ANTALYA’NIN KORKUTELİ İLÇESİNİN KÖY ADLARI

Öz Dil biliminde yer adlarını, bunların kökenlerini, anlamlarını ve kullanımlarını inceleyen bilim dalına yer adları bilimi (Rus. топонимия / топонимика, İng. toponymy, Alm. toponmie, Fr. toponymié) denir. Fransızcadan dilimize geçmiĢ bu bilim dalı, dil biliminin en ilgi çeken araĢtırma alanlarından biri olan ad biliminin (~onomastik) içerisinde yer alır. Yer adları biliminin folklor, tarih, sanat tarihi, arkeoloji, sosyoloji, antropoloji, coğrafya, etnoloji, jeoloji, botanik ve biyoloji gibi alanlarla doğrudan ilgisi vardır. Yapılan araĢtırmalar ve incelemelerin neticesinde Antalya ili Korkuteli ilçesinin köy adlarında göze çarpan en önemli özelliğin bölgedeki yer adlarının tamamına yakınının Türkçe kelimelerden oluĢması ve -birkaç kelime hariç- neredeyse Anadolu’nun eski medeniyetlerine/kültürlerine ait hiçbir yer adının bulunmamasıdır. Bu durumun temel nedeni, Oğuzların kitleler halinde Anadolu’ya geldiklerinde iskân oldukları bölgeye ya kendi boy adlarını vermeleri ya da oba veya aĢiretin baĢındaki beyin/reisin adını vermeleridir. Bu çalıĢmada, Antalya ili Korkuteli ilçesinin eski köy adları hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra ilçedeki köy adları köken, yapı ve anlam bakımından tasnif edilecektir. Korkuteli adının kökeni, anlamı ve ilçeye niçin bu adın verildiği üzerinde durulacaktır. Ayrıca boy adlarından oba veya aĢiretin baĢındaki beyin adından kaynaklanan orun adları hakkında tarihi verilerden hareketle bilgi/ler verilecektir. Ġlçede yaĢayan kiĢilerin soyadlarında veya sülalelerin lakaplarında yer alan Oğuz boy adları hakkında da bilgi/ler verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Korkuteli, orun adı, köken bilgisi, anlam bilimi

PDF

___

AK, Mehmet, (2015), Teke Yörükleri (1800-1900), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
AKAR, Ali, (2006), “Renge Bağlı Yer Adlandırmalarında Muğla Örneği”, Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (20): 57-63.
AKSAN, Doğan, (1998), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara: TDK Yayınları.
Anadolu Karaman, Rum, Diyarbakır, Arap ve Zülkadriye Eyaletleri (1530-1556) Şam ve Halep Dâhil, (2013), TC Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayın Nu: Osmanlı Yer Adları: II. Ankara.
ATALAY, Besim, (1999), Divanü Lügat-it-Türk Dizini “Endeks”, Cilt IV. Ankara: TDK Yayınları.
ATANIYAZOV, Sultan, (2005), Şecere Ansiklopedik Türkmen Etnik Adları Sözlüğü (Hazırlayan: Yakup Karasoy, Ufuk Deniz Aşçı), Konya: Tablet Kitabevi.
ATMACA, Emine, (2017), Antalya İli Korkuteli İlçesi ve Yöresi Ağızları, Ankara: TDK Yayınları.
BAŞKAN, Özcan, (1971), “Türkiye Köy Adları Üzerine Bir Deneme”, TDAY-Belleten 1970. Ankara: TDK Yayınları: 237-251.
BAYAT, Fuzuli, (2005), Ay Kültünün Dini-Mitolojik Sisteminde Türk Boy Adları Etimolojisi, Ankara: 3 Ok Yayıncılık.
CAFEROĞLU, Ahmet, (1966), “Aydın İli Ağızlarından Örnekler Etnografya Bakımından Özellikleri”, TDAY-Belleten 1965, Ankara: TDK Yayınları.
CLAUSON, S. G., (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford: Oxford University Press.
ÇAYCI, A. (2004), “Korkuteli (Istanoz) Tarihi ve Korkuteli Alaaddin Camii Üzerine Bir Araştırma”, Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 16: 107- 128.
ÇELEBİ, Evliya, (2013), Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnamesi (hazırlayan: Seyit Ali Kahraman), 7-10. Kitaplar. Dizin, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
ÇELİK, Ahmet, (2016), Bir Yörük Çocuğunun Gözüyle Yörüklerin Dünyası, Ankara: Gelişim Sanat Yayınları.
