Kamu Şeker Fabrikalarında etkinlik ölçümü: VZA - Malmquist TFV uygulaması

Bu çalışmada, Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi’ ne ait 25 adet kamu şeker fabrikasında 2009 yılı için Veri Zarflama Analizi ile göreli etkinlik ölçümü yapılmıştır. Ayrıca söz konusu fabrikaların verimliliğinin zaman içindeki değişimini görebilmek amacıyla 2002-2009 dönemi için Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi kullanılarak fabrikaların toplam faktör verimliliği değişimi incelenmiştir. Girdiye yönelik Veri Zarflama Analizi modellerinin kullanıldığı uygulama sonucunda ölçeğe göre sabit getiri varsayımı altında 12 fabrika etkin çıkarken, ölçeğe göre değişken getiri varsayımı altında 16 fabrika etkin çıkmıştır. Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi uygulaması sonucundaysa şeker fabrikalarında 2002-2009 döneminde binde altı (% 0,6) oranında toplam faktör verimliliği artışı görülmüş ve bu artışın teknolojik ilerleme ve etkinlik artışından (sırasıyla % 0,5 ve % 0,1) kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Efficiency Measurement in public sugar refineries: DEA-Malmquist TFP application

In this study, relative efficiency measurement is done for 25 sugar refineries that are owned by Turkish Sugar Refineries Corporation by using Data Envelopment Analysis. Furthermore, in order to see the changes in produvtivity of the refineries within time for the period of 2002-2009, changes in total factor productivity of refineries are examined by using Malmquist Total Factor Productivity Index. According to the results of input-orientated Data Envelopment Analysis models, 12 refineries are efficient under the assumption of constant returns to scale while 16 of them are efficient under assumption of variable returns to scale. As the results of Malmquist Total Factor Productivity Index application, 0.6% growth in total factor productivity is observed and found that this rise is sourced from technological progress and efficiency inrease (respectively by 0.5% and 0.1%).

