In this research, by referring to the myth phenomenon, the interaction between myth and art, which is defined as the natural result of the human mind's way of thinking, understanding and conceptualization, has been tried to be examined. By using the findings obtained from the iconographic analyzes of the selected works with the purposeful sampling method in the research, it was desired to evaluate the myth, personal myth concepts in contemporary art, and the relationship between works of art and myth, in the context of the mythological foundations of gender and its reflections on 20th century art. Also in this study; What kind of relationship is there between art and mythology? Why did the artist turn to mythology throughout the ages and deal with myths in his works? Although the environments that prepared the emergence of new movements and theories in art in the 20th century have changed, how can the existence of mythology in contemporary art movements be explained? What kind of a relationship can be determined between the expression languages of performance art, happening, action art, body art and feminist art, and the cult of Dionysus and primordial rituals. It has been determined that mythological images are reflected in contemporary works of art, contemporary events and phenomena as critical metaphors and personal myths, and concepts such as gender, minority, race, identity and belonging are in the background of personal myths.

TOPLUMSAL CİNSİYETİN MİTOLOJİK TEMELLERİ VE 20.YÜZYIL SANATINA YANSIMASI

Bu araştırmada mit olgusundan hareketle insan zihninin düşünme, anlama ve kavramlaştırma biçiminin doğal sonucu olarak tanımlanan mit ile sanat yapıtı arasındaki etkileşim incelenmeye çalışılmıştır. Araştırmada amaçlı örneklem yöntemi ile seçilen eserlerin ikonografik çözümlemelerinden elde edilen bulgular kullanılarak çağdaş sanatta mit, kişisel mit kavramları ve sanat yapıtları ile mit arasındaki ilişki, toplumsal cinsiyetin mitolojik temelleri ve 20. yüzyıl sanatına yansımaları bağlamında değerlendirilmek istenmiştir. Ayrıca bu çalışmada; Sanat ve mitoloji arasında ne türden bir ilişki vardır? Sanatçı çağlar boyunca neden yapıtlarında mitleri konu edinmiştir? 20. yüzyılda sanatta yeni akım ve kuramların doğmasını hazırlayan etkenler değiştiği halde mitolojinin çağdaş sanat akımlarında varlığı nasıl açıklanabilir? Performans sanatı, happening, aksiyon sanatı, Body Art ve Feminist sanatın anlatım dilleri ile Dionysos kültü veya ilksel ritüellerle ilgi saptanabilir mi? gibi sorulara cevaplar aranmak istenmiştir. Mitolojik imgelerin çağdaş sanat yapıtlarına, çağsal olay ve olgulara eleştirel metaforlar ve kişisel mitler olarak yansıdığı, kişisel mitlerin arka planında ise toplumsal cinsiyet, azınlık, ırk, kimlik ve aidiyet gibi kavramların yer aldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal Cinsiyet, Mitoloji, Kişisel Mit, 20. Yüzyıl Sanatı, Çağdaş Sanat

THE MYTHOLOGICAL FOUNDATIONS OF SOCIAL GENDER AND ITS REFLECTION ON THE ART OF THE 20TH CENTURY

Keywords:

Gender, Mythology, Personal Myth, 20th Century Art, Contemporary Art,

PDF

___

Avşar, S. (2017). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Bağlamında Tarihsel Rollerini Yitiren Erkekliğin Çöküşü: Küllerinden “Yeni Erkek”liğin Doğuşu. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2), 224-241. DOI: 10.21798/kadem.2018236599

Barrett, T. (2012). Fotoğrafı Eleştirmek: İmgeleri Anlamaya Giriş. (2. Baskı). (Yeşim Harcanoğlu, Çev.). Hayalperest Kitap.

Barrett, T. (2015). Neden Bu Sanat? Çağdaş Sanatta Estetik ve Eleştiri. (Esra Ermert, Çev.). Hayalperest Kitap.

Becer, E. (2010). Modern Sanat ve Yeni Tipografi. (2. Baskı). Dost Kitabevi.

Berger, J. (2011). Görme Biçimleri. (17. Baskı). (Yurdanur Salman, Çev.). Metis Yayınları.

Boyacı, N. P. (2014). Platon'da Kadın Sorunu Üzerine Bir Tartışma. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi (FLSF), (18). 205-230

Corbin, A., Courtine, J. J. ve Vigarello, G. (2008). Bedenin Tarihi 1 Rönesans’tan Aydınlanmaya. (Saadet Özen, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.

Dağtaş, B. (2012). Reklamı Okumak. (2. Baskı). Ütopya Yayınevi.

Eco, U. (2012). Güzelliğin Tarihi. (6. Baskı). (Ali Cevat Akkoyun, Çev.). Doğan Kitap.

