Bitlis Etnografya Müzesinde Bulunan Peşkirler Üzerine Bir Araştırma

Buaraştırmada, Bitlis Etnografya Müzesinde sergilenmekte olan bazı el işlemelipeşkirlerin teknik, renk, desen ve kompozisyon özelliklerinin incelenmesiamaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ilgili makamlardan gerekli izinleralınarak Bitlis Etnografya Müzesinde sergilenmekte olan yedi adet işlemelipeşkir incelenmiş ve envanter kayıtlarına bakılmıştır. Çalışmamızda, bu yedipeşkirin teknik, renk, desen ve kompozisyon özelliklerine yer verilmiştir.İncelenen envanter defterinde peşkirlerin sadece müzeye kazandırılma tarihi,boyutları ve peşkir hakkında kısa bilgilere rastlanmıştır. Çalışmada yer alanişlemeli peşkirlerde teknik olarak genellikle düz ve verev hesap iğnesi, verevpesent, verev sarma, düz sarma, balıksırtı ve gözeme işleme tekniklerininkullanıldığı görülmüştür. Renklendirme olarak peşkirlerde çok renkliuygulamalar yapıldığı, en çok yeşil rengin kullanıldığı görülmüştür. Motif vekompozisyon olarak peşkirlerin hepsinde kısa kenarlara yerleştirilmiş bitkiselbezemelere rastlanmıştır.

A Research on the Peshkirs in the Bitlis Ethnography Museum

In this study, it is aimed to examine the technical, color, pattern and composition properties of some hand-made pendants displayed at Bitlis Ethnography Museum. For this purpose, necessary permits were taken from the relevant authorities, and the seven embroidered peshkirs and these inventory records exhibited at Bitlis Ethnography Museum were examined. In our work, these seven peshkirs’ technical, color, pattern and composition features are included. In inventory records, only recorded time of peshkirs, their size and short information about them were found. In the embroidered peshkirs included in the study, it was observed that technically, generally flat and vertebrae calculus needle, verebe pesent, vertebral wrapping, flat wrapping, fishbone and eye treatment techniques were used. It was observed that many colors were applied in the peshkirs as the coloring and mostly green color was used. As a motif and composition, all of the peshkirs were found with herbal beads placed on short edges.   

___

  • Barışta, H. Ö. (1984). Türk İşleme Sanatı Tarihi. Ankara. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
  • Barışta, H. Ö. (1999). Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Önder, M. (1995). “Peşkir”, Antika ve Eski Eserler Kılavuzu. Ankara.
  • Özüdoğru, Ş. (1996) Silifke ve Sivrihisar Yörüklerinde Kilim, Peşkir ve Kuşak Örnekleri. Anadolu Sanat, 5, 156- 172. (Erişim: 31.07.2017), http://hdl.handle.net/11421/1017
  • Sözen, M., & Tanyeli, U. (1996). “Peşkir”, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul.
  • Sürür, A. (1976). Türk İşleme Sanatı. Türk Süsleme Sanatları Serisi: 4. İstanbul: Ak Yayınları.
  • Tansuğ, S. (2003). Dokumanın Hası Peşkir. Skylife, 22(239), 82-92.
  • TDK (2017). Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. (Erişim: 31.07.2017), http://www.tdk.gov.tr/index .php?option=com_gts&view=gts