Rize İlinde Kivi Üretiminin Coğrafi Esasları/Geographical Principles of Kiwi Production in Province of Rize
Öz
Anavatanı Çin olan kivi meyvesinin ülkemizde yetiştirilmeye başlanması yeniolup, 1987’den sonra kivi bahçeleri oluşturulmaya başlanmıştır. Karadeniz, Marmara veEge Bölgeleri başlıca yetişme sahaları olarak tespit edilmiştir. Özellikle Doğu KaradenizBölümü iklim ve toprak özellikleri açısından en uygun yetiştirilme sahası olup, bu bölümülkemiz kivi tarım alanlarının %35.9’una sahiptir. Doğu Karadeniz Bölümünde kivi bahçelerininve üretimin en fazla olduğu il Rize’dir.Rize’de 1990’dan sonra devlet teşvikiyle ilk kivi bahçeleri kurulmaya başlanmıştır.2014 yılında 3662 da alanda kivi tarımı yapılmakta olup, Rize bu alanda ülkemizdeYalova’dan sonra ikinci önemli il durumundadır. İldeki kivi bahçelerinin neredeyse tamamıçay bahçeleriyle aynı sahada polikültür tarım olarak yapılmaktadır. Kivi üretiminin%84.4’ünün Rize ilinin doğu ilçelerinde yapılması dikkat çekicidir.Bu çalışmayla, çaya alternatif bir ürün olarak düşünülen ancak alternatif değil, destekleyicibir ürün olabileceği saptanan kivinin, Rize ilindeki yetiştirilme sahalarının dağılışıve bu dağılışın sebepleri; ilde kivi üretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileriüzerinde durulmuştur.Bunun için ilçelerdeki kivi üreticileriyle, kooperatif başkanlarıyla, ilçe tarım müdürlüklerindekiyetkililerle ve ziraat odası başkanlarıyla mülakat yapılmıştır. Tarım İl Müdürlüğüve TÜİK verilerinden faydalanılmış; konuyla ilgili literatürden de yararlanılarakçalışma hazırlanmıştır.Birim başına verimin düşük olması, kivi bahçelerinde bakımın yeterince yapılmaması,pazarlama, soğuk hava depolarının eksikliği ve kivi birliklerinin işlevsel olamaması,karşılaşılan bazı sorunlar olarak dikkati çekmektedir.Anahtar Kelimeler: Rize, kivi tarımı, pazarlama, destekleyici ürün, polikültür tarımKiwi, homeland of which is China, has recently started to be produced inour country and kiwi gardens started to be formed after 1987. Black Sea, Marmara andAegean Regions were determined to be the primary cultivation areas. Especially EasternBlack Sea Region is the most important cultivation area in terms of climate and soilproperties and this area contains the 37.3% of kiwi agricultural areas in our country. InEastern Black Sea Region, highest quantity of kiwi gardens and highest amount of kiwi In Rize, first kiwi gardens started to be established with government incentive after1990’s. As of 2014, kiwi cultivation is being performed in 3662 da area and Rize is thesecond important city in our country in this field. Almost all kiwi gardens in the city are inthe same area with the tea gardens and policultural cultivation is being performed. It isinteresting that 84.4% of the kiwi production is made in the Eastern districts of the city.In this study; the cultivation area distribution, reason of this distribution, problemsfaced in production and solution suggestions, regarding kiwi which was consideredas an alternative product to tea but was determined to be a supportive product; wereemphasized.For this purpose, interviews were made with kiwi producers in districts, cooperativepresidents, people in charge in district directorate of agriculture and chamber ofagriculture presidents. Provincial directorate of agriculture and Turkish StatisticalInstitute data were used; and the study was prepared by taking advantage of the literaturerelated with the subject.The yield per unit being low, kiwi maintenance not being performed sufficiently,lacking of marketing and cold storage depots and kiwi unions not being functional drawattention for being some of the faced problems.Keywords: Rize, agriculture of kiwi, marketing, supportive product, policulturalcultivation