BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA ÇANAKKALE MUHAREBELERİ’NDE FRANSIZLARIN ANADOLU’YA GEÇME GİRİŞİMİ VE KUMKALE SAVUNMASI

Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Boğazını geçmek maksadıyla 18 Mart 1915tarihinde taarruza başlayan müttefik donanması yenilgiye uğramış ve umudunu karasavaşlarına bağlamıştır. 25 Nisan 1915 tarihinde başlayan Kumkale, Seddülbahir veArıburnu bölgelerine yapılan çıkarma harekâtı ile Çanakkale Cephesi’nde savaşın enkanlı günleri yaşanmıştır. Bu çıkarma harekâtı ve muharebeler içerisinde KumkaleMuharebeleri önemli bir yer tutmaktadır. Fransızlar, Seddülbahir çıkarmasınayardımcı olmak ve Türk ordusunda yer alan 15’inci Kolordu birliklerinin Geliboluyarımadasına takviye birlikler göndermesine engel olmak maksadıyla bu çıkarmaharekâtına girişmişlerdir.Fransız filosunun 25 Nisan 1915 tarihinde başlattığı bu amfibi çıkarma harekâtınakarşı, Kumkale Muharebeleri 15’inci Kolordu birlikleri tarafından yapılmış veAnadolu yakasının savunması başarıyla sonuçlanmıştır.Bu bildiride; Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Arşivindeyer alan belgeler ışığında Fransız ordusunun Çanakkale’de Anadolu’ya çıkmagirişimleri ile Türk ordusunun savunma planları ve savaşa ait harekât planlarınınanalizi yapılarak, Kumkale Muharebeleri’nin Çanakkale Muharebeleri içerisindekiönemi ortaya konulacaktır.

THE ATTEMPT OF THE FRENCH TO ENTER INTO ANATOLIA AND THE DEFENSE OF KUMKALE DURING THE BATTLE OF GALLIPOLI IN WORLD WAR ONE

The allied armada, which began to attack with the aim of passing the Gallipoli strait on 18th March of 19158 sustained a defeat and switched its hope to land battles. With amphibious operations at the regions Kumkale, Seddülbahir and Arıburnu on 25th April 1915, the bloodiest days of the war were encountered at the front of Gallipoli. The battles of Kumkale have an important place among these landing operations and battles. The French undertook this landing operation with the aim of supporting the landing at Seddülbahir and to hinder the 15th Corps Troops of the Turkish Army to send reinforcing units to the Gallipoli Peninsula. The amphibious operations which were started from the French Fleet on 25th April 1975 were defended from the units of the 15th Corps Troops and the defense of the Anatolian cost was concluded successful. This paper aims to analyze the attempts of the French Army to land in Anatolia at Gallipoli and of the defense and operation plans of the Turkish Army in the light of the documents in the archive of the Department of Military History and Strategic Etude of the Turkish General Staff, thus to show the importance of the battles from Kumkale in the battles of Gallipoli.

PDF

___

Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Arşivi, (ATASE) Birinci Dünya Harbi Kataloğu,
BDH,Klasör:3474,Dosya:H-1,Fihrist:1-5.
BDH, K: 3474, D: H-2, F: 2-25.
BDH, K: 3474, D: H-2, F: 2-17, F: 2-18.
BDH, K: 3474, D: H-2, F: 2-17, F: 2-8.
BDH,K:4775,D:H-2,F: 1-1.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-1, 1-2.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-2.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-5, 1-5A.
BDH. K: 4775, D: H-2, F: 1-6.
BDH, K: 3474, D: H-3, F: 3-32.
BDH, K: 3474, D: H-3, F: 3-33, 3-33A.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-5.
BDH, K: 5348, D: H-1, F: 1-4.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-8.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-8A.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-10.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-11.
BDH, K: 4775, D: H-2, F: 1-26.
Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Sayı 88, Yıl 38, Ağustos 1989, Belge No. 2136, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayını, Ankara, 1989.
Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi (Haziran 1914-25 Nisan 1915), V.Cilt, I.Kitap, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Yayını, Ankara, 2012.
Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi (25 Nisan 1915-04 Haziran 1915), V.Cilt, II.Kitap, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Yayını, Ankara, 2012.
Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi (04 Haziran 1915-09 Ocak 1916), V.Cilt, III.Kitap, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Yayını, Ankara, 2012.
Birinci Dünya Savaşı Çanakkale Cephesi Harekâtı (Haziran 1914-Ocak1916), Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Yayını, Ankara, 2014.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Deniz Harekâtı, Cilt VIII, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1976.
Görgülü İsmet, On Yıllık Harbin Kadrosu, (1912-1922) Balkan-Birinci Dünya ve İstiklal Harbi, Ankara, 1993.
İğdemir Uluğ, Arıburnu Muharebeleri Raporu (Mustafa Kemal), Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2’nci Baskı, Ankara, 1986.
Oglander C.F. Aspinall, Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekatı, Çev. Tahir Tunay, C.1, İstanbul, 1939.
Osmanlı Belgelerinde Çanakkale Muharebeleri, C.1, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 2005.
Toker Hülya, Toker, Mustafa; Çanakkale Muharebeleri Kronolojisi, Alfa Yayınevi, İstanbul, 2015.
Akyüz Yahya, “Çanakkale Savaşları ve Fransız Kamuoyu”, Çanakkale Savaşları Sebep ve Sonuçları Uluslararası Sempozyumu, (14-17 Mart 1990), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1993.
Armaoğlu Fahir, “Çanakkale Muharebeleri’nin Rusya Üzerindeki Etkileri”, Çanakkale Savaşları Sebep ve Sonuçları Uluslararası Sempozyumu, (14-17 Mart 1990), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara,1993.
Çaycı Abdurrahman, “Çanakkale ve Gelibolu Yarımadası’nın Atatürk’ün Askeri Kariyerindeki Yeri”, Çanakkale Savaşları Sebep ve Sonuçları Uluslararası Sempozyumu, (14-17 Mart 1990), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara,1993.