Hüseyin AKDEMIR, AYNUR GÜREL, Hasan Basri KARADAYI

Ege Bölgesi koşullarına uygun uzun ince elyaflı pamukların adaptasyonu üzerine araştırmalar

Uzun-İnce Elyaflı Pamuk Projesi, 1997 ve 1998 yıllarında Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes Havzası içinde Ege'de önemli pamuk üretim merkezleri olan sırası ile Menemen. Ödemiş ve Nazilli 'de yürütülmüştür. Projenin temel hedefi, ülke için önemli ince iplik ve dokuma gereksinimlerini karşılamak ve pamuk genotiplerini belirlemektir. Bu proje, E. Ü. Ödemiş Meslek Yüksek Okulu ve E. U. Ziraat Fakültesi, Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü ve Güçbirliği Tekstil A. Ş. tarafından yürütülmüştür Projeyi, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), Güçbirliği Tekstil A. Ş. ve İzmir İTAŞ-Teknopark A. Ş. desteklemiştir. Üç lokasyonda kurulan tarla denemeleri, uzun ince lifli pamuklarda üç kontrol çeşit dahil 34 çeşit ve fıibrit ile düzenlenmiştir. Nisan'dan Aralık ayına kadar 1997 yılı normal ve iyi, 1998 ise ilkbahar ve sonbahar ayları aşırı yağışlı, yaz sezonu da sıcak geçmiştir. Üç lokasyonda pamuk çeşitleri benzer sonuçlar vermiş, ilk yılın verimleri daha yüksek seyrelmiştir. Uzun-İnce elyaftı pamukların lif uzunluk ve verim performansları: 1- En uzun "37,6-35,1 mm" lif ile en yüksek "531-415 kg/da" kutlu verimlerini Sevilla-8308, Acalpi-1952 ve 2308 No'lu hibritler vermişlerdir. Lifi en uzun ve verimi 415-290 kg/da olarak HJ.-195, 151-08, Impala-1512, 66-08, 195-08, 83-58 ve Silkcot-195-26 hibritleri sağlamışlardır. 2- 35,0-32,5 mm arasında lif uzunluğuna sahip ve 415-299 kg/da verimli çeşitler; ED-110, 175-08. Europa-1752, ED-76, Ege-69, Sealand ve Delcerro olmuştur. Üstünlük gösteren pamuklardan üretici tarlasında ilk yıl sonuçlarına göre Tire 'de herbirinden 2,5 dekar; 2. yıl sonuçlarına göre de Impala-1512 ve ED-110'dan Gediz Havzası için (Bergama'da) 100/da, Küçük Menderes (Tire'de) 100/da ve Büyük Menderes (Çine'de) 50/da ekimler gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler:

lif kalitesi, lif, verim, Ege Bölgesi, kalite, lif özellikleri, pamuk, Gossypium, uyum, tarla denemeleri, lif bitkileri

Studies on the adaptability of long-fine fibre cottons at Aegean Region conditions

A "long-fine cotton" project was carried out in three important cotton growing centers of the Ege Region (i.e. in Menemen, Ödemiş and Nazilli within the Gediz, Küçük Menderes and Büyük Menderes basins, respectively) in 1997 and 1998. The objectives of the project were to answer the fine yam and woven needs of our country, and to evaluate cotton genotypes, The project was conducted by Ege University Ödemiş Vocational School, E. U. Faculty of Agriculture, Nazilli Cotton Research Institute and Güç birliği Textile Company. Turkish Technology Development Foundation (TTGV), Güçbirliği Textile Company and İzmir-İTAŞ Teknopark Commercial Company supported this project financially. In the field trials established at three locations, 34 varieties and hybrids including 3 control varieties having long-fine fibres were tested. During the period from April to December in 1997 weather prevailed normally, however spring and autumn seasons in the year 1998 had heavy rains and high temperatures. At three locations, varieties gave similar results, the results of the first year being better than that of the second year. The fibre lengths and yield performances of the cottons with long-fine fibres: 1- The hybrids Sevilla-8308, Acalpi-1952 and no.2308 had the longest fibers between 37.6-35.1 mm, and also gave the highest seed-cotton yield between 531-415 kg/da. The fibre lengths of the hybrids HJ.-195, 151-08, Impala-1512, 66-08, 195-08, 83-58 and Silkcot 195-26 vere also in the longest group but their seed cotton yields were between 415-299 kg/da. 2- ED-110, 175-08, Europa-1752, ED-76, Ege 69, Sealand andDelcerro gave cottons with fiber lengths between 35.0-32.5 mm and the seed-cotton yield between 415-299 kg/da. The cotton varieties and hybrids that had shown superiority in the first year, were grown in farmers' fields, each being in an area of 2.5 da. Taking into consideration the results of the second year, tha varieties Impala-1512 and ED-ISO vere sown in Bergama (Gediz Basin) 100 da, in Tire (Küçük Menderes Basin) 100 da, and in Çine (Büyük Menderes Basin) 50 da.

Keywords:

fibre quality, fibre, yields, Aegean Region, quality, fibre properties, cotton, Gossypium, adaptation, field experimentation, fibre plants,

PDF

___

Açıkgöz, N., M. E. Akkaş, A. F. Moughaddam ve K. Özcan 1994. TARİST: Veri tabanlı Türkçe bir agroistatistik paketi. Tarımda Bilgisayar Uygulamaları Sempozyumu. 5-7 Ekim, Ege Ü. Z. F. İzmir.
Akdemir, H., A. Gürel, H. B. Karadayı, Ş. H. Emiroğlu, T. Yemişçi ve N. Levi. 1998. Ege Bölgesi koşullarında uzun-ince elyaflı pamuk çeşitlerinin önemi vc uyarlanması. Büyük Menderes Havzası 3. Tarım ve Çevre Sempozyumu. 2-4 Eylül, Söke.
Akdemir, H., A. Gürel, Ş. H. Emiroğlu, H. B. Karadayı ve N. Günaydın. 1999. Ege Bölgesi koşullanna uygun uzun-ince ve renkli elyaflı pamukların adaptasyonu üzerinde araştırmalar. TTGV-052/D No.lu Proje Kesin Raporu. Bornova-İzmir.
Gürel, A., H. Akdemir, A. Ünay, M. A. Kaynak, A. Civaroğlu ve Ş. H. Emiroğlu. 1997. Farklı lif rengi ve lif uzunluklarına sahip bazı pamuk çeşitlerinin agronomik ve teknolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun, Ondokuz Mayıs Ü. Z. F., Tarla Bit. Böl., Tarla Bit. Bilimi Derneği, 320-324.
Gürel, A., H. Akdemir, Ş. H. Emiroğlu, H. Kadoğlu ve H. B. Karadayı. 2000, Türkiye lif bitkileri. Pamuk tarımı, teknolojisine genel bakış ve diğer lif bitkileri. V. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, 17-21 Ocak, Ankara.
Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and procedures of statistics. A Biometrical Approach. 2nd ed. MacGraw-Hill Book co. New York.
Tunçgöğüs, B. 1999. Uzun-mukavim lif kalitesinin Türkiye açısından önemi üzerine bir araştırma. Türkiye II. Pamuk Tekstil ve Konfeksıypon Sempozyumu Bildirileri, Gaziantep.