İbrahim BAŞ

OSMANLI’DAN GÜNÜMÜZE TÜRKİYE’DE ARŞİVLERİN OLUŞUMU VE TÜRK ARŞİVLERİNDE ARAŞTIRMA HİZMETLERİ

Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu’ndan günümüze kadar arşivcilikçalışmaları ve arşiv idarelerinin oluşması ile ilgili süreç incelenmiştir. Bu bağlamdaTürkiye’de arşivcilik faaliyeti yapmak için oluşturulmuş kurumlardan bahsedilmiştir.Genel olarak ve kısaca arşivcilik ve tasnif çalışması anlatılmıştır. Çalışmanın asılkonusu araştırma hizmetleridir. Bu yüzden Türkiye'deki merkez arşivlerin arşivcilikfaaliyetlerinde araştırma hizmeti değerlendirilmiştir.

FROM OTTOMAN TO THE PRESENT THE FORMATION OF THE ARCHIVES IN TURKEY AND RESEARCH SERVICES IN THE TURKISH ARCHIVES

In this study, from the foundation of the Ottoman Empire to the present the process of archiving works and the formation of archive administrations were examined. In this context, it has been mentioned to make archival activities in Turkey created institutions. In general and briefly archiving and classification work is described. The main subject of the study is research services. So the research service in archiving activities of the center archives in Turkey has been evaluated.

