Rize İlinde Kivi Üretiminin Coğrafi Esasları

Anavatanı Çin olan kivi meyvesinin ülkemizde yetiştirilmeye başlanması yeni olup, 1987'den sonra kivi bahçeleri oluşturulmaya başlanmıştır. Karadeniz, Marmara ve Ege Bölgeleri başlıca yetişme sahaları olarak tespit edilmiştir. Özellikle Doğu Karadeniz Bölümü iklim ve toprak özellikleri açısından en uygun yetiştirilme sahası olup, bu bölüm ülkemiz kivi tarım alanlarının %35.9'una sahiptir. Doğu Karadeniz Bölümünde kivi bahçelerinin ve üretimin en fazla olduğu il Rize'dir. Rize'de 1990'dan sonra devlet teşvikiyle ilk kivi bahçeleri kurulmaya başlanmıştır. 2014 yılında 3662 da alanda kivi tarımı yapılmakta olup, Rize bu alanda ülkemizde Yalova'dan sonra ikinci önemli il durumundadır. İldeki kivi bahçelerinin neredeyse tamamı çay bahçeleriyle aynı sahada polikültür tarım olarak yapılmaktadır. Kivi üretiminin %84.4'ünün Rize ilinin doğu ilçelerinde yapılması dikkat çekicidir. Bu çalışmayla, çaya alternatif bir ürün olarak düşünülen ancak alternatif değil, destekleyici bir ürün olabileceği saptanan kivinin, Rize ilindeki yetiştirilme sahalarının dağılışı ve bu dağılışın sebepleri; ilde kivi üretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri üzerinde durulmuştur. Bunun için ilçelerdeki kivi üreticileriyle, kooperatif başkanlarıyla, ilçe tarım müdürlüklerindeki yetkililerle ve ziraat odası başkanlarıyla mülakat yapılmıştır. Tarım İl Müdürlüğü ve TÜİK verilerinden faydalanılmış; konuyla ilgili literatürden de yararlanılarak çalışma hazırlanmıştır. Birim başına verimin düşük olması, kivi bahçelerinde bakımın yeterince yapılmaması, pazarlama, soğuk hava depolarının eksikliği ve kivi birliklerinin işlevsel olamaması, karşılaşılan bazı sorunlar olarak dikkati çekmektedir

Geographical Principles of Kiwi Production in Province of Rize

Kiwi, homeland of which is China, has recently started to be produced in our country and kiwi gardens started to be formed after 1987. Black Sea, Marmara and Aegean Regions were determined to be the primary cultivation areas. Especially Eastern Black Sea Region is the most important cultivation area in terms of climate and soil properties and this area contains the 37.3% of kiwi agricultural areas in our country. In Eastern Black Sea Region, highest quantity of kiwi gardens and highest amount of kiwi production is in the city of Rize. *) Bu makalenin özeti, Coğrafyacılar Derneği'nin 2015 Yıllık Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulIn Rize, first kiwi gardens started to be established with government incentive after 1990's. As of 2014, kiwi cultivation is being performed in 3662 da area and Rize is the second important city in our country in this field. Almost all kiwi gardens in the city are in the same area with the tea gardens and policultural cultivation is being performed. It is interesting that 84.4% of the kiwi production is made in the Eastern districts of the city. In this study; the cultivation area distribution, reason of this distribution, problems faced in production and solution suggestions, regarding kiwi which was considered as an alternative product to tea but was determined to be a supportive product; were emphasized. For this purpose, interviews were made with kiwi producers in districts, cooperative presidents, people in charge in district directorate of agriculture and chamber of agriculture presidents. Provincial directorate of agriculture and Turkish Statistical Institute data were used; and the study was prepared by taking advantage of the literature related with the subject. The yield per unit being low, kiwi maintenance not being performed sufficiently, lacking of marketing and cold storage depots and kiwi unions not being functional draw attention for being some of the faced problems.

PDF

___

Akbulut, M., Baykal, H., Şavşatlı, Y., (2013). "Çay Üreticisine Ek Gelir Olarak Kivi Yetiştiriciliği". II. Rize Kalkınma Sempozyumu (3-4 Mayıs 2015) Bildiriler Kitabı, Rize.
Bulut, İ., (2006). Genel Tarım Bilgileri ve Tarımın Coğrafi Esasları (Ziraat Coğrafyası). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
Coşkun, O., (2010), İkizdere İlçesinin Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası, Bizim Büro Ba- sımevi, Ankara.
Doğanay, H., Coşkun, O., (2012). Tarım Coğrafyası. Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
Doğanay, H., Çavuş, A., (2013) Türkiye Ekonomik Coğrafyası, Pegem Akademi Yayın- ları, Ankara.
Göney, S., Doğan, Sertkaya, Ö., (2014). Sıcak Bölgelerde Ziraat Hayatı. Nobel Yayıncı- lık, Ankara.
Güleryüz, M., Aslantaş, R., (1993). "Dünya Kiwi (Actinidia deliciosa) Üretimi ve Ülke- mizde Yetişme İmkanları". Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 2, Erzurum.
Karadeniz, T., (2004). "Türkiye Kivi Üretim Durumu". Alatarım Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, Mersin.
Koday, S., (2000). "Türkiye'de Kivi Üretimi". Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 3, Erzu- rum.
Ordu Ticaret Borsası, (2013). "Üretim Desenimizdeki Yeni Motif; Kivi." Ordu.
Rize Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, (2012). "2011 Çevre Durumu Raporu." Rize.
Rize Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Verileri, (2014). Rize.
Rize Meteroloji İl Müdürlüğü 1960-2012 Verileri,(2014). Rize.
TÜİK, (2013). Türkiye İstatistik Yıllığı 2013. Ankara.
Ünye Ticaret Borsası, (2013). "Kivi Üretimi Araştırma Raporu." Ordu.
Warrington, I.J., Weston, G.C., (1990). Kiwifruit: Science and Management. Ray Richards Publisher. P.537, Auckland, New Zealand.
İnternet Kaynakları
Online-1: http://faostat.fao.org/site/567/default.aspx#ancor E.T.: 18/03/2015
Online-2: http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul E.T.: 18/03/2015
Online-3: http://www.biriz.biz/kivi/kivitarim.htm E.T.: 20/06/2015
Online-4: http://www.biriz.biz/kivi/kivitarim.htm#toprak E.T.: 06/07/2015
Online-5: http://www.biriz.biz/kivi/kivitarim.htm E.T.: 08/07/2015