Fenomenoloji ve Bilimler

Bu çalışmamamızda çağdaş yöntemlerden biri olan fenomenolojik yönteminmatematik-geometri ile insan bilimlerinde nasıl kullanıldığını incelemeyi amaçladık.Fenomenolojik yöntem, genelde 19. yüzyıl felsefesine, özelde ise ampirik-pozitivist yöntemebir tepki olarak Husserl tarafından geliştirilmiştir. O, fenomenoloji sözcüğünü hem bir öğretihem de bir yöntem anlamında kullanmıştır. Fenomenoloji hareket noktası olarak belirli birepistemolojiyi temel almaz. Aksine özlerin araştırılmasını konu edinen özel bir felsefedir.Fenomenolojik yöntem ise duyguların ve olayların ötesinde fenomen ve olguların özlerinikavrama çabasıdır. Yani öze ulaşmak için kullanılan içedönük sübjektif bir yöntemdir.Fenomenolojik yöntemin amacı salt özlere, olguların doğasına nasıl ulaşılacağınıgöstermektir. Fenomenolojik yöntem özel bir bilme yöntemi olup öncelikle sezgiye dayalıdır.Baş kuralı şeylerin kendilerine dönmektir. Fenomenolojik yöntem iç içe geçmiş fenomenolojiktavır, yönelimsellik, paranteze alma, fenomenolojik redüksiyon ve fenomenolojik refleksiyongibi bir çok adımdan oluşan karmaşık bir yöntemdir. Fenomenoloji, matematik, geometri,mantık, psikoloji, sosyoloji, antropoloji, tarih, dilbilim, edebiyat, sanat, din bilimleri ve fizikolmak üzere birçok bilimde yöntem olarak kullanılabilir. Ancak her bilim kendi fenomenlerinikullanmalıdır. Matematik matematik fenomenleri, psikoloji psişik fenomenleri, sosyolojisosyal fenomenleri, tarih tarihsel fenomenleri, fizik ise fizik fenomenleri incelemelidir.Fenomenoloji bilimlere fenomenin dışında hiçbir şeyle ilgilenmemeyi salık verir.Fenomenolojik yöntem insan bilimlerinin varlık alanını genişleterek, onların determinizmesaplanmasını engeller. Ayrıca özne ile nesne arasındaki epistemolojik kopmayı önler.Çalışmada bu durum bir çok bilimden farklı örnekler verilerek incelenmiştir.

Phenomenology and Sciences

In this study, we aimed to examine how the phenomenological method, which is one of the modern methods, is used in human sciences with mathematics-geometry. The phenomenological method was developed by Husserl as a reaction to the 19th century philosophy in general and to the empirical-positivist method in particular. He used the term phenomenology in the sense of both a doctrine and a method. Phenomenology is not based on a particular epistemology as a starting point. On the contrary, it is a special philosophy that deals with the investigation of the cores. And the phenomenological method is an effort to apprehend the essence of phenomena and facts beyond emotions and events. In other words, it is a introverted subjective method used to achieve the core. The objective of the phenomenological method is just to show how to achieve the cores, nature of facts. The phenomenological method is a special method of knowing and is primarily based on intuition. Its main rule is to return to self. The phenomenological method is a complicated method consisting of many steps such as phenomenological attitude, orientation, bracketing, phenomenological reduction and phenomenological reflection. Phenomenology can be used as a method in many sciences including mathematics, geometry, logic, psychology, sociology, anthropology, history, linguistics, literature, art, religion and physics. However, every science must use its own phenomena. Mathematics should examine math phenomena; psychological, psychic phenomena; sociological, social phenomena; history, historical phenomena and physics, physics phenomena. Phenomenology suggests that science should not be concerned with anything but phenomena. Phenomenological method enlarges the field of existence of human sciences, preventing them from being stuck in determinism. It also prevents epistemological breaks between subject and object. In the study, this situation was examined by giving different examples from many sciences.