PDF

___

Aslan, Ş. (2007). Performans Ölçümünde Kıyaslama Yöntemi Olarak Veri Zarflama Analizinin Kullanımı: Türkiye Şeker Fabrikaları Örneği, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 21 (1): 383-396.
Banker, R. D., Charnes, A. ve Cooper, W.W. (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis, Management Science, 30 (9):1078-1092.
Banker, R.D., Conrad, R.F. ve Strauss R.P. (1986). A Comparative Application of DEA and Translog Methods: An Illustrative Study of Hospital Production, Management Science, 32 (1): 30-44.
Bogetoft, P., Boye, K., Petersen, H., Nielsen, K. (2007). Reallocating Sugar Beet Contracts: Can Sugar Production Survive in Denmark?, European Review of Agricultural Economics, 34 (1), 1–20.
Bozdağ, E. G. (2007). Şeker Sanayinde İktisadi Etkinlik: Avrupa Birliği - Türkiye Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Caves, D., Christensen L.R. ve Diewert W.E. (1982a). Multilateral Comparisons of Output, Input, and Productivity Using Superlative Index Numbers. Economic Journal, 92 (365): 73-86.
Caves, D., Christensen L.R. ve Diewert W.E. (1982b). The Economic Theory of Index Numbers and the Measurement of Input, Output, and Productivity, Econometrica, 50 (6): 1393-1414.
Charnes, A., Cooper W.W., ve Rhodes E. (1978). Measuring the Efficiency of Decision Making Units, European Journal of Operational Research, 2: 429-444.
Charnes, A., Cooper W.W., ve Rhodes E. (1981). Evaluating Program and Managerial Efficiency: An Application of Data Envelopment Analysis to Program Follow Through, Management Science, 27: 668-696.
Coelli, T. (1996). A Guide to DEAP Version 2.1: A Data Envelopment Analysis (Computer) Program, CEPA Working Papers 96 (08).
Coelli, T., Rao D.S., O’Donnell C. J., ve Battese, G.E. (2005). An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis, 2nd Edition, Boston: Kluwer Academic Publishers.
Cooper, W. W., Seiford L.M. ve Tone, K. (2000). Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solver Software, New York: Kluwer Academic Publishers.
Cooper, W. W., Seiford L.M. ve Zhu J. (2004). Data Envelopment Analysis History, Models and Interpretations, Cooper W.W, Seiford L.M., Zhu J. (Ed), Handbook of Data Envelopment Analysis içinde (1- 39), Boston: Kluwer Academic Publishers.
Çınar, Y. (2010). Türkiye ile AB Üyesi Ülkelerin Elektrik Üretim Sektörlerinin Etkinlik ve Verimlilik Analizi: 2000–2006 Dönemi için Uluslararası bir Karşılaştırma, Sosyoekonomi Dergisi, Özel Sayı, 93-136.
Çoban, O., Doğanalp, N., Yıldırım E., (2009). Veri Zarflama Analizi Yardımıyla Şeker Endüstrisinde Faaliyet Gösteren İşletmelerin Karşılaştırmalı Bir Analizi: Konya Şeker Endüstrisi Örneği, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Erzurum.
Demirci, S. (2003). Şeker Kanunundaki Değişiklikle Olası Etkilerin Ekonomik Analizi, No.102, Ankara: Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları.
Fare, R. (1988). Fundamentals of Production Theory, Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems, Heidelberg: Springer-Verlag.
Fare, R., Grosskopf, S., Norris, M., ve Zhang Z., (1994). Productivity Growth, Technical Progress, and Efficiency Change in Industrialized Countries, The American Economic Review, 84 (1): 66-83.
Farrell, M.J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency , Journal of Royal Statistical Society Series A (General), 120 (3): 253-281.
Goncharuk, A. G. (2009). How to Make Sugar Production More Effective: A Case of Ukraine, Journal for East European Management Studies, 14 (1):105- 123.
Güran, M. C. ve Cingi S. (2002). Devletin Ekonomik Müdahalelerinin Etkinliği, Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, (3): 56-89.
Isik, I. ve Hassan, M. K. (2003). Financial Disruption and Bank Productivity: The 1994 Experience of Turkish Banks, The Quarterly Review of Economics and Finance, 43: 291–320.
Lorcu, F. (2010). Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk Otomotiv Sanayi Uygulaması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39 (2): 276-289.
Mulwa M.R., Emrouznejad, A., ve Murithi F.M. (2009). Impact of Liberalization on Efficiency and Productivity of Sugar Industry in Kenya, Journal of Economic Studies, 36 (3): 250-264.
Özden, Ü. H. (2008). Veri Zarflama Analizi (VZA) ile Türkiye’ deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37 (2): 167-185.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (2010). http://www. oib.gov.tr/portfoy/seker.html (erişim tarihi 15.11.2010).
Pankobirlik (2010). Ülke Ekonomisine Katkıları, http://www.pankobirlik.com.tr/UlkeEkonomisineKatkilari. aspx (erişim tarihi 15.12.2010).
Perçin, S. ve Ustasüleyman, T. (2007). Tekstil ve Gıda Sektöründe Etkinlik Ölçümü: VZA-Malmquist TFP Endeksi Uygulaması, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 22 (250): 154-171.
Raheman, A., Qayyum, A. ve Afza T., (2009). Efficiency Dynamics of Sugar Industry in Pakistan, Pakistan Development Review, 48 (4).
Shephard, R.W. (1970). The Theory of Cost and Production Functions, Princeton: Princeton University Press.
Sherman, H. D., ve Gold, F. (1985). Bank Branch Operating Efficiency, Journal of Banking and Finance, 9: 297-315.
Tarım, A. (2001). Veri Zarflama Analizi: Matematiksel Programlama Tabanlı Göreli Etkinlik Ölçüm Yaklaşımı, No. 15, Ankara: T.C. Sayıştay Başkanlığı Yayınları.
Tornqvist, L. (1936). The Bank of Finland’s Consumption Price Index, Bank of Finland Monthly Bulletin, 10: 1–8.
Ulucan, A. (2002). İSO 500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları ile Değerlendirmeler, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 57 (2), 185-202.
Wu, S., Devadoss, S., ve Lu, Y. (2003). Estimation and Decomposition of Technical Efficiency for Sugarbeet Farms, Applied Economics, 35: 471–484.
Yavuz, İ. (2003). Verimlilik ve Etkinlik Ölçümüne Yeni Yaklaşımlar ve İllere göre İmalat Sanayinde Etkinlik Karşılaştırmaları, No. 473, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
Yolalan, O. R. (1993). İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü, No: 483, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.