William James'in Pragmatizminde İyileştiricilik ve Ahlâkın İnşası

Özet: William James, pratik bir felsefe olan pragmatizmin kurucularındandır. Jamesin pragmatizmi, pratik deneyim ile insan hayatını anlamlandırmayı amaçlayan bir yöntem felsefesi ve bir dünya görüşüdür. James, yaşanılan dünyanın kusurlu olduğunu ve bunun ancak insan eliyle iyileştirilebileceğini iddia eder. Ona göre, bu, ahlâki bir sorumluluktur ve insan, bunu yapabilecek yetenek, eğilim ve özgürlüğe sahiptir. Ancak bunun gerçekle- şebilmesi için insanın öncelikle buna inanması ve bunu istemesi gerekir. Bu yolda bütün talepler iyi dir, dolayısıyla da ahlâkidir. Eğer insan iyi talebi karşılayacak eylemlerde bulunursa hem bugünü hem geleceği iyileştirecek ahlâki bir evren inşa eder. Bu çerçeve- de Jamesin pragmatizmi insanı iyi eyleme sevk eden iyileştirici bir felsefedir. Bu çalış- manın amacı, William Jamesin ahlâk anlayışını, onun pragmatik felsefesi bağlamında ele alarak irdelemek ve böylece ahlâkın pratik/amelî karakterine dikkat çekmektir.

Meliorism and the Construction of Morality in William James s Pragmatism Abstract:

Abstract: William James was the founder of pragmatism which is a practical philosophy. James s pragmatism is a method of philosophy and a world view (weltanschauung) aiming to make sense of human life by practical experience. James argues that the real world is imperfect and it could only be ameliorated by human hands. According to him, this is a moral accountability and people have ability, tendency and freedom to make this. However, for this, at first people need to believe and want. On this way all demands aregood , therefore, a moral. If the person acts to meet the good demands, s/he creates a moral universe that helps to ameliorate both today and the future. Within this context, the pragmatism of James is an ameliorative philosophy that leads person to the good action. The purpose of the study is to examine William James's conception of morality in the context of his pragmatic philosophy and to draw attention to the practical/deeds characteristics of moral.

PDF

___

James, W. (1911). Some Problems of Philosophy: Beginning of an Introduction to Philosophy. London: Longmans, Green, and Co. James, W. (1912). The Will to Believe and Other Essays in Popular Philosophy. London: Longmans, Green and Co. James, W. (1920). Psychology. New York: Henry Holt and Company. James, W. (1922). Essays in Radical Empiricism. New York: Longmans, Green, and Co. James, W. (1959). Pragmatism and four essays from The Meaning of Truth. New York: Meridian Books. James, W. (1963). The Varieties of Religious Experience. New York: University Books. James, W. (2004). Pragmatizmin Doğruluk Anlayışı. Felsefi Metinler: Pragmatizm, (edit. H. S. Thayer), (çev. Alparslan Doğan, Bilal Genç, Celal Türer), İstanbul: Üniversite Kitabevi, 226-245. Lapoujade, D. (2009). William James Ampirizm ve Pragmatizm. (çev. Nusret Polat). İstanbul: Bağlam Yayıncılık. Mayer, F. (1992). Yirminci Asırda Felsefe. (Çev. Vahap Mutal). İstanbul: Dergâh Yayınları. Polet, J. (2001). William James and the Moral Will. Humanitas, Volume XIV, No. 2, 35-57. Rorty, R. (1994a). Objectivity, Relativism and Truth. Cambridge: Cambridge University Press. Rorty, R. (1994b). Consequences of Pragmatism (Essays 1972-1980). Minneapolis: University of Minnesota Press. Shook, John R. (Tarihsiz). Amerikan Pragmatizminin Öncüleri. (Çev. Celal Türer). İstanbul: Üniversite Kitabevi. Suckiel, E. K. (2003). William Jamesin Pragmatik Felsefesi. (Çev. Celal Türer). İstanbul: Paradigma Yayınları. Suckiel, E. K. (2005). Cennet Savunucusu William Jamesin Din Felsefesi. (Çev. Celal Türer). Ankara: Elis Yayınları. Tepe, H. (1995). Platondan Habermasa Felsefede Doğruluk ya da Hakikat. Ankara: Ark Yayınevi. Türer, C. (1998). William Jamesin Pragmatik Felsefesinde Özgürlük-Ahlak İlişkisi. Felsefe Dünyası, sayı: 27, 81-90. Türer, C. (2005). William Jamesin Ahlâk Anlayışı. Ankara: Elis Yayınları. Türer, C. (2014). Ahlâktan Eğitime: Yine Ahlak. Felsefe Dünyası, 60 (2), 5-29.