Okulöncesi Dönem Öğretmenlerinin Çocuk Edebiyatı Yapıtlarını Seçme Ölçütü Olarak Yazınsal Karakterlere Yükledikleri Anlam

Okulöncesi dönem öğretmenlerinin çocuklarla gerçekleştirdikleri kitap okuma odaklı etkinliklerde, ortama taşıdıkları kitapları seçerken hangi ölçütlere göre hareket ettiği önemlidir. Bu bağlamda dış yapı gibi biçimsel özelliklerin yanında iç yapı özelliklerinden olan; konu, ileti, biçem, kurgu ve karakterler gibi yazınsal öğeler metin değerlendirmelerinde göz önünde bulundurulmalıdır. Yapılan araştırmada öğretmenlerin kitap seçimlerinde özellikle karakterler bağlamında nelere dikkat ettiği üzerinde durulmuştur. Araştırma case study (durum çalışması) deseninde nitel bir çalışmadır. Veriler betimsel kodlama yoluyla çözümlenmiş ve önce kategorilere sonra da temalara ulaşılmıştır. Çalışmada önce; “Karakterin türü”, “Gerçek yaşama aktarma”, “Olumlu karakter özellikleri” ve “Son sayfada ne mesaj veriyor?” kategorilerine ve sonrasında bu kategorilerden hareketle; “Karakter Özellikleri” ve “Davranış ve Değer Öğretimi” temalarına ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin davranış ve değer öğretimi konusunda özellikle bu amaca hizmet edebilecek olumlu karakter özellikleri taşıyan kahramanlara yöneldikleri anlaşılmıştır.

Meanings Preschool Teachers Attribute to Literary Characters as the Criterion in Selecting Children’s Literature Books

The criteria preschool teachers use in selecting the children’s literature books they will use in book reading activities are important. In this context besides the physical features of books, content features such as theme, message, style, plot and characters should be considered in the evaluation of texts to be selected. The criteria teachers used in selecting children’s literature books, by particularly focusing on what they consider in terms of characters formed the focus of the study. This research is a qualitative study designed as a case study. The data were analyzed, using descriptive coding and firstly the categories and then the themes were established. In the study the categories "Character type", "Transfer to real life", "Positive character features" and "What is the message on the last page?" were first established, and based on these categories, the themes "Character Attributes" and "Behavior and Values Education" were formed. The results showed that in terms of behavior and values education, teachers were inclined to select heroes who had positive characters traits that would be instrumental in teaching that theme.

PDF

___

Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yalçın, A., Aytaş, G. (2014). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Vermeule, B. (2013). Edebi Karakterlere Neden Önem Veririz? İstanbul: Alfa Yayınları.
Ural, S. (2013). Okulöncesi Çocuk Kitaplarının Tanımı. M. Gönen (Ed.) Çocuk edebiyatı (s. 33-55). Ankara: Eğiten Kitap.
Sever, S. (2013). Çocuk Edebiyatı ve Okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
Sever, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları
Rinck, M., Bower, G. H. (1995). Anaphora Resolution and the Focus of Attention in Situation Models. Journal of Memory and Language, 34(1), 110-131.
Rall, J., Harris, P. L. (2000). In Cinderella's slippers? Story Comprehension from the Protagonist's Point of View. Developmental Psychology, 36(2), 202.
Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir Çev.Ed.), Ankara: Pegem Akademi.
Özdemir, E. (2011). Eleştirel Okuma. Ankara: Bilgi Yayıncılık.
Neville, E. (1967). Social Values in Children's Literature. The Library Quarterly, 37(1), 46-52.
Nas, R. (2014). Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Merriam, S. B. (2009). Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation. San Fransisco: Jossey Bass.
Manguel, A. (2017). Okumanın Tarihi (F. Elioğlu, Çev.). İstanbul: YKY.
Mallan, K. (2017), Children's Literature in Education. G. Noblit (Ed.). Oxford Research Encyclopedia of Education. Oxford University Press, New York.
Lukens, R. J., Smith, J., Coffel, C. M. (2013). A Critical Handbook of Children's Literature. Essex: Pearson Education Limited.
Lesnik-Oberstein, K. (2004). Children’s Literature: New Approaches. Springer.
Kıran, A., Kıran, Z. (2011). Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara: Seçkin.
Karatay, H. (2014). Çocuk Edebiyatı Metinlerinde Bulunması Gereken Özellikler. T. Şimşek (Ed.). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı. (s. 81-127). Ankara: Grafiker Yayınları.
Hunt, P. (Ed.). (2002). Understanding Children's Literature. Routledge.
Coplan, A. (2004). Empathic Engagement with Narrative Fictions. The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 62(2), 141-152.
Cresweell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (M. Bütün ve S. Demir, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Burke, C. L., Copenhaver, J. G. (2004). Animals as People in Children's Literature. Language Arts, 81(3), 205.
Black, J. B., Turner, T. J., Bower, G. H. (1979). Point of View in Narrative Comprehension, Memory, and Production. Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 18(2), 187-198.
Aslan, C. (2013). Duyarlık ve Düşünceyi Geliştirmede Çocuk/Gençlik Edebiyatı. Çoluk Çocuk Anne Baba Eğitimci Dergisi, 12, 29-32.