the narrative because of the different religions of this tale conveyed for both the Hindu community and the Buddhist society. No matter what religion the people living on the same land belong to, even if the cultures, lifestyles, and partly traditions are the same, this tale is a narrative style that has to be examined from a socio-cultural point of view.

___

  • Aisopos Masalları, (2017) çev. Nurullah Ataç, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • AKİRA, Hirakawa. (2007) A History of Indian Buddhism, From Şākyamuni to Early Mahāyāna, (Çev. Paul Groner) Delhi: Motilal Banarsidass.
  • DAVIDS, Rhys. Buddhist Birth-Stories (Jataka Tales), New York: E.P. Dutton.
  • DAVIDS, Ryhs. (1999) Buddhist India, Delhi: Munshiram Manoharlal Publication.
  • FEER, M.L. (1984) A Study of the Jātakas, Delhi: Indological Book House.
  • Hitopadeşa, (2006) (çev. Korhan Kaya), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • KAPUR, Alexandra R. (2010) The Jatakas „Times and Lives of Bodhisattva‟ New Delhi: Abhinav Publications.
  • Kathāsaritsāgara, (2011) (çev. Korhan Kaya), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • KAYA, Korhan (2001) Hint-Türk-Avrupa Masalları, Ankara: İmge Kitabevi.
  • KAYA, Korhan. (2016) Hint Masalları, Ankara: İmge Kitabevi.
  • KAYALI, Yalçın. (2018a) “Guṇādhya’nın Brihatkatha’sından Somadeva’nın Kathāsaritsagāra’sına Hint Masal Edebiyatı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (58), s. 116-122.
  • KAYALI, Yalçın. (2018b) “Buddhist Kültürün Acanta Mağaralarındaki İzleri: Vihāralar” Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58 (1), s. 29-58.
  • La Fontaine, (2014) (çev. Sabahattin Eyüpoğlu), İstanbul: İş Bankası ve Kültür Yayınları.
  • The Cātaka, (2015) (edit. E.B. Cowell), New Delhi: Munshiram Manoharlal.
  • WALTER, Ruben. (1947) Buddhizm Tarihi, Ankara: AÜ. DTCF Yayınları.
  • WINTERNITZ, M. (1933). A History of Indian Literature, Vol.II , Calcuta, Calcutta University Press.