Frigya Yaylası’nda Yer Alan Keçiçayırı Yerleşmesi’nde Ele Geçirilen İlk Tunç Çağı Çanak Çömleği

Bu makale, Keçiçayırı'nda 2006-2009 yılları arasında yapılan kurtarma kazılarında ele geçen İTÇ II ve İTÇ III dönemi çanak çömleğini kapsamaktadır. İTÇ III Dönemi'ne ait elimizde çok az malzeme vardır; dolayısıyla, çalışmanın esasını İTÇ II çanak çömleği oluşturmaktadır. Önce İTÇ II çanak çömleğinin içerdiği mal grupları, formlar ve bezeme türleri tanıtılmış ve istatistiksel değerlendirmesi yapılmıştır. Daha sonra, yakın çevredeki Demircihüyük, Küllüoba, Karaoğlan Mevkii ve Kaklık Mevkii yerleşmeleri ile karşılaştırmalar yapılarak bu çanak çömleğin Batı Anadolu İTÇ kronolojisindeki yeri ve bölgedeki çanak çömlek bölgeleriyle olan ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Tek evreli Keçiçayırı İTÇ II yerleşmesi aşağı yukarı Küllüoba IVC-IVB ve Demircihüyük N-P katlarına ve dolayısıyla geç İTÇ II'ye tarihlendirilmiştir. İTÇ III çanak çömleği ise "Öncü Geçiş Dönemi" olarak tanımlanan Küllüoba II E-D katları ile eşleştirilmiştir

[THE EARLY BRONZE AGE POTTERY FROM KEÇIÇAYIRI SETTLEMENT IN THE PHRIGIAN HIGHLAND]

The article covers the potteries of the EB II and EB III that were recovered during the salvage excavations at Keçiçayırı between 2006 and 2009. There is a relatively small amount of pottery from the EB III period, so the study mainly focuses on the EB II pottery. Wares, vessel forms and decorations from EB II are first introduced and statistically evaluated; therafter, the place of this pottery in the west Anatolian EBA Chronology and its relationship with the pottery zones in the region are discussed by way of comparison with the Demircihüyük, Küllüoba, Karaoğlan Mevkii and Kaklık Mevkii sites in the immediate vicinity. The single- phased Keçiçayırı EB II settlement is synchronized with Küllüoba IVC-IVB and Demircihüyük N-P levels and thus dated to the late EB II period. The EB III pottery is, on the other hand, synchronized with the Küllüoba II E-D levels defined as “Proto-Transitional Period.”Önce çalışmanın esasını oluşturan İTÇ II dönemi çanak çömleği mal, form ve bezeme özellikleri açısından ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Daha sonra, yakın çevredeki çağdaş kazı yerlerinin çanak çömlek kronolojileriyle karşılaştırmalar yapılarak bu çanak çömleğin göreceli olarak tarihlendirilmesi sağlanmıştır. Çok az miktarda ele geçen Keçiçayırı İTÇ III dönemi çanak çömleğinin tanıtılması ve Küllüoba ile karşılaştırılması da bir arada ayrı bir bölüm olarak ele alınmıştır. Buluntuların teknik çizimleri elde ve bilgisayarda Yusuf Tuna tarafından yapılmıştır

