2008 global krizinin Türkiye ve Avrupa Birliği'ndeki etkilerinin kümeleme analizi ile incelenmesi

Çalışmamızda 2008 Global Krizi’nin Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye’yi ne kadar etkilediğini ve bu kriz sürecinde Ülkemizin AB’den uzaklaşıp uzaklaşmadığı saptayarak değerlendirmeyi amaçladık. Bu nedenle çalışmamızın ilk bölümünde 2008 Global Krizi’nin hangi aşamalardan geçilerek, neden ve nasıl ortaya çıktığını ele alarak, bu dönemi Türkiye’nin nasıl yaşadığını inceledik. İkinci bölümde AB’nin yapısını ve AB ile Türkiye arasındaki ilişkileri ele aldık. Üçüncü bölüm olan uygulama bölümünde de, çok değişkenli istatistiksel tekniklerden biri olan Kümeleme Analizi hakkında genel bir bilgi vererek, AB Üyeleri ve Türkiye’yi krizin yaşandığı her yıl itibariyle, seçtiğimiz ekonomik değişkenlere göre kümeleyip, bu kriz döneminin çalışmamızda yer alan tüm ülkeleri ne ölçüde etkilediğini ortaya koyduk. Sonuç bölümünde ise, kümeleme analizi ile ulaştığımız bilgilere dayanarak Türkiye’nin 2008 Global Krizi döneminde AB üyeliği yolundaki durumunu değerlendirdik. Sonuçta, Türkiye’nin AB üyesi olmaması nedeniyle üye ülkelerin yararlandığı birçok avantajdan yoksun kalmasına karşın, krizden AB’ne üye ülkeler ile eşit düzeyde etkilendiğini, bir başka deyişle tek başına kalsa da krize iyi direnç gösterdiğini saptadık.

Analysing the effects of 2008 global crises on Turkey and European Union with cluster analysis

In our study we aimed to analyze the effects of 2008 Global Crisis on Turkey and European Union Countries (EU) and determine whether the distance between Turkey and EU is increased or decreased in the crisis period. For this reason, we first, investigated with which stages this crisis emerged, and why and how it occured, and then, how it was experienced in Turkey. Secondly, we examined the structure of EU, and the relations between Turkey and EU. Third, we introduced a general information about Cluster Analysis which is one of the statistical tecniques with multiple variables, and we clustered Turkey and EU members for every year of the 2006-2008 period according to the economic variables which we chosed and then, we showed the size of the effects in the crises period on all of the countries captured in our study. At last basing on our results which we reached with cluster analysis, we evaluated the situation of Turkey in the path of EU membership during the crisis period. In conclusion, even though members took benefit from numerous advantages, and Turkey was alone becouse of not being in the EU, Turkey and Members were affected from the crises with equal levels.

