İş ve özel yaşam (iş dışı yaşam) memnuniyeti arasındaki ilişki yapısının doğrusal olmayan kanonik korelasyon analizi ile incelenmesi

Yaşam memnuniyetinin, iş yaşamı ve özel yaşam olmak üzere temel iki alt boyutu bulunmaktadır. Bu iki temel alt boyut arasındaki ilişki konusu, 1950’lerden beri farklı disiplinlerden pek çok sosyal bilimcinin ilgisini çekmektedir. İş yaşamı memnuniyeti ve özel yaşam memnuniyeti arasında etkileşim olması beklentisi ile bu etkileşimi açıklamaya yönelik olarak farklı kuramsal yaklaşımlar geliştirilmiştir. Çalışmanın başlıca amacı; iş ve özel yaşam memnuniyeti arasında ilişki olup olmadığının, ilişki mevcutsa bu ilişkinin düzeyinin belirlenmesidir. İlişki düzeyi belirlendikten sonra, bu ilişki düzeyinin temel demografik özellikler ile iş yapısının çeşitli özellikleri açısından farklı alt gruplara göre değişiklik gösterip göstermediği araştırılmıştır. Çalışmada TÜİK Yaşam Memnuniyet Anketi verileri (2008) kullanılarak, bulgulara Doğrusal Olmayan Kanonik Korelasyon Analizi metodu ile ulaşılmıştır. Gerçekleştirilen analiz sonucunda; iş yaşamı ve özel yaşam memnuniyeti arasındaki ilişki % 66 olarak hesaplanmıştır. İlişkinin yönü, çapraz tablolarda yer alan frekansların büyüklüklerine dikkat edilerek yorumlanmaya çalışılmış; taşma yaklaşımına uygun olarak aynı yönlü ilişkinin sözkonusu olabileceği sonucuna varılmıştır. Var olduğu bulunan orta üst düzeydeki ilişkinin, çeşitli gruplarda çok farklılaşabildiği saptanmış olup, yapılacak her çalışma için konu ile ilgili önemli değişkenlerin kategorilerine göre analizlerin tekrar edilerek ilişki katsayının tepkisinin incelenmesi önerilebilir. Bu şekilde yapılan yorumlar daha gerçekçi ve güvenilir olacaktır.

Examining of the relationship structure between job and special life (nonwork) satisfaction with nonlinear canonical correlation analysis

Life satisfaction has two essential subdimension that are job satisfaction and special life satisfaction. The subject of the relationship between these two basic subdimensions catch most of social scientists attention since 1950. With expectation of existing interaction between job satisfaction and special life satisfaction, different theoretical approaches developed. The basic objective of this study is to determine whether existing relationship between job satisfaction and special life satisfaction, and if there would be a relationship, to determine the level of that. After determining this relationship level, it will be investigated if there is any variation in this coefficient in different subgroups of demographical and job structurel features. In this study using Turkey Statistics Foundation life satisfaction survey data (2008) obtained findings with nonlinear canonical correlation analysis method. In consequence of the analysis the relationship coefficient between job and special life satisfaction is calculated as %66. The direction of relationship is interpretted beholding the hugeness of frequencies in crosstabs. As a result of this interpretation we can say that a positive relation like suitable to overflow approach could exist. According to the findings it could be observed that detected relationship level can vary in different groups. It could be suggested to examine the response oft he relationship coefficent. In this way the interpretations would be more realistic and reliable.

