Anadolu’daki Selçuklular ve Beylikler Dönemi Medreseler

Bu çalışma Selçuklu Türklerinin hangi tarihi ve coğrafi şartlarda İran, Suriye,Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan, Filistin topraklarında bir devlet kurduğunu, ne tür sosyopolitikzorluklarla karşılaştıklarını ve bu zorlukları Tarihimizde ilk kez “eğitimi bir devlet işihaline getirerek” çözmeye çalıştıklarının anlatmak için yapılmıştır. Selçuklular Allah (cc)’ınrızasını kazanmaya yönelik bir felsefe ile bu felsefenin tahakkukuna dönük bir eğitimpolitikası izlemişlerdir. Bu süreçte en tipik tedbirleri öncelikle 12 kültür merkezindekurdukları medreselerdir. Bu medreselerde 4 tane mezhebe mensup aydınlar yetişecek, buaydınlar hem itikadi kirliliği temizleyecek, hem Selçuklu devletinin ihtiyaç duyduğu idaripersoneli yetiştirecek hem de özellikle farsın Selçuklu Devleti aleyhine çıkardığı fitneyiönleyerek devletin sosyal ve kültürel temellerini sağlamlaştıracaktır. Böylece Selçuklu otopraklarda tutunmayı sürdürecektir. Selçuklu Medreseleri Selçukluların devlet felsefeleriningerçekleşmesine hizmet eden politik kuruluşlardır. Hocası, öğrencisi fars, öğretim diliArapça, finansmanı devletten olup, yönetimi vakıflarca yürütülen bu kurumların banisiTürkler, anavatanı İrandır. Medreseler Selçuklu Türk Medeniyetine özgü kurumlardır.Selçuklu Medreseleri eğitimin bir devlet işi olmaya başlayışına ve okulların politik amaçlardoğrultusunda kurulmasına ve faaliyet göstermesine ilişki dünya eğitim tarihinin ilkörnekleridir.

Madrasahs in Anatolia During Seljuks and Period of Principalities

This study is intended to present under which historical and geographical conditions Seljuk Turks established a state in Iran, Iraq, Syria, Turkey, Armenia, Azerbaijan and Palestine lands, what kind of socio-political difficulties they faced, and how they tried to overcome problems by “considering education as a state affair”. Seljuks followed a philosophy with the aim to gain God’s sake and to realize the principles of this philosophy. Their most typical efforts in this process were the madrasahs they initially founded in twelve cultural centers. Intellectuals belonging to four right sects to be trained in these madrasahs would solve the problem of economic pollution, would train the managerial personnel that Seljuk State needed and would reinforce the social and cultural foundations of Seljuk State by preventing the unrest that Persians created against Seljuk State. Thus, Seljuks would keep on their existence in those territories. Seljuk madrasahs were political institutions serving the realization of Seljuk State philosophy. The constructors were Turks and the homeland was Iran for these institutions whose teachers and students were Persians, the language was Arabic, finance was from the Seljuk State and management was through foundations. Seljuk madrasahs were the first examples in the world’s history of education in that education was considered as a state affair and schools were establishes and acted for a political direction.

PDF

___

Akyüz, Y. (2008). Türk Eğitim Tarihi, Pegem Yayınları, Ankara.
Asad. T. (1939). La Madrasa Nizamiyye et son Histoire, Paris.
Bilhan, S. (1991). Eğitim Felsefesi, AÜ. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara.
Ergün, M. (1999). Eğitim Felsefesi, Ocak yayınları, Ank.
Gökalp, Z. (1972). Türkçülüğün Esasları, Haz. Mehmet Kaplan, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
Köymen, M. A. (1975). Alp Arslan Zamanı Selçuklu Kültür Müesseleri, Ank. Selçuklu Araştırmaları Dergisi, S. IV. S. 75-125.
Köymen, M. A. (1975). Alp Arslan Zamanı Selçuklu Kültür Müesseseleri, Selçuklu Araştırmaları Dergisi IV.
Köymen, M. A. (1993). Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, T.T.K. Yayınları, Ankara.
Nizamü’l Mülk (1999). Siyasetname, haz. M.A. Köymen, T.T.K. Yayınları, Ankara.
Peacock, A.C.S. (2016). Selçuklu Devletinin Kuruluşu, Çev. Zeynep Rona, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
Sayılı, A. (1947). Higher Education in Medieval İslam. Ankara Üniversitesi Yıllığı II, s. 30-71.
Sönmez, S (1992). Anadolu’da ki Selçuklular ve Beylikler Dönemi Medreseleri. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Tozlu, N. (1977). Eğitim Felsefesi, M.E.B. Yayınları, İstanbul.
Turan, O. (1978). Türk Cihan Hakimiyeti Mefhuresi Tarihi, C.1. Nahışlar Yayınevi, İstanbul.
Turan, O. (1980) Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti. İst. Dergah Yayınları, İstanbul.
Turan, O. (1980). Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Dergah Yayınları, İstanbul.
Turan, O. (1980). Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti. İst. Dergah Yayınları, İstanbul.
Turan, O. (1980). Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, İstç. Dergâh Yayınları, İstanbul.
Ülken, H. Z. (2013). Eğitim Felsefesi, Doğu-Batı Yayınları, Ank.