PDF

___

Altaş, D., Turgan, S.G., (2008). Avrupa Birliği (AB) ve OECD’ye Üyelikte Etkili Olan Ekonomik ve Demografik Değişkenlerin İncelenmesi, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt XXIV, Sayı 1, s.285–298
Akalın, G., (2002). Türkiye’de Piyasa Ekonomisi’ne Geçiş Süreci ve Ekonomik Kriz, TİSK Yayınları, Tşof Plaka Matbaacılık., s.253
Akçay, B., (2008). Avrupa Birliği’nin Ekonomik Kriterleri ve Türkiye, Maliye Dergisi, sayı:155, Temmuz Aralık 2008, s.11–38
Akdiş, M., (2000). Global Finansal Sistem Finansal Krizler ve Türkiye, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul, Yayın No: 983, İşletme-Ekonomi Dizisi: 108, 1.Bası, ISBN 975-486-884-X, s.III
Akın, Y. K., Turgan, S.G., (2008). Ülkelerin Ekonomik Göstergelerinin Avrupa Birliği’ne Üye Olmadaki Etkisinin İstatistiksel Tekniklerle Belirlenmesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, Aralık 2008, s.121–140
Apak, S., (2008). Küresel Finansal Kriz, G-20 Konferansı ve Türkiye, Stratejik Araştırmalar Dergisi/ Journal of Strategic Studies 1 (2), Beykent Üniversitesi, s.1-11 http:// busam.beykent.edu.tr/ resimy /dergi2-toplu.pdf
Baker, D., (2009). ‘The Housing Bubble Pops’ in Meltdown, How Greed and Corruption Shattered Our Financial System and How we can Recover ed. Catrina Vanden Heuvel, Nation Books, New York, 2009, s.126–130
Berke, B., (2009). Avrupa Parasal Birliğinde Kamu Borç Stoku ve Enflasyon İlişkisi: Panel Veri Analizi, İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı:9, s.30–55
Davis, E. P., (1992). Dept, Financial Fragility, and Sistemic Risk, Clarendon Press-Oxford, s.117-118
Dura, C., Atik, H., Türker, O., (2004). ‘Beşeri Sermaye Açısından Türkiye’nin Avrupa Birliği Karşısındaki Kalkınma Seviyesi’ , 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, Eskişehir, s. 13–20.
Grimm, L. G., Yarnold, P. R., (2000). Reading and Understanding More Multivariate Statistics, American Psychological Association, Washington, DC, ISBN 1–55798–698–3, s.173–174
Gnanadesikan, R., Kettenring, J.R., (1989). Discriminant Analysis and Clustering: Panel on Discriminant Analysis, Classification, and Clustering, Statistical Science, Vol. 4, Iss. 1, s.34–69.
Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., (1998). Multivariate Data Analysis, New Jersey: Prentice Hall Inc., s.490-491
Işık, S., (2004). Post Keynesyen Finansal Kırılganlık Yaklaşımının Türkiye’de Finansal Krizlere (1990–2001) Uygulanması, İktisat/İşletme ve Finans, 218, Mayıs, s.51–77
Işık, S., Duman, K., Korkmaz,A., (2004). Türkiye Ekonomisinde Finansal Krizler: Bir FaktörAnalizi Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, s.45–69
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yayınları, (2009). Makro Ekonomik Göstergeler, IV. Üç Ay, Türkiye Ekonomisi Yayınları, İstanbul, Yayın No:2009–22/4, ISSN 1308–4909, s.67
Kalaycı, Ş., (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım LTD.ŞTİ. 3. Baskı, ISBN 975–9091–14–3, s.350–369
Karluk, S,R., (2007). Avrupa Birliği ve Türkiye, 9. Baskı. Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul, s.122, 457–466.
Minsky, H. P., (1992). The Financial Instability Hypothesis, The Jerome Levy Economics, Institute of Bard College, No.74, s.1–9
Mishkin, F., (2000). Financial Policies and The Prevention of Financial Crises in Emerging Market Countries, NBER Working Papers, September, s.3
Öz, B., Taban, S., Kar, M., (2009). Kümeleme Analizi ile Türkiye ve AB Ülkelerinin Beşeri Sermaye Göstergeleri Açısından Karşılaştırılması, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal bilimler Dergisi, Cilt/Vol:10 Sayı/No:1 Haziran/June 2009, ISBN 1302–9703, s.1–29
Özdamar, K., (2004). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler) 2,Yenilenmiş 5. Baskı, Kaan Kitabevi, ISBN:975–6787–11–2, s.279–351
Romesbourg, C., (1984). Cluster Analysis for Researchers, Belmont: Lifetime Learning Publications.
Schwartz, A. C., (1986). Real and Pseudo-Financial Crises, Financial Crises and The World Banking System, (ed. F. Capie- G. E. Wood), MacMillan, s.11–23
Şen, A., Altay, H., (2009). Finansal İstikrarsızlık Hipotezi Bağlamında Global Finansal Kriz, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal bilimler Dergisi, Cilt/Vol:10 Sayı/No:1 Haziran/June 2009, ISBN 1302–9703, s.163–179
Turanlı, M., Özden, Ü.H., Türedi, S., (2006). Avrupa Birliği’ne Aday ve Üye Ülkelerin Ekonomik Benzerliklerinin KümelemeAnaliziyle İncelenmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:5, Sayı:9, Bahar 2006/1, s.95–108.
Tatlıdil, H., (2002). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ankara, Akademi Matbaası, s.329
Yıldız, Z., (1989). Banka Müşterilerinin Demografik ve Sosyo-Ekonomik Özellikler Bakımından Gruplandırılmasında Kümeleme Çözümlemesi ve Bir Uygulama, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstatistik Anabilim Dalı, Uygulamalı İstatistik Bilim Dalında Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Yrd.Doç.Dr. Ahmet Özmen, Şubat 1989, s.39.
Weber, A. A., (2008). ‘Financial Market Stability’, London School of Economics, London, s.1–17.
İNTERNET KAYNAKLARI
Accession of New Member States to European Union (1993), http://europa.eu/scadplus/member_states_accession_en.htm (erişim tarihi:01.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (1998).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (1999).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (2000).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (2001).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (2002).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (2003).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (2004).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (2005).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Commission of the European Communities (CEC) (2007).Turkey 1998 Regular Report. http://ec.europa.eu/enlargement/archives/pdf/key_documents/1998/package/sec_1426_final_reg ular_report_tr_en.pdf (erişim tarihi: 07.10.2007).
Conclusıons Of The Presıdency(1993). European Councıl In Copenhagen 21–22 June 1993, http:/europa.eu.int (erişim tarihi: 30.10.2007).
European Commission, Eurostat. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/ search_database, (erişim tarihi: 17.03.2010)
İktisadi Kalkınma Vakfı, (2008). Temel Belgeler, İlerleme Raporları, 2008 Yılı Türkiye İlerleme Raporu (Orijinal Metin) http://www.ikv.org.tr/images/upload/data/files/2008_-turkey _progress_report_en.pdf (erişim tarihi: 26.03.2010)
Yılmaz, D., (2008). Küresel Mali Kriz ve Türkiye Ekonomisine Etkileri: Nasıl Başladı, Hangi Aşamadayız? ,Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Başkanı, 27 Aralık, Ankara http://www.sgb.gov.tr/esad/Kaynaklar/Sunumlar%20Konu%C5%9Fmalar/Merkez%20Bankas% C4%B1%20Ba%C5%9Fkan%C4%B1/2008/Durmu%C5%9F%20Y%C4%B1lmaz%2027%20A ral%C4%B1k%202008.pdf (erişim tarihi: 26.03.2010)
Yılmaz, D., Gayğusuz, F., (2009). 2008 Krizinin Yeni Global Ekonomik Yapı Üzerine Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi, Uluslar arası Davraz Kongresi, 24–27 Eylül, Küresel Diyalog, VIII. Oturum, Isparta http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/kalkinma/kalkinma39.pdf (erişim tarihi: 25.03.2010)