PDF

___

Ay-Efe ve Lochner 2001: Ş.M.D. Ay-Efe ve I. Lochner, “Die Frühebronzezeitlichen Keramik, Die Frühebronzezeitlichen Siedlungs befunde in Aizanoi, Vorbericht über die Kampagnen 1997 bis 1999”, AA 280-294.
Bilgen 2011: A.N. Bilgen, Seyitömer Höyük Ön Kazı Raporu (2006-2010), Dumlupınar Üniversitesi TKİ, Kütahya.
Bıttel 1942: K. Bittel, Kleinasiatische Studien, IstMitt 5.
Bıttel 1945: K. Bittel, Grundzüge der Vor- und Frühgeschichte Kleinasiens, Tübingen
Bıttel vd. 1939: K. Bittel ve H. Otto, Demirci-hüyük. Eine Vorgeschichtliche Siedlung an der PhrygischBithynischen, Grenze, Berlin.
Efe 1988: T. Efe, Demircihüyük. Band III, Die Keramik 2, Die Frühebronzezeitliche Keramik der Jüngeren Phasen (a-b Phase H), Verlag Philipp Von Zabern, Mainz am Rhein.
Efe 1995: T. Efe, “1993 Yılında Kütahya, Bilecik ve Eskişehir İllerinde Yapılan Yüzey Araştırmaları”, AST 12, Ankara, 245-266.
Efe 1997: T. Efe, “1995 Yılında Kütahya, Bilecik ve Eskişehir İllerinde Yapılan Yüzey Araştırmaları”, AST 14, Ankara, 215-232.
Efe 2003: T. Efe, “Pottery Distribution Within the Bronze Age of Western Anatolia and its Implications upon Cultural, Political (and Ethnic?) Entities”, M. Özbaşaran, O. Tanındı ve A. Boratav (Eds.) Güven Arsebük için Armağan Yazıları, İstanbul, 87-105.
Efe 2004: T. Efe, “Kültür Gruplarından Krallıklara: Batı Anadolu’nun Tarihöncesi Kültürel ve Siyasal Gelişim Profili”, Colloquium Anatolicum III, 15-29.
Efe 2011: T. Efe, “Batı Anadolu Son Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı”, N. Karul (Ed.) Arkeoatlas Tarihöncesinden Demir Çağı’na Anadolu’nun Arkeoloji Atlası, Doğan Burda Dergi Yayıncılık, İstanbul, 198-233.
Efe 2014: T. Efe, “Selected EB II Pottery Recovered in the Two Burnt Rooms at Küllüoba near Eskişehir (Eskişehir-Küllüoba’da Yanmış İki Odada Ele Geçen Seçilmiş İTC II Seramiği)”, A. Engin, B. Helwing ve B. Uysal (Eds.), Armizzi–Engin Özgen’e Armağan/Studies Honour of Engin Özgen, Ankara, 115-128.
Efe vd. 2001: T. Efe ve Ş.M.D. Ay-Efe, “Küllüoba: İç Kuzeybatı Anadolu’da bir İlk Tunç Çağı Kenti; 1996–2000 Yılları Arasında Yapılan Kazı Çalışmalarının Genel Değerlendirmesi”, TÜBA-AR 4, İstanbul, 45-78.
Efe vd. 2005: T. Efe ve M. Türkteki, “The Stratigraphy and pottery of the period transitional into the Middle Bronze Age at Küllüoba (Seyitgazi-Eskişehir)”, Anatolia Antiqua XIII, 119-144.
Efe vd. 2011: T. Efe, D. Sarı, E. Fidan, “The Significance of the Keçiçayırı Excavations in the Prehistory of Inland Northwestern Anatolia”, A.N. Bilgen, R. Von denhoff, S. Sandalcı, S. Silek (Eds.) Archaeological Research in Western Central Anatolia. The IIIrd Imternationational Symposium of Archaeology, 8-9 Mart, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, 9-28.
Eımermann 2008: E. Eimermann, “Soundıngs at Early Bronze Age Hacılartepe Stratigraphy, pottery tradition and chronology”, J. Roodenberg ve S. Alpaslan Roodenberg (Eds.), Life and Death in a Prehistoric Settlement in Northwest Anatolia The Ilıpınar Excavations, With contributions on Hacılartepe and Menteşe. Volume III, Belgium, 361-417
Fidan 2011: E. Fidan, Küllüoba İlk Tunç Çağı Mimarisinin Batı Anadolu ve Ege Dünyası İçindeki Yeri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Fidan 2016: E. Fidan, “Keçiçayırı: An Early Bronze Age II Fortified Hilltop Settlement (Northwest Anatolia)’’, Mediterranean Archaeology and Archaeometry 16/1, 71-83.
French 1969: D.H. French, Anatolia and the Aegean in the Third Millenium B.C. Anatolia and the Aegean in the Third Millenium B.C., Cambridge.
Lamb 1938: W. Lamb, “Ecavations at Kusura Near Afyon Karahisar II”, Archaeologia 87, 217-273.
Lloyd ve Mellaart 1962: S. Lloyd ve J. Mellaart, Beycesultan Vol. I, Oxford, London.
Ökse 2012: A.T. Ökse, Önasya Arkeolojisinde Çanak Çömlek, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
Sarı 2007: D. Sarı, “Küllüoba’da Ele Geçirilen Siyah Ağız Kenarlı (Black-Topped) Kaselerden Birkaç Örnek”, M. Alparslan, M. Doğan-Alparslan ve H. Peker (Eds.), Vita/Hayat Belkıs Dinçol ve Ali Dinçol’a Armağan, Ege Yayınları, İstanbul, 647-655.
Sarı 2009: D. Sarı, “Late EB II Pottery Recovered in Complex II of Küllüoba” Anatolia Antiqua 17, Paris, 89-132.
Sarı 2011: D. Sarı, İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı’nda Batı Anadolu’nun Kültürel ve Siyasal Gelişimi, (Yayınlanmış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sarı 2012: D. Sarı, “İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı’nda Batı Anadolu’nun Kültürel ve Siyasal Gelişimi”, MASROP/E-Dergi 7, 112-249.
Seeher 2000: J. Seeher, “Die Bronzezeitliche Nekropole von Demircihüyük-Sarıket” Ernst Wasmuth Verlag, Tübingen.
Şahin 2013: F. Şahin, Küllüoba Höyüğü Orta Tunç Çağı’na geçiş dönemi (Übergangsperiode): Mimari ve çanak çömlek, (Yayınlanmış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şahin 2015: F. Şahin, “Küllüoba’da Erken Tunç Çağı III Döneminde Kalınlaştırılmış Dudaklı (Bead-rim) Kâselerin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi”, Colloquium Anatolicum 14, 100-101.
Topbaş vd. 1998: A. Topbaş, T. Efe ve A. İlaslı,, “Salvage Excavations of the Afyon Archaeological Museum Part 2: The Settlement of Karaoğlan Mevkii and the Early Bronze Age Cemetery of Kaklık Mevkii”, Anatolia Antiqua VI, 21-94.
Türkteki 2012: M. Türkteki, “Batı ve Orta Anadolu’da Çark Yapımı Çanak Çömleğin Ortaya Çıkışı ve Yayılımı”, MASROP/E-Dergi 7, 45-111.