PDF

___

BOA, İ. DH.d. 102/ 51-52;
BOA, BEO, AYN.d., 769/51.
BOA, İ. MSM. 25/658/1-2.
BOA, İ.MSM.,25/659/1-3.
BOA, İ. DH., 7066.
BOA, İ. MVL, 91/1869/1-3.
BOA, İ. MVL, 146/4093/1-7.
10.10.1984 tarih ve 3056 sayılı Başbakanlık Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, Resmi Gazete Tarih: 19.10.1984, sayı. 18550.
16 Temmuz 2018 Tarih ve 11 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, madde: 2., 3., 7., Resmi Gazete tarih: 16 Temmuz 2018, sayı: 30480.
19 Nisan 1937 tarih ve 3154 sayılı Başvekalet Teşkilatı Hakkında Kanun, Resmi Gazete tarih: 28 Nisan 1937, sayı: 3591.
28.9.1988 tarih ve 3473 Sayılı Muhafazasına Lüzum Kalmayan Evrak ve Malzemenin Yok Edilmesi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun, madde: 1, Resmi Gazete Tarih: 04.10.1988, sayı: 19949.
Başbakanlık Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, madde 2-42, Resmi Gazete tarih: 16.05.1988, sayı: 19816.
Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Tasnif Talimatı, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü TSE EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi, Ankara, 2004, s. 1.
Mülga 20 Mayıs 1933 tarih ve 2187 Sayılı Başvekalet Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun, Resmi Gazete tarih: 28/IV/1937, Sayı: 3591.
Akyıldız, Ali, Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilatı’nda Reform, İstanbul, 1993.
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Rehberi(Genişletilmiş İkinci Baskı), Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 27, Ankara, 1996.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 108, Ankara, 2010.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 147, İstanbul, 2017.
Belgelerle Arşivcilik Tarihimiz (Osmanlı Dönemi 1), Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 41, Ankara, 2000.
Binark, İsmet, Arşiv ve Arşivcilik Bilgileri, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkanlığı Yayını, Yayın No: 3, Ankara, 1980.
Cumhurbaşkanlığı Tarihi(1923-2005), Cumhurbaşkanlığı Yayını, Ajans-Türk Matbaası, Ankara, 2005.
Genelkurmay ATASE Daire Başkanlığı Arşiv Şube Müdürlüğü Tanıtım Broşürü, Genelkurmay Başkanlığı, Yayın No: 217/25, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 2018.
Macar Asıllı Türk Tarihçisi ve Arşivist Lajos Fekete’nin Arşivciliğimizdeki Yeri, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Yayını, Yayın No: 20, Ankara, 1994.
Tanzimat Öncesi Merkez Evrakının Tasnif Kılavuzu ve Belge Örnekleri, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını, Yayın No: 16, İstanbul, 1994.
Tasnif İşlemleri Rehberi, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını, Yayın No: 19(Hizmete Özel), Ankara, 2006.
Aktaş, Necati, “Osmanlı Dönemi Arşivciliğimiz ve Tasnif Çalışmaları”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, sy. 1, İstanbul Mart 1985, s. 68.
Alkan, Mustafa, “Türk Tarihi Araştırmaları Açısından Vakıf Kayıtlar Arşivi”, Vakıflar Dergisi, Sayı 30, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayını, Ankara, 2007, s. 1-20.
Çetin, Atilla, “Osmanlı Arşivciliğine Toplu Bir Bakış”, Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, c. 33, sy. 2, Ankara 1984, s. 57.
Çetin, Atilla, “Osmanlı Arşivlerinin Tarihçesi”, Osmanlı Arşivleri ve Osmanlı Araştırmaları Sempozyumu(Mayıs 1985), İstanbul, 1985, s. 65-66.
Elker, Selahaddin, “Mustafa Reşit Paşa ve Türk Arşivciliği”, IV. Türk Tarih Kongresi(Ankara 10-14 Kasım 1948), II. Baskı, Ankara, 2010, s. 183-186.
Ergenç, Özer, “Bir Tarihçinin Arşivden Bekledikleri” , Başbakanlık I. Milli Arşiv Şurası(20-21 Nisan 1998), Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayını, Yayın No: 12, Ankara, 1998, s. 75.
Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü, http://tite.ankara.edu.tr/?page_id=4777, Erişim tarihi: 20.03.2019.
Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü, http://tite.ankara.edu.tr/files/2013/02/K6.pdf, Erişim tarihi: 20.03.2019.
Deniz Müzesi Komutanlığı, http://denizmuzesi.dzkk.tsk.tr/tr/belgearsivi-hizmetleri, Erişim tarihi: 01.01.2019.
Jandarma Genel komutanlığı, http://www.jandarma.gov.tr/ust_menu/tarihce.htm, Erişim tarihi: 20.03.2019.
Sahil Güvenlik Komutanlığı, https://www.sg.gov.tr/baskanliklar/genelsekreterlik/ tarihce/ tarihce.asp, Erişim tarihi: 20.03.2019.
Türk Tarih Kurumu, http://www.ttk.gov.tr/genel/tarihce/, Erişim tarihi: 20.03.2019.
Türk Kızılayı, https://www.kizilay.org.tr/Kurumsal/tarihcemiz, Erişim tarihi: 20.03.2019.
Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürlüğü 28.12.2017
tarih ve 83872021-805.02.05-E1156 sayılı cevap yazısı eki, s. 3, madde 7.
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’nün 09.02.2018 tarih ve 63788445- 805.02.05[003]-E.10276 sayılı bilgi talebi cevabi yazısı ve eki, s. 4, madde 7.
Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Arşiv Dairesi Başkanlığı’nın 11.01.2018 tarih ve 79910398-000.00-2017/13236267 sayılı bilgi talebi cevabı ve eki, s. 2, madde 1, 7.
çişleri Bakanlığı (Merkez) İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı’nın 20.02.2018 tarih ve 39830183-805.02.05/1140 sayılı bilgi talebi cevabi yazısı, s.1.
İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü 04.01.2018 tarih ve 6799445-57382- 91241-5-24-12315 sayılı bilgi talebi cevabı ve eki, s. 2, madde 6-7.
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı 17.01.2018 tarih ve 61808843-000/2876 sayılı cevabi yazısı, s. 1.
İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı 11 Ocak 2018 tarih ve 111468(barkod: RR05397621760) sayılı bilgi talebi cevabı ve eki, s. 2, madde 7.
İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü 05.02.2018 tarih ve 993347970-112.01.01-E.16191 sayılı bilgi talebi cevabi yazısı, s. 1.
İçişleri Bakanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığı 29.01.2018 tarih ve 41476881-789- 6380 sayılı cevabi yazısı, s. 1.
İstanbul Müftülüğü Meşihat ve Şer’iyye Sicili Arşivi, İstanbul.serisicil@diyanet.gov.tr adresinden bilgi talebine verilen 25 Ocak 2018 tarihli cevabi mail yazısı.
Milli Savunma Bakanlığı Arşiv Hizmetleri Şube Müdürlüğü 26 Aralık 2017 tarih 45012883-7940-291299-17/Ter. Ve Yay. Brm. Sayılı cevabi yazısı eki, s. 1.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivi, hstkgm@gmail.com mail adresinden 10.05.2018 tarihinde gönderilen bilgi talebi cevabi mail yazısı, s. 1, madde 7.
Türk Kızılayı recep.can@kizilay.org.tr, Kurum mail adresinden 18 Ocak 2018 tarih ve saat: 08:36’da bilgi talebine cevabi mail yazısı ve eki, s. 2, madde 7.
Türk Tarih Kurumu Arşivi’nden bilgi talebime 26.02.2018 tarih ve saat 16:08’de Kurum mail’inden gönderilen cevabi yazısı ve eki, s. 1, madde 7.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığı’nın 15.03.2018 tarih ve 60172018-622.03-E.00000250981 sayılı bilgi talebi cevabi yazısı ve eki, s. 5-6, madde 6-7.
Vakıflar Genel Müdürlüğü Kültür ve Tescil Daire Başkanlığı 29.01.2018 tarih ve 33698969-180.01.03-E.13802 sayılı cevabi yazısı, s. 1.