Dijital Sanat Oyununa Anlatıbilimsel Bir Yaklaşım: Gece Yolculuğu'nda Lirizm, Şiir-Oyun ve Yaratıcı Etkileşimlilik

Dijital oyuna kuramsal yaklaşımların bir bölümü oyunların anlatıbilim mi yoksa ludoloji kavram ve yöntemleriyle mi çözümlenmesi gerektiği şeklinde belirginleşirken, bir başka tartışma da dijital oyunların sanat olarak kabul edilip edilemeyeceği odağında gerçekleşmiştir. Bu araştırma birbirinden farklı iki koldan sürmüş ve dijital oyun literatürüne şekil vermiş olan bu iki tartışmayı biraraya getirmektedir. Bill Viola’nın Gece Yolculuğu başlıklı deneysel sanat oyunu, dijital sanat için bir örnek oluşturmasının yanında, aynı zamanda anlatıbilim çerçevesinden lirik dramaturjik bir yapıt olarak okunmuştur. Gece Yolculuğu anlatısal değildir, fakat hala temsilidir ve öyküsel bir çizgiden bağımsız açık bir yapıt olarak işler. Bu araştırma kapsamında Gece Yolculuğu örneği üzerinden şiir-oyunun lirik dramaturjisini meydana getiren motifler bulgulanmış; doğrudan nedenselliğin çözüldüğü oyun içi yaratıcı etkileşimlilik yapısı sorgulamaya açılmıştır. Buna göre, bir tema olarak yolculuk, tefekkürün bir amaçlı eylem olarak tasarlandığı oyun mekanikleri, netsiz görsel-işitsel evren ile sanatçının kullandığı kaynakların yazılı, görsel ve etkileşimli kullanımı lirik üslubu oluşturan birimler olarak tanımlanmıştır.

A Narratological Approach to Digital Artgame: Lyricism, Poem-Game And Creative Interactivity in The Night Journey

While the theoretical approach to digital game was partly becoming apparent in a discussion focusing on if games must be analysed with the terms and methods of narratolgy or ludology; another discussion came up with a focus on if games were art or not. This research brings close together these two distinct branchs of discussion shaping dijital game literature. Bill Viola’s experimental artgame The Night Journey is analysed as a lyric dramaturgical work of art from a narratological perspective. The Night Jouney isn’t narrative, but it is still representaional and functions as an open work independent from any story-structure. In the scope of this research, are founded the motives forming the lyrical dramaturgy of poem-game over The Night Journey; is discussed in game creative interactivity structure where directional dialetic is resolved. Accordingly, journey as a theme, game mechanics from which is designed reflexion as agency, blurred audio-visual environment and the written, visual and interactive use of artist’s sources are described as units forming lyrical style.

Keywords:

