Ankara’da Korunması Gerekli Bir Köy Camisi:Karahoca Köyü Camisi

Duvar resimleri ve boyalı nakışlar Osmanlı Devleti’nin erken döneminden itibaren uygulanan bir sanat türüdür. Bu sanat türüOsmanlı’nın geç döneminde daha da yaygınlaşmış ve ülkenin birçok kentinde sanatçılar tarafından yapılmıştır. Bu kentlerdenbiri Ankara’dır. Ankara’daki dinî ve sivil mimaride birçok boyalı nakış ve duvar resmi örneği vardır. Onlardan biri ise makaleninkonusunu oluşturan Haymana’daki Karahoca Köyü Camisi’dir. Yapıyla ilgili daha önce yapılmış herhangi bir monografik çalışmayoktur.Çalışmanın amacı, Karahoca Köyü Camisi’nin boyalı nakışlarını ve duvar resimlerini incelemektir. Cami’deki bezemeler 20.yüzyılın başlarına aittir. İncelenen bezemeler ilk önce kent bazında ardından yakın coğrafyalardaki örneklerle karşılaştırılacaktır.Yapının en önemli özelliklerinden biri sanatçılarının biliniyor olmasıdır. Çalışmada bezemeleri yapan sanatçıların izleri de takipedilecektir. Ayrıca günümüzde kullanılmayan ve oldukça kötü bir durumda olan yapı tanıtılarak bilim dünyasına kazandırılacaktır.

A Village Mosque in Ankara Under Threat: The Mosque in Karahoca Village

Wall paintings and painted decorations are an art form that has been practised since the early period of the Ottoman Empire. Thisbranch of art became more widespread in the late period of the Ottoman Empire and was performed by artists in many cities. One ofthese cities is Ankara. There are many examples of painted decorations and murals in religious and civil architecture in Ankara. Oneof them is the subject of this study: the Mosque in Karahoca Village in Haymana. There is no monographic study conducted on thisbuilding. The aim of the study is to examine the painted decorations and wall paintings of the mosque. The decorations in the mosque dates backto the beginning of the twentieth century. These examined decorations will first be compared with other examples in Ankara and thenwith the ones from nearby places. One of the most important features of the building is that its artists are known. The traces of the artistswho made the decorations will be followed. In addition, the building, which is not in use today and is in a very bad condition, will beintroduced and presented to the science world.

PDF

___

Akok, M. (1951). Ankara’nın eski evleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Akok, M. ve Gökoğlu, A. (1946). Eski Ankara evleri I : Erzurum Mahallesinde Yusuf Oğraş evi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Aksel, M. (2010). Türklerde dini resimler. İstanbul: Kapı Yayınları.
Arık, R. (1976). Batılılaşma dönemi Anadolu tasvir sanatı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Arık, R. (1999). Osmanlı sanatında duvar resimleri. Osmanlı, Cilt. 11 içinde (s. 423-436). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Bağcı, S. (1995). Erken Osmanlı kalemişleri üzerine bazı gözlemler. N. Başgelen (Ed.), In memoriam İ. Metin Akyurt Bahattin devam anı kitabı içinde (s. 33-40). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
Bağcı, S. (2004). Osmanlı mimarisinde boyalı nakışlar. H. İnalcık ve G. Renda (Ed.). Osmanlı Uygarlığı, Cilt 2 içinde (s. 737-759). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Bozkurt, T. (2008). Erken dönem Osmanlı Selâtin Cami mihrapları. İstem, 6(11), 203-248.
Erdoğan, A., Günel, G. ve Kılcı, A. (2008). Osmanlı’da Ankara. Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Yayınları.
Ermiş, M. B. (2019). Haymana ve çevresindeki Türk İslam yapıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Konya.
Galib, M. (1996). Ankara mescidler, câmiler, mezarlıklar, kitâbeler. Ankara: Altındağ Belediyesi Kültür Yayınları.
Gürsoy, E. (2015). Uşak’ta perde motifli mihraplar. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10, 146-157.
Karaaslan. M. (2016). Ankara’da resimli bir ev: Dedebayrak evi. Ankara Araştırmaları Dergisi, 4(1), 13-22.
Karaaslan, M. (2018). Kosova’da bulunan geç dönem Osmanlı duvar resimleri ve boyalı nakışlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Ankara.
Koşay, H. (1935). Ankara budun bilgisi. Ankara: Ulus Basımevi.
Kuyulu, İ. (2000). Anatolian wall paintings and cultural tradition. EJOS (Electronical Journal of Oriental Studies), III, 1-27.
Nemlioğlu, C. (1989). 15.,16. ve 17. yüzyıl Osmanlı mimarisinde kalem işleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Oğuz, B. (1992). XVII., XVIII. ve XIX. yüyzıl Ankara evleri tavan süslemelerinden bazı örnekler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Ögel, S. (1972). Eski bir Ankara evi. Türkiyemiz, 8, 37-43.
Öney, G. (1971). Ankara’da Türk devri dini ve sosyal yapıları. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
Renda, G. (1977). Batılılaşma dönemi Türk resim sanatı 1700- 1850. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Renda, G. (1985) 19. yy’da kalemişi nakış-duvar resmi. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye ansiklopedisi, 6. Cilt içinde (s. 1530-1534). İstanbul: İletişim.
Şener, D. (2011). XVIII. ve XIX. yüzyıllarda Anadolu duvar resimleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Ankara.
Tali, Ş. (2013). Kırşehir/Mucur’daki Hüseyin Ağa Camii ile Emine Hanım Camii’nin kalemişleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(25), 504-528.
Tay, L. (2018). Gülşehir-Gümüşkent köy odası. M. S. Teker (Ed.) III. Uluslararası Akdeniz Sanat Sempozyumu kültürel mirasın korunması ve yaşatılması, 24-25 Nisan 2018 içinde (s. 243-252). Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
Tekinalp, P. Ş. (2002). Batılılaşma dönemi duvar resmi. Türkler, 15, 440-448.
Tuncer, B. ve Bulut, İ. (2019). Tarihi coğrafya açısından Haymana kazasında nüfus (1831-1914). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4), 1571-1588.
Uysal, Z. (2001). Ankara mescitlerinde kalem işi süslemeler (XIV.-XV. yüzyıl). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Çanakkale.
Uysal, Z. (2002). XIV-XV. yüzyıl Ankara mescitlerinde kalemişi süslemeler. Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu Prof. Dr. Gönül Öney’e armağan bildirileri içinde (s. 579-580). İzmir: Ege Üniversitesi.