DEMİRKAYA Y.-Mesut Koç. (2017), “6360 Sayılı Kanun İle Birlikte Mahalleye Dönüşen Köylerde Değişimin Katılım Açısından Muhtarlığa Etkisi: Menteşe ve Seydikemer İlçeleri Üzerinden Bir Değerlendirme”, Strategic Public Management Journal, Volume 3, Issue 6: 124-149.
DEMİRTAŞ, Faruk, (1949), “Osmanlı Devrinde Anadolu’da Oğuz Boyları”, Ankara: DTCFD VII/2: 321-365.
DERLEME SÖZLÜĞÜ, 1962-1982 I-XII, Ankara: TDK Yayınları.
DEVELİ, Hayati, (2001), “Türkiye Toponimisine Dair Denemeler”, Studia Turcologica Cracoviensia 8: 17-22: 17-22.
DİLÇİN, Cem, (1983), Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.
ERCİLASUN, Ahmet Bican, (2008), “Oğuz Boy Adlarının Etimolojisi”. Ankara: Dil Araştırmaları Dergisi, Sayı: 3. Güz: 9-25.
ERÖZ, Mehmet, (1991), Yörükler. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları,
GABAİN, von A., (2003), Eski Türkçenin Grameri, Ankara: TDK Yayınları.
GORDLEVSKİ, V., (1988), Anadolu Selçuklu Devleti, (Gosudarstvo Selçukidov Maloy Azii, 1941) (çeviren: Azer Yaran), Onur Yayınları.
GÜLENSOY, Tuncer, (1995), Türkçe Yer Adları Kılavuzu, Ankara: TDK Yayınları.
GÜLENSOY, Tuncer, (1995), “Orta Asya’daki Türk Yer Adlarının Anadolu’daki İzleri” Milliyetçilik ve Milliyetçilik Tarihi Araştırmaları V. İlmî Kongresi, 26-27 Mayıs Ankara. Tarih Boyunca Anadolu’daki Türk Nüfus ve Kültür Yapısı (Tebliğler), Ankara.
GÜNDÜZ, Tufan, (2010), Anadolu’da Türkmen Aşiretleri “Bozulus Türkmenleri 1540-1640”, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
KALYUTA, A. (2004) Словарь лингвистических терминов Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
KAYMAZ, Zeki, (2000), “Türkiye Türkçesi ve Ağızlarında Renk Bildiren Kelimelerin Kullanılışı ve Semantiği”, Türk Dili Araştırmalar Yıllığı Belleten. Ankara: TDK Yayınları.
Komisyon, (1928), Son Teşkilat-ı Mülkiyede Köylerimizin Adları, İstanbul: Hilal Matbaası.
Komisyon, (1946), Türkiye’de Meskûn Yerler Kılavuzu, Ankara.
Komisyon, (1968), Köylerimiz: 1 Mart 1968’e kadar, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
Komisyon, (1982), Köylerimiz 1981, Ankara: TC İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü.
KONONOV, A. N., (2015), “Türk Lehçelerinde Renk Adlarının Semantiği” (Çeviren: Emine Atmaca-Reshide Adzhumerova), Ankara: Gazi Türkiyat: 185-204.
Korkuteli 2013 Antalya’nın Yaylaya Uzanan Eli, 2013.
Korkuteli Belediyesi Dergisi (2002), Antalya: Es Basım.
KUZUCU, Hayati, (2001), Burdur Araştırmaları Dergisi, 2. Sayı. Burdur.
MOĞOL, Hasan, (1996), Teke Sancağı Şer’iyye Sicili, Ankara: Mehter Yayınları. ÖGEL, Bahaddin, (1971), Türk Mitolojisi, 1 Cilt. Ankara.
ÖZKAN, Abdurrahman, (2006), “Ses Yansımalı Kelimelerin Yer Adı Olarak Kullanılması”, arayışlar-İnsan Bilimleri Araştırmaları, Yıl: 8, Sayı: 16: 191-197.
POPPE, Nicholas, (2008), “Altay Dillerinde Çokluk Eki”. Dil Araştırmaları Dergisi (Çeviren: Caner Kerimoğlu), Sayı: 2. Bahar: 93-110.