PDF

___

Aytaç, Mustafa ve Nuran Bayram. (2001). Çoklu Karşılık Getirme Analizi ve Öğretim Elemanları Üzerinde Bir Uygulama. DİE: İstatistik Araştırma Sempozyumu, Ankara. http://idari.cu.edu.tr/sempozyum/ bil30.htm (14 Şubat 2008).
Brief, A.P. ve Hollenbeck, J.R. (1985). Work and the Quality of Life. International Journal of Psychology (20), 199-206.
Can Yusuf ve Soyer Fikret. (2008). Mesleki ve Sosyo- Ekonomik Beklenti İle Yaşam Tatmini Arasındaki İlişki: Beden Eğitimi Öğretmenleri Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 10 (4), 24-33. http://e-dergi. atauni.edu.tr/index.php/besyo/article/view/1029 (14 Mayıs 2010)
Chacko, T.I. (1983). Job and Life Satisfactions: A Causal Analysis of Their Relationships. Academy of Management Journal 26 (1), 163-169.
De Leeuw, J. (1988). Multivariate Analysis with Op��- timal Scaling. Proceedings of the International Conference on Advances in Multivariate Statistical Analysis, Indian Statistical Institute, 127-160.
Elizur, D. (2006). Work and Nonwork Relations: The Conical Structure of Work and Home Life Relationship. Journal of Organizational Behavior 12 (4), 313-322.
Frone, M.R. , Russell, M. Ve Cooper, M.L. (1994). Relationship between Job and Family Satisfaction: Causal or Noncausal Covariation. Journal of Management 20 (3), 565-519.
Gifi, A. (1996). Nonlinear Multivariate Analysis. 3. Edition. Chichester: John Wiley&Sons Publication.
Kesler Aşkın (2005). İş Doyumu Ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Çalışma ve Toplum (4): 77-96. http://asosindex.com/ journal-article-abstract?id=239 (15 Nisan 2010)
Kesler Aşkın (2006). Çalışma Yaşamı İle Yaşam Doyumu İlişkisine Teorik Bakış. İ.Ü. İktisat Fakültesi Mecmuası 55 (1), 897-913.
Michailidis, G. ve de Leeuw, J. (1998). The Gifi Sy��- stem for Nonlinear Multivariate Analysis. Statistical Science 13 (4), 1-46. http://preprints.stat.ucla. edu/204/204.pdf (12 Aralık 2009)
Moser, K. ve Schuler, H. (2004). Is Involvement a Suppressor of the Job Satisfaction – Life Satisfaction Relationship. Journal of Applied Social Psychology 34 (11), 2377-2388.
Near, J.P. (1984). Relationships between Job Satisfaction and Life Satisfaction: Test of a Causal Model. Social Indicators Research (15), 351-367.
Near, J.P., Rice, R.W. ve Hunt, R.G. (1987). Job Satisfaction and Life Satisfaction: A Profile Analysis. Social Indicators Research (19), 387-401.
Near, J.P., Smith, C.A., Rice, R.W. ve Hunt, R.G. (1984). A Comparison of Work and Nonwork Predictors of Life Satisfaction. Academy of Management Journal 27 (1), 184-190.
Orpen, C (1978). Work and Nonwork Satisfaction: A Causal-Correlational Analysis. Journal of Applied Psychology 63 (4), 530-532.
Rain, J.S., Lane, I.M. ve Steiner, D. (1991). A Current Look at the Job Satisfaction/Life Satisfaction Relationship: Review and Future Considerations. Human Relations 44 (3), 287-304.
Rice, R.W., Near, J.P. ve Hunt, R.G. (1980). The Job- Satisfaction / Life-Satisfaction Relationship: A Review of Empirical Research. Basic and Applied Social Psychology 1 (1), 37-64.
Rice, R.W., McFarlin, D.B., Hunt, R.H. ve Near, J.P. (1985). Job Importance As a Moderator of the Relationship Between Job Satisfaction and Life Satisfaction. Basic and Applied Social Psychology 6 (4), 297-316.
Rousseau, D.M. (1978). Relationship of Work to Nonwork. Journal of Applied Psychology 63 (4), 513- 517.
Steiner, D.D. ve Truxillo, D.M. (1987). Another Look at the Job Satisfaction – Life Satisfaction Relationship: A Test of the Disaggregation Hypothesis. Journal of Occupational Behaviour (8), 71-77.
Sevimli Figen ve İşcan Ömer Faruk (2005). Bireysel ve İş Ortamına Ait Etkenler Açısından İş Doyumu. Ege Akademik Bakış: Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimleri Dergisi 5 (2), 55- 64. http://eab.ege.edu.tr/pdf/5/C5-S1-2-M7.pdf (12 Mayıs 2010)
Shaffer, G.S. (1987). Patterns of Work and Nonwork Satisfaction. Journal of Applied Psychology 72 (1), 115-124.
Uyguç Nermin, Duygulu Ethem, Arbak Yasemin ve Çıraklar Nurcan H. (1998). İş ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin Üç Temel Varsayım Altında İncelenmesi. D.E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi 13 (11), 193- 204.
Van der Burg, Eeke, Jan de Leeuw ve Renee Verdegaal. (1984). Nonlinear Canonical Correlation with m sets of Variables. Meeting of the Psychometric Society in Jouren-Josas France, 1-31. http:// www.datatheory.nl/pdfs/84/84_12.pdf (14 Ocak 2008).
Van de Geer, John P. (1993). Multivariate Analysis of Categorical Data: Theory. 2. Edition. California: Sage Publication.
Van de Geer, John P. (1993). Multivariate Analysis of Categorical Data: Applications. 2. Edition. California: Sage Publication.