TÜRKİYE-İTALYA-YUNANİSTAN ÜÇGENİNDE RODOS VE ONİKİ ADA (1911-1930)

Rodos ve Oniki Ada, Kanuni Sultan Süleyman zamanında Osmanlı ülkesinekatılmıştır. Bu adalar Meşrutiyet dönemini takip eden savaş ve anlaşmalarla eldençıkmaya başlamıştır. Trablusgarp Savaşı’nda başarısız olan İtalya, bu sırada Rodosve Oniki Adayı işgal etme fırsatı bulmuştur. Astropalya, 28 Nisan 1912’de,İtalyanların Oniki Adalar grubu içerisinde işgal ettikleri ilk adadır. Bundan sonraRodos ve son olarak da 20 Mayıs’ta İstanköy Adası işgal edilmiştir. İşgallerden sonrabu adalarda Rumlar, Türkler ve muhacir İtalyanlar bir arada yaşamışlardır.İtalya’nın adalarda kolonizasyon kurma ve adaları İtalyanlaştırma faaliyetleriözellikle adalı Rumlar tarafından tepkiyle karşılanmıştır. Türk ve Yunan Hükümetleriise elde edilen barış ve statükoyu bozmaktan çekinmişler ve sessiz kalmayaçalışmışlardır. Bu çalışmada Rodos ve Oniki Adanın 1911-1930 tarihleri arasındakidurumları incelenmiştir.

RHODES AND DODECANESE IN TURKEY-GREECE-ITALY TRIANGLE (1911-1930)

The Dodecanese Islands participated in the Ottoman territory during the reign of Süleyman the Magnificent. These islands began to get out of hand with the war and agreements following the Constitutional period. At a time when the Battle of Tripoli was beginning to fail, Italy had an opportunity to invade Rhodes and Dodecanese. Astropalya is the first island occupied by the Italians in the Dodecanese and was occupied on 28 April 1912. After that, Rhodes and lastly on 20 May the Istanköy island was occupied. After the occupations, the Greeks, Turks and the refugee Italians lived together in these islands. Italy's colonization and the Italianisation activities of the islands have been negatively affected by Greek islanders. The Turkish and Greek governments were afraid of breaking the peace and status quo that they achieved and tried to remain silent. In this study, Rhodes and the Dodecanese's stuation between 1911 and 1930 was examined.