RÁSONYİ, Laszlo, (1973), “Türk İahıs Adlarının Tasnifi”, Ankara: Türkoloji Dergisi. I/1.
REFİK, Ahmet, (1930), Anadolu’da Türkmen Aşiretleri, İstanbul.
SAKAOĞLU, Saim, (2001), Türk Ad Bilimi I Giriş, Ankara: TDK Yayınları.
SARI Cemali-Yusuf Tepeli, (2012), “Türk Kültür Coğrafyasında Yerleşme Adları: Teke Yöresi Örneği”, Ankara: Karadeniz Araştırmaları.
SEZEN, Tahir, (2006), Osmanlı Yer Adları (Alfabetik Sırayla), Ankara: TC Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. Yayın Nu: 21.
SÜMER, Faruk, (1999), Oğuzlar (Türkmenler) Tarihleri, Boy Teşkilatı, Destanları, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
SÜMER, Faruk, (1953), “Bozoklu Boylarına Dâir”, Ankara: DTCFD XIII.
ŞAHİN, İbrahim, (2007), “Türkçede Yer Adlarının Yapısı Üzerine”, Erzurum: A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. Sayı: 32: 1-14.
ŞAHİN, İbrahim, (2013), “Türkiye Yeradbiliminde Terim ve Tür Sınıflandırması Sorunları”, Avrasya Terim Dergisi. 1 (1): 46-58.
ŞENEL, Mustafa, (2013), Elazığ İli Yer Adları Üzerine Bir İnceleme, Elazığ: Manas Yayıncılık.
TEKİNDAĞ, Ş. (1977), “Teke-eli ve Tekeoğulları”, İstanbul: İÜEF Tarih Enstitüsü Dergisi. 7-8.
TIZLAK, Fahrettin, (2014), “Istanos Nahiyesinin Korkudili Kazası’na Dönüştürülmesi”, Akdeniz İnsani, Bilimler Dergisi, IV (2): 249-259.
TOGAN, Zeki Velidi, (1982), Oğuz Destanı-Reşideddin Oğuznâmesi Tercüme ve Tahlili, İstanbul.
TÜRK, Vahit, (2011), “Gürün Köy Adları Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Gürün Sempozyumu. 24-25 Eylül.
TÜRK, Vahit, (2011), “Orhun Yazıtlarından Kutadgu Bilig’e Din Dili”, Türk Yurdu. S. 283, C. 31 Mart.
TÜRKAY, Cevdet, (2005), Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler, İstanbul: İşaret Yayınları.
Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, cilt 26. S. Korkut maddesi.
Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü (1965), Ankara: TDK Yayınları.
Türkiye’de Milli İdare Bölümleri Belediyeler Köyler, İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü Yayını, 87-97.
ÜÇER, S. Sırrı-M. Mes’ud Koman, (1945), Konya İli Köy ve Yer Adları Üzerine Bir Deneme, Konya Halkevi Tarih, Müze Komitesi Yayınları, Konya.
VARDAR, Berke, (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yayınları.
YAKUPOĞLU, Cevdet, (2008), “Kastamonu ve Çevresinde Meyve ile İlgili Yer Adları (13-15. Yüzyıllar)”, Turkish Studies, Volume 3/5 Fall: 420-451.
YEDİYILDIZ, Bahaeddin, (1984), “Türkiye’de Yer Adı Verme Usulleri”, Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri. Ankara.
YILDIZ, Tuba Meryem, (2018), 1839-1917 Arası Istanos (Korkuteli)’un SosyoEkonomik Durumu, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), (Danışman: Prof. Dr. Fahrettin Tızlak), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
YİNANÇ, Mükrimin Halil, (1944), Türkiye Tarihi Selçuklular Devri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
http://www. hbektasveli. gazi.edu.tr/dergi_dosyalar/21-13-94.pdf sitesinden alınmıştır) (Erişim tarihi: 07.06. 2009, 10: 30).
http://www.memurlar.net/haber/314556/ (Erişim tarihi: 23.02.2015, 23: 15).
http://www.ysk.gov.tr/ysk/content/conn/YSKUCM/path/Contribution%20Folders/Mevzua t/6360.pdf (Erişim tarihi: 22.09.2017, 15: 15)
http://nisanyanmap.com/?y=&t=korkuteli&u=1&ua=0 (Erişim tarihi: 22.09.2017 18: 32)