DARÜLEYTAMLARDA YÜRÜTÜLEN MESLEKİ TEKNİK EĞİTİM UYGULAMALARI

Darüleytamlar, Osmanlı’da sosyal devlet anlayışının görüldüğü kurumlar olmuştur.Darüleytamlarda aynı zamanda teorik eğitimle uygulamalı eğitimin bir bütün içindeuygulandığı, mesleki teknik ağırlıklı eğitim faaliyetleri yürütülmüştür. Darüleytamlarımamacı, şehit çocuklarıyla fakir ve muhtaç çocukları temel eğitimden geçirereköğrencilerin yetenekleri doğrultusunda bir meslekte uzmanlaşmasını sağlayıp toplumdaiş sahibi bireyler haline getirmek olmuştur. Darüleytam ismi resmiyette 1914 yılı olsada aynı misyon temelinde bu tarihten daha önce de açılan eğitim kurumlarının geneladıdır. Darüleytamlara öğrenci alımında devlet din, dil ve ırk alanında herhangi birayrımcılık yapmamış bütün vatandaşlarına eşit davranmıştır. Bununla beraber yabancıve azınlık vatandaşlarından ziyade Müslüman çocuklar bu eğitim kurumlarına alımdaöncelikli olmuştur. Buradaki uygulamaların nedenlerinden biri gayrimüslimler içinbaşka eğitim kurumlarının varlığının fazla oluşudur. Darüleytamların eğitimsistemlerini 1863 yılından itibaren açılan ıslahhanelerde görmek mümkündür.Darüleytamlar eğitim kademesi olarak ana sınıfları, ilkokul ve sanat okulu olarakyapılanmıştır. Darüleytamların on üç yaş üstü öğrencilere uyguladığı eğitim müfredatısanayi mekteplerinin müfredatıyla aynı olmuştur. Bu noktada darüleytamların sanatokulunun asıl gayesi, sanayi mekteplerine hazırlık sınıfı düzeyinde olmuştur. Özetledarüleytamlar bir yandan öğrenci barınma imkanlarını sunarken diğer yandanöğrencilerin ilgi ve kabiliyetleri doğrultusunda özellikle sanat eğitimi olarak mesleksahibi yapmıştır. Diğer taraftan Osmanlı devletin açtığı darüleytamlarla berabermisyoner faaliyetleri amacıyla açılmış yabancı devletlerin de darüleytamları mevcutolmuştur.

VOCATIONAL AND TECHNICAL EDUCATIONAL PRACTICES IN ORPHANAGESS IN TURKEY

Social state, namely welfare state, policy can be witnessed in orphanagess in Ottoman Empire. Orphanagess were educational institutions focusing on vocational and technical education in which both theoretical and applicable education were administered in a harmony. The objective of these institutions were to provide basic education to children who were in need, and were martyrs’ children according to their skills and interests and to make them become competent on a certain profession. The name orphanages derived from the educational institutions established before 1914 even though they were named officially in that year. All citizens weere treated equally in terms of enrollment to these institutions regardless of religion, language and origin. Muslim children, however, had the priority to enroll these schools rather than the children of foreign and minority citizens. The reason of this situation was that foreign and minority citizens had many other alternatives for education in a wide range of school types. Orphanages had been servicing in detention centres since 1863. They included preschool, primary and vocational schools. They had the same curriculum with vocational schools for the students who are above 13. At this precise point, they played a role as preparatory classes in vocational classes. In a nutshell, they enabled students to acquire a profession according to students’ interests and skills as well as provide accommodation. On the other hand, there were orphanages who established by foreign states to serve missionary missions except the ones set up by Ottoman Empire.

PDF

___

BOA, BEO, 4347/325988/2
BOA, BEO, 4347/325988/4
BOA, BEO, 4347/325988/6
BOA, BEO, 4347/325988/12
BOA, BEO, 4347/325988/14
BOA, BEO, 4347/325988/36
BOA, BEO, 4347/325988/43
BOA, BEO, 4347/325988/50
BOA, BEO, 4347/325988/52
BOA, BEO, 4347/325988/55
BOA, BEO, 4347/325988/56
BOA, BEO, 4347/325988/62
BOA, BEO, 4347/325988/64
BOA, Fon Kodu: DH.ŞFR., Dosya No: 63, Gömlek No: 142, Tarih: 1334C26
BOA, Fon Kodu: DH.ŞFR., Dosya No: 64, Gömlek No: 162, Tarih: 1334B27
BOA, Fon Kodu: A.}MKT.MHM., Dosya No: 302, Gömlek No: 67, Tarih: 1281N01
Karabekir, Kazım, Çocuk Davamız 1(Yayına Hazırlayan; Özerengin, Faruk) Emre Yayınları, İstanbul,1995.
Kılınç, Mustafa, Türkiye'de Mesleki Teknik Eğitim Tarihi (1886-1986), Pegem Akademi, Ankara, 2016.
Türkoğlu, Pakize, Kimseli Kimsesiz Yakacık Yetiştirme Yurdu Yıllarım, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları,2017.
Alan, Gülbadi, Merzifon Amerikan Koleji ve Anadolu’daki Etkileri, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2002.
Aytekin, Hakan, 1914-1924 Yılları Arasında Korunmaya Muhtaç Çocuklar ve Eğitimleri, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.
Elmacı, Davut, Çocuk Yuvaları ve Yetiştirme Yurtlarının Yerinden Yönetim ve Birimlerine Devrine İlişkin Çalışanların Görüşleri, Anakara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara,2007.
Hüseyin Ragıp, “Meclisi Mebusan’da Şehit Çocukları 1”, Muallim Dergisi, (1 Nisan 1333), Sayı 9, s. 282-284.
Hüseyin Ragıp, “Meclisi Mebusan’da Şehit Çocukları 2”, Muallim Dergisi, (1 Haziran 1333), Sayı 11, s. 342-344.
İşeri Murat, Osmanlı Çocuk Koruma Sistemi ve Darüleytamlar (1851-1923), Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale,2014.
Müezzinoğlu, Ersin, “1.Dünya Savaşı Esnasında Yetim ve Öksüz Çocukların Himayesi ve Eğitimi: Darüleytamlar”, History Studies (İnternational Journal of History)Volume 4/1 2012, s. 146.
Okur, Yasemin, Darüleytamlar, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun, 1996.
Özkan Salih, “Türkiye’de Darüleytamların Gelişimi ve Niğde Darüleytamı”, Selçuk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:19, Yıl: 2006, s. 211.
Öztürk, Cemil, “Osmanlıda Bir Mesleki Eğitim Ve Çocuk Esirgeme Kurumu:
Darülhayr-ı Ali”, Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 143, 1999. Şafak, Nurdan, “Darüleytamda Çocuk Olmak: On Çocuk On Portre”, Journal Of Humanities and Social Sciences, Sayı, 2, 2013, s. 263.
Yaman, Mehmet Şükrü, Son Dönem Osmanlı Toplumunda Kimsesiz Çocuklar 1850-1920, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2012.
http://tite.ankara.edu.tr/?page_id=4807
https://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/tarihce