PDF

___

Ajdukiewicz, Kazimierz (1994) Felsefeye Giriş –Temel Kavramlar ve Kuramlar– (Çeviren: Ahmet Cevizci), İstanbul: Gündoğan Yayınları.
Allen, Douglas, “Din Fenomenolojisi”, (Çeviren: Mehmet Katar), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: XXXV, 1993, s.437–465.
Allen, Douglas, (2000) “Dinî Tecrübenin Fenomenolojik Tahlili”. Din ve Fenomenoloji (Yayına Haz.: Constantin Tacou, Türkçeye Çeviren: Havva Köser), İstanbul: İz Yayıncılık.
Bocheński, Józef Maria (2008) Çağdaş Düşünme Yöntemleri (Çevirenler: Talip Kabadayı – Mustafa Irmak), Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
Botombore, Tom – NISBET, Robert (1997) Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi (Yayına Haz.: M. Tuncay – A. Uğur), Ankara: Ayraç Yayınevi.
Bozkurt, Nejat (2000) Sanat ve Estetik Kuramları, İstanbul: Ara Yayıncılık.
Carr, Edward H. (1996) Tarih Nedir? (Çeviren: Misket Gizem Gürtürk), İstanbul: İletişim Yayınları.
Derrida, Jacques (1999) “Introduction”. Edmund Husserl, L’origine de la geometrie (Fransızçaya Çeviren: Jacqes Derrida), Paris: Presses Universitaires de France.
Dhavamony, Marihuasi (2004) “Dinin Tarihsel Fenomenolojisi: Alanı ve Metodu” (Çeviren: Fuat Aydın) Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 10, 2004, s.173–194.
Durkheim, Emile (2005) Dini Hayatın İlkel Biçimleri (Çeviren: Fuat Aydın), İstanbul: Ataç Yayınları.
Eagleton, Teryy (2004) Edebiyat Kuramı: Giriş (Çeviren: Tuncay Birkan), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Gadamer, Hans-Georg (2008) Hakikat ve Yöntem I, (Çevirenler: Hüsamettin Arslan – İsmail Yavuzcan), İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Gadamer, Hans-Georg (2009) Hakikat ve Yöntem II (Çevirenler: Hüsamettin Arslan – İsmail Yavuzcan), İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Gasking, D. (2004) “Matematik ve Dünya”. Bekir S. Gür, Matematik Felsefesi İçinde, s.195–215, Ankara: Orient Yayınları.
Gür, Bekir S. (2004) “Matematik Felsefesine Giriş” Matematik Felsefesi (Editör: Bekir S. Gür) İçinde, Ankara: Orient Yayınları.
Heidegger, Martin (1998a) Bilim Üzerine İki Ders (Çeviren: Hakkı Hünler), İstanbul: Paradigma Yayınları.
Heidegger, Martin (1998b) Tekniğe İlişkin Soruşturma (Çeviren: Doğan Özlem), İstanbul: Paradigma Yayınları.
Heidegger, Martin (1998c) Varlık ve Zaman (Çeviren: Kaan H. Ökten), İstanbul: Agora Kitaplığı.
Heidegger, Martin (2002) “‘Hümanizm’ Üzerine Mektup”. Hümanizmin Özü (Çeviren: Ahmet Aydoğan), İstanbul: İz Yayıncılık.
Heidegger, Martin (2007) Sanat Eserinin Kökeni (Çeviren: Fatih Tepebaşılı), Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.
Husserl, Edmund (1931) Méditations cartésiennes –İntroduction à la phénoménologie– (Fransızçaya Çevirenler: Gabrielle Peiffer – Emmanuel Levinas), Paris: Librairie Armand Colin.
Husserl, Edmund (1950) Idées directrices pour une phénoménologie, (Fransızçaya Çeviren: Paul Ricœur), Paris: Éditions Gallimard.
Husserl, Edmund (1999) L’origine de la geometrie (Fransızçaya Çeviren: Jacqes Derrida), Paris: Presses Universitaires de France.
Husserl, Edmund (2003) Fenomenoloji Üzerine Beş Ders (Çeviren: Harun Tepe), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
İnam, Ahmet (1995) Edmund Husserl Felsefesinde Mantık, Ankara: Vadi Yayınları.
Jenkins, Keith (1997) Tarihi Yeniden Düşünmek (Çeviren: B. Sina Şener), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Lyotard, Jean-François (2007) Fenomenoloji (Çeviren: İsmet Birkan), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Mengüşoğlu, Takiyettin (1976) Fenomenoloji ve Nicolai Hartmann, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Merleau-Ponty, Maurice (1945) Phénoménologie de la perception, Paris: Librairie Gallimard.
Merleau-Ponty, Maurice (1960a) Signes, Paris: Éditions Gallimard.
Merleau-Ponty, Maurice (1960b) Humanisme et terreur: Essai sur le problème communiste, Paris: Éditions Gallimard.
Merleau-Ponty, Maurice (1983) İnsan İlimleri ve Felsefe (Çeviren: Kenan Gürsoy), Ankara.
Öktem, Ülker (2005) “Fenomenoloji ve Edmund Husserl’de Apaçıklık (Evidenz) Problemi” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Dergisi, Sayı: 45, I, s.27–155.
Ökten, Kaan H. (2008) “Varlık ve Zaman” Kılavuzu, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Riés, J. (2000) “Dinler Tarihi, Fenomenoloji ve Hermenötik” Din ve Fenomenoloji (Yayına Haz.: Constantin Tacou, Türkçeye Çeviren: Havva Köser), İstanbul: İz Yayıncılık.
Sahakian, William S. (1997) Felsefe Tarihi (Çeviren: Aziz Yardımlı), İstanbul: İdea Yayınevi.
Sartre, Jean-Paul (1950) L’être et le néant: Essai d’ontologie phénoménologique, Paris: Librairie Gallimard.
Sartre, Jean-Paul (2008) Edebiyat Nedir? (Çeviren: Bertan Onaran), İstanbul: Can Yayınları.
Tekeli, İlhan (1998) Tarihyazımı Üzerine Düşünmek, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Tepebaşılı, Fatih (2007) “Heidegger’e Göre Sanat ve Sanat Eserinin Kökeni” M. Heidegger, Sanat Eserinin Kökeni (Çeviren: Fatih Tepebaşılı) İçinde, s.95–118.
Waters, Malcolm (2008) Modern Sosyoloji Kuramları (Çeviri Editörü: Zafer Cirhinlioğlu), İstanbul: Gündoğan Yayınları.
West, David (1998) Kıta Avrupası Felsefesine Giriş (Çeviren: Ahmet Cevizci), İstanbul: Paradigma Yayınları.