ÇİZGİ DİZİLERDE GELENEKSEL MÜZİK KULLANIMINA UYGULAMALI HALKBİLİMİ PENCERESİNDEN BİR BAKIŞ

Öz Televizyon, yayın hayatına başladığı ilk dönemden itibaren, radyo yayıncılığının deneyiminden de yararlanarak her seviyeye uygun ve farklı işlevleri bulunan programları izleyicilere sunmaktadır. Bu program formatlarından biri de eğlence, eğitim ve kültürel aktarım işlevleriyle çocuklara yönelik yayınlanan çizgi filmlerdir. Çizgi dizi ve animasyonların aslî unsurları metin, görsellik ve sesten oluşmaktadır. Ses öğesinin yerleştirilmesinde ise yoğunluklu olarak müzik kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra bazı çizgi filmlerinde müzikle birlikte diyaloga da yer verilmektedir. İzleyici grubunun dikkatini çekmek, mesajları vurgulamak, duyguları tamamlamak, görsellerinin algılanmasını kolaylaştırmak, sürükleyiciliği sağlamak, filmle müzik birlikteliğini gerçekleştirebilmek gibi birçok işlevi yerine getirmek için çizgi dizilerde müzik kullanılmaktadır. Çizgi dizilerde kullanılan müzik, ana tema müziği, fon, jenerik ve efektler gibi farklı tarzlarda değerlendirilmektedir. Çocuklara yönelik tematik kanalların açılmasıyla ve yeni teknolojik imkânlarla yerli yapım animasyonlar artmış; geleneksel müzik söz, ezgi, çalgı, bağlam gibi unsurlarla bu yapımların içine yerleştirilmiştir. Bu uygulamalarla kültürel aktarım, geleneksel kahramanların güncele taşınması, ardıl ürünlerle yeni kültürel ekonomik alanlar oluşturması sağlanmaktadır. Uygulamalı halkbilimi alanına da giren kültürel yaratım ve tasarımlarla geleneksel bellek ile ilgili kodlamalar yapılmaktadır. Çizgi filmler aracılığıyla geleneksel yaşam, el sanatları, çocuk oyun ve oyuncakları, halk oyunları, halk çalgıları, halk müziği, giyim-kuşam özellikleri ve sözlü anlatmalar yoluyla kültürel aktarım gerçekleşmektedir. Bu çalışmada, son dönemde Türk televizyonlarında yayınlanan çizgi filmler gözlem ve içerik çözümleme teknikleriyle incelenmiş ve tespit edilen çizgi filmler, geleneksel müzik kullanımı bağlamında değerlendirilmiştir.Anahtar Sözcükler

___

  • BYINGTON, H. Robert, (1989), “What Happened to Applied Folklore” Time and Temperature, (ed C. Camp), Washington DC: The American Folklore Society, 77-79.
  • ÇOBANOĞLU, Özkul, (2002), Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. (2. Baskı) Ankara: Akçağ Yayınları.
  • FEDAKAR, Pınar (2011). “Çizgiyi Aşanlar: Cille-Türk Mitolojisinin Çizgi Filmde Kullanılması ve Çizgi Filmle Aktarılması” Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XI-1: 107- 119.
  • İMİK, Ünal, (2014), Çizgi Film ve Müzik, Ankara: Gece Kitaplığı.
  • KARAKUŞ, Neslihan (2016). “Maysa ve Bulut İsimli Animasyon Çizgi Filmin Kültürel Ögeler Açısından İncelenmesi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 13, S. 34: 134-149.
  • METE, Mehmet, (1999), Televizyon Yayınlarının Türk Toplumu Üzerindeki Etkisi, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • OĞUZ, M. Öcal, (2002), Küreselleşme ve Uygulamalı Halkbilimi, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • OĞUZ, M. Öcal vd, (2014), Uygulamalı Halk Bilimi, Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
  • ÖĞÜT-EKER, Gülin, (2004), “Gelenekten Geleceğe Halk Edebiyatı”, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (ed. M. Öcal Oğuz), Ankara: Grafiker Yayınları 315-330.
  • ÖZDEMİR, Nebi (2012). Kültür Ekonomisi ve Yönetimi, Ankara: Hacettepe Yayıncılık.
  • ŞİRİN, Betül, (1998), “1950-1970 Arası Türkiye’de Sinema Müzik İlişkisi”, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • TAŞ-ALİCENAP, Çiğdem, (2015), “Kültürel Mirasın Çizgi Film Senaryolarında Kullanılması”, TÜBAR, 37: 11-26.
  • www.facebook.com
  • www.rafadantayfa.com
  • www.trt.net.tr
  • www.wikiwand.com
  • www.youtube.com
  • YORULMAZ, Bilal, (2013), “Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24: 438-448.