Artgame, Digital game, Narratology, Lyricism Creative Interactivity,

PDF

___

Aristoteles, (2006). Poetika, çev. İsmail Tunalı, 14. Basım, İstanbul: Remzi.
Aslanyürek, S. (2004). Senaryo Kuramı, 2. Basım, İstanbul:Pan Yayıncılık.
Bachelard, G. (2017). Mekânın Poetikası, çev. Alp Tümertekin, 5. Basım, İstanbul: İthaki Yayınları.
Bittanti, M. (2006). “Game Art”, Gamescenes, Art in the Age of Videogames, ed. Matteo Bittantive Domenico Quaranta, Milano: Johan&Levi, p.7-14.
Campbell, J. (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, çev. Sabri Gürses, İstanbul: Kabalcı Yayınları. Cannon, R. (2003). “IntroductiontoArtisticComputer Game Modification”, Paperpresented at ThePlayThing Conference, Sydney, Australia.
Eco, U. (2016). Açık Yapıt, çev. Tolga Esmer, 3. Basım, İstanbul: Can Yayınları.
Fullerton, T; Furmanski, T.; Vala Nejad, K. (2007). “Journey of Discovery: The Night Journey Project as ‘Video Game/Art’”, Proceedings of the2007 ACM SIGGRAPH Symposium on Video games.
Han, B.C. (2018). Zamanın Kokusu: Bulunma Sanatı Üzerine Felsefi Bir Deneme, çev. Şeyda Öztürk, İstanbul: Metis Yayınları.
Huizinga, J. (2010). Homo Ludens, Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, 3. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Jenkins, H. (2005). "Games, The New Lively Art", Hand Book for Video Game Studies, ed. Joost Raessens and Jeffrey Goldstein, Cambridge: The MIT Press, p.175-190.
Laurel, B. (2013). Computers as Theatres, USA: Addison-Wesley Professional Publishing Company.
Lyotard, J. F. (1997). PostmodernFables, çev. Georges Van Den Abbeele, USA: University of Minnesota Press.
Mateas, M. (2004). “A Preliminary Poeticsfor Interactive Drama and Games”, First Person New Media as Story, Performance, and Game, ed. Noah Wardrip - Fruinand Pat Harrigan, USA: The MIT Press, p.19-33.
Murray, J. (1997). Hamlet On The Holodeck: The Future of Narrative in Cyberspace, USA: The MIT Press.
Sayılgan, Ö. (2009). Dramatizme bir Karşı Duruş Olarak Sinemada Lirizm “Sokak”, T.C. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Sinema-TV Anasanat Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Sayılgan, Ö. (2014). Etkileşimli Drama Olarak Dijital Oyunlar ve “Etkileşimliliğin İdeolojisi” Bağlamında Oyuncu Alımlama Pratikleri, T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo, TV ve Sinema Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
Sezen, D. (2013). Bir Sanatsal İfade Aracı Olarak Dijital Oyunlar, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, II/45, s.129-147.
Tarkovski, A. (1992). Mühürlenmiş Zaman, çev. Füsun Ant, İstanbul: Afa Yayınları.
İnternet Kaynakları
Antonelli, P. (2012). “Video Games: 14 in the Collection, forStarters”, https://www.moma.org/explore/inside_out/2012/11/29/video-games-14-in-the-collection-forstarters, Erişim tarihi: 05.07.2019.
Blow, J. (2008). Braid, [Dijital oyun], http://braid-game.com, Erişim tarihi: 12.07.2019. Ebert, R. (2010). Video Games can never be art,https://www.rogerebert.com/rogersjournal/video-games-can-never-be-art, Erişim tarihi: 16.06.2019.
Game Innovation Lab, (2019). https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney,Erişim tarihi: 12.07.2019.
Jenkins, H. (2000). "Art Form for the Digital Age", TechnologyReview, http://web.stanford.edu/class/sts145/Library/jenkins_artform.pdf, Erişim tarihi: 05.07.2019.
Kroll, J. (2000). “Emotion Engine? I Don’tThinkSo”, Newsweek, http://www.newsweek.com/emotion-engine-i-dont-think-so-156675, Erişim tarihi: 14.06.2019.
Larson, S. (2016). “Jason Rohrer and The Art of The Video Game”, The New Yorker Culture Desk, June 23, https://www.newyorker.com/culture/culture-desk/jason-rohrer-and-the-art-ofthe-video-game, Erişim tarihi: 16.06.2019.
Rohrer, J. (Tasarımcı), (2007). Passage [Dijital oyun]. http://hcsoftware.sourceforge.net/passage/ , Erişim tarihi: 16.06.2019.
Rohrer, J. (2015). “Jason Rohrer Interview”, Game Over Man Podcast, https://www.youtube.com/watch?v=oz1gImvXAUM, Erişim tarihi: 16.06.2019.
Smuts, A. (2005). “Are Video Games Art?”, Contemporary Aesthetics, Vol.3, https://www.contempaesthetics.org/newvolume/pages/article.php?articleID=299, Erişim tarihi: 05.07.2018.
Thatgamecompany, (2009). Flower, [Dijital oyun], http://thatgamecompany.com/flower/, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Viola, B. (Yönetmen). (2007-2019). The Night Journey [Dijital oyun],https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019. Görsel kaynaklar
Şekil 1. Mateas, “Yeni- Aristotelesçi Drama modeli”, 2004, A Preliminary Poetics for Interactive Drama and Games, First Person New Media as Story, Performance, and Game, ed. Noah Wardrip-Fruinand Pat Harrigan, USA: The MIT Press.
Görsel 1. Viola,“Gece Yolculuğu ana menü sayfası”, 2007-2019.The Night Journey, https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Görsel 2. Viola, “Gece Yolculuğu alt menü sayfasından bir görünüm”, 2007-2019, The Night Journey, https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Görsel 3. Viola, “Gece Yolculuğu Kaynaklar’ındanKabir'in sözü”, 2007-1019, TheNightJourney, https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Görsel 4. Viola, “Gece Yolculuğu Kaynaklar'ından St. John of theCross'un sözü”, 2007-1019, The Night Journey, https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Görsel 5. Viola, “Gece Yolculuğu Kaynaklar'ından Mevlana'nın sözü”, 2007-2019, The Night Journey, https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Görsel 6. Viola, “Gece Yolculuğu yön komutlarını gösteren arayüz”, 2007-2019, The Night Journey, https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Görsel 7. Viola, “Gece Yolculuğu'nda tefekkür için zamanı yavaşlatmaya yönlendiren komutu gösteren arayüz”, 2007-2019,The Night Journey, https://gameinnovationlab.itch.io/ nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Görsel 8. Viola, “Gece Yolculuğu'nda tefekkür anından bir görünüm”, 2007-2019, The Night Journey, https://gameinnovationlab.itch.io/nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.
Görsel 9. Viola, “Gece Yolculuğu'nda nesnelerin zaman için dönüşümü ile sinematikte yer alan video görüntüsü”, 2007-2019,The Night Journey, https://gameinnovationlab.itch.io/ nightjourney, Erişim tarihi: 12.07.2019.