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA)
TBMM Zabıt Ceridesi
___________; Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, (Osmanlı İmparatorluğu Anlaşmaları), Cilt: 1, , TTK Basımevi, Ankara 1953.
Ahmet, Rasim; Osmanlı Tarihi I, (Düz.: Metin Hasırcı), Emir Yayınları, İstanbul 1999.
Akşin, Sina; Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Remzi Kitabevi, İstanbul 1987.
Armaoğlu, Fahir; 20. Yüzyıl Siyasî Tarihi (Cilt: 1-2: 1914-1995), 12. Baskı, Alkım Yayınları, İstanbul.
Childs, Timothy W.; Trablusgarp Savaşı ve Türk-İtalyan Diplomatik İlişkileri, Çev.: Deniz Berktay, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2008.
Çelikkol, Zeki; Rodos’taki Türk Eserleri ve Tarihçe, TTK Basımevi, 2. Baskı, Ankara 1992.
Erim, Nihat; 1911’den Günümüze Ege Adaları Sorunu, ATAM Yayınları, Ankara 2015.
İnönü, İsmet; Hatıralar, Bilgi Yayınları, Haz.: Sabahattin Selek, Ankara 2006.
Kaymakçı, Mustafa; Cihan Özgün, Rodos ve İstanköy Türklerinin Yakın TarihiEge Denizi’nde Yükselen Sessiz Çığlık, İzmir 2015.
Kayra, Cahit; Sevr Dosyası, Boyut Kitapları, İstanbul 1997.
Küçük, Cevdet (Ed.); Türk Hakimiyetinde Ege Adaları Yönetimi, SAEMK Yayınları, Ankara 2002.
Olcay, Osman; Sevres Anlaşmasına Doğru (Çeşitli Konferans ve Toplantıların Tutanakları ve Bunlara İlişkin Belgeler), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1981.
Örenç, Ali Fuat; Yakındönem Tarihimizde Rodos ve Oniki Ada, Doğu Kütüphanesi Yayınları, İstanbul 2006.
Saka, Mehmet; Ege Denizi Adalarında Türk Hakları, Yıldız Matbaası, Ankara 1955.
Soysal, İsmail; Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, (1920-1945), Cilt: 1, TTK Yayınları, Ankara 1983.
Şıvgın, Hale; Trablusgarp Savaşı ve 1911-1912 Türk-İtalyan İlişkileri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 1989.
Taşkıran, Cemalettin; Oniki Ada, Hatalı Kararlar, Acı Kayıplar, Babıali Kültür Yayınları, İstanbul 2007.
Çelebi, Mevlüt; “Atatürk Dönemi ve Sonrasında Türkiye-İtalyan İlişkilerini Etkileyen Faktörler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: XXXI, Bahar 2015, Sayı: 91, ss. 93-130.
Çelebi, Mevlüt; “Milli Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri”, Belleten, TTK Yayınları, Cilt: LXII, Sayı: 233, Ankara, Nisan 1998, ss. 157-206.
Ediz, İsmail; “İtalya’nın Oniki Ada’yı İşgali ve Güney Arnavutluk Sorunu (1912- 1918)”, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) Cilt/Volume: 11, Sayı/Issue: 1, Yıl/Year: 2016, ss. 35-59.
Emecen, Feridun; “Süleyman I”, TDV İslam Ansiklopedisi, 2010, Cilt: 38, ss.: 62- 74.
Erdoğru,M. Akif; “Rodos’ta Türk-Müslüman Vakıflarının Durumu”, Rodos ve İstanköy Türklüğü, Mustafa Kaymakçı, Cihan Özgün (Ed.), İzmir 2014, ss. 185-207.
Erim, Nihat; “Ege Adaları Sorunu’nun Tarihsel Gelişimi”, Rodos ve İstanköy Türklüğü, Ed. Mustafa Kaymakçı, Cihan Özgün, İzmir 2014, ss. 23-54.
Güllü, Ramazan Erhan; “Benito Mussolini’nin İtalya’da İktidara Gelişinin Türk Kamuoyuna Yansıması”, CTAD, Yıl: 11, Sayı: 22, Güz 2015, ss. 305-329.
Hayta, Necdet; “Rodos İle 12 Ada’nın İtalyanlar Tarafından İşgali ve İşgalden Sonra Adaların Durumu (1912-1918)”, OTAM, Sayı: 5, 1994, ss.: 131-144.
Kurtcephe, İsrafil; “Rodos ve Oniki Ada’nın İtalyanlarca İşgali”, OTAM, Sayı: 2, 1991, ss. 201-216.
Özgün, Cihan; “Rodos ve İstanköy Türklerinde Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Yaşam”, Rodos ve İstanköy Türklüğü, Mustafa Kaymakçı, Cihan Özgün (Ed.), İzmir 2014, ss. 153-183.
Özlü, Hüsnü; “Arşiv Belgeleri Işığında Balkan Savaşları’nda Ege Adaları’nın İşgali Süreci”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XII/25 (2012- Güz/Autumn), ss. 9-32.
Özman, Aydoğan; “Lozan Andlaşmalarında Ege Adalarının Hukuki Statüsü”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. XLIII (1988), s. 197- 206.
Tağmat, Çağla D.; "Trablusgarp Savaşı'ndan Lozan Antlaşması'na Oniki Ada Konusunda (Gizli) Görüşmeler”, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Mecmuası, c. 28/1, İstanbul, 2018, ss. 139-161.
Turan, Şerafettin; “Rodos ve 12 Adanın Türk Hâkimiyetinden Çıkışı”, Belleten, TTK Yayınları, Cilt: XXIX, Sayı: 113, Ankara, Yıl: 1965, Ocak, s. 77-119.
Akşam
Cumhuriyet
Hakimiyeti Milliye
Son Posta
Tan
Ulus
Vakit