Eliade, M. (2001). Mitlerin Özellikleri. (2. Baskı). (Sema Rifat, çev.). Om Yayınevi.

Erden, E. O. (2016). Modern Sanatın Kısa Tarihi. Hayalperest Kitap.

Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. (2. Baskı). (Süleyman İrvan, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.

Fromm, E. (2015). Rüyalar, Masallar, Mitler. (10. Baskı). (Aydın Arıtan ve Kaan H. Ökten, Çev.). Say Yayınları.

Glassman, J. (2023, 23 Ocak). Salonda Seks ve Skandal. 34 TH STREET. Erişim Tarihi: 20.02.2023, https://www.34st.com/article/2023/01/sex-scandal-salon-olympia-art-nude-female

Hacking, J. (2015). Fotoğrafın Tüm Öyküsü. (Abbas Bozkurt, Çev.). Hayalperest Kitap.

Martinez, E. ve Demiral, A. (2014). 20-21. yy. da Sanatta Malzeme Olarak Beden; Performans Sanatı. Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt: 6, (6).180-201. DOI: 10.20488/austd.96090

Has, A. C. (2021). Heykeltıraş Praksiteles’in Yaşantısı ve Knidos Aphroditesi’ne Yansımaları. Kafdağı, 6(2), 120-136. DOI: 10.51469/kafdagi.1020387

Hodge, S. (2016). Gerçekten Bilmeniz Gereken 50 Sanat Fikri. (5. Baskı). (Emre Gözgü, Çev.). Domingo Yayınevi.

Horney, K. (1991). Kendi Kendine Psikanaliz. (Selçuk Budak, Çev.). Öteki Yayınevi.

Jung, C. G. (2012). Dört Arketip. (Zehra Aksu Yılmazer, Çev.). Metis Yayınları.

Kaptan Bazyar, C. (2016). Mitoloji ve Çağdaş Sanat. Sanat ve Tasarım Dergisi, (18).113-130. e-ISSN 2149 – 659

Kępıńska, A. ve Lee, P. (1986). Eylem Resminin Mitolojik Arka Planında Bir Değer Olarak Kaos, Artibus ve Historiae. Retrieved from https://artibusethistoriae.org/chapter121.html

Kula Demir, N. (2004). Televizyon Reklamlarında Yer Alan İdeolojiler ve Toplumsal Cinsiyetin İnşası. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ege Üniversitesi, İzmir.

Malinowski, B. (1990). Büyü, Bilim ve Din. (Saadet Özkal, Çev.). Kabalcı Yayınları.

Marshall, G. (1998). Sosyoloji Sözlüğü. (Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınları.

Nar, M. Ş. (2014). Yapısalcılık Kavramına Antropolojik Bir Yaklaşım: Levi-Strauss ve Yapısalcılık. A. Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, (27). 29-46. DOİ: 10.1501/antro_0000000225

Ok, S. S. (2016). Fotoğraf Belleğinde Acının Tasviri. Hayalperest Kitap.

Pooke, G. ve Whitham, G. (2011). Sanatı Anlamak. (Tufan Göbekçin, Çev). Optimist Kitap.

Roller, L. E. (1994). Ana Tanrıça’nın İzinde Anadolu Kybele Kültü. (Betül Avunç, Çev.). Homer Kitabevi ve Yayıncılık.

Sağlık, E. (2014). "1970 Sonrası Görsel Sanatta ‘Kadınlık’a Dair İzlekler". İdil Sanat ve Dil Dergisi, 3 (14), 72-85. DOI: 10.7816/idil-03-14-06

Serullaz, Maurice. (1990). Empresyonizm Sanat Ansiklopedisi. (2. Basım). (Devrim Erbil, Çev). Remzi Kitabevi.

Tate. Paul Delvaux Uyuyan Venüs 1944. Erişim Tarihi: 07 Mart 2013, https://www.tate.org.uk/art/artworks/delvaux-sleeping-venus-t00134

Tetikçi, İ. (2015). Gelenekten Günümüzee Aktarımlar “Venüs”. Yıldız Journal of Art and Design, 2(1), 41-50.

Tikit, C. (2018). 20. Yüzyıl Resim Sanatında Mitolojinin Biçimine Göre ve Örnek Yapıt Analizleri [Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi], Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.

Townsend, D. (2002). Estetiğe Giriş. (Sabri Büyükdüvenci, Çev.). İmge Kitabevi Yayınları.

Tümer, G. (1991). Asli Günah, TDV İslam Ansiklopedisi, TDV Yayınları, (Cilt 3). 496-497.

Yılmaz, B. S. (2017). Avrupa Resim Sanatinda Ölümcül Kadın Figürler. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(30), 667-688. DOI: 10.7816/idil-06-30-08

Yılmaz, M. (2006). Modernizmden Postmodernizme Sanat. Ütopya Yayınevi.