Türkiye'de Çocuk İstismarı İle İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin Betimsel Analizi

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1995-2017 yılları arasında yapılmış çocuk istismarı ile ilgili lisansüstüçalışmaların tematik dağılımlarının inceleyerek, konu üzerine bilgi boşluklarına ulaşmaktır. Bu amaçla YÖK veritabanında kayıtlı ve izinli olan 201 lisansüstü çalışma incelenmiştir. Araştırma, nitel bir araştırma olup, verilerdoküman incelenmesi tekniğiyle toplanmıştır. Araştırma verilerin çözümlenmesinde çalışmalar türüne görekodlanmış, yayınlandığı tarih, araştırma türü, araştırmayı yürüten üniversite, araştırmayı yapan anabilim dalı,çalışılan istismar türü, araştırmanın içeriği, araştırma modeli, çalışma grubu ve sayısı, veri toplama araçları vearaştırmanın yapıldığı il’e göre gruplandırılmış ve frekans (f) analizi tekniği kullanılmıştır. Çocuk istismarı ileilgili 1995-2017 yılları arasında yapılan 201 tez incelendiğinde; 119 tezin yüksek lisans, 25 tezin doktora, 57tezin tıpta uzmanlık olduğu görülmüştür. 191 tez Türkçe, 10 tez İngilizce yazılmıştır. Konu hakkında birçoküniversitede çalışmalar yürütülmüş olup, İstanbul Üniversitesi 29 lisansüstü çalışma ile soruna en çok katkısunan üniversite olarak yer almaktadır. Alanda en çok tanılama çalışmaları (n; 192) yapılırken, önleme (n;1) veölçek uyarlama (n;1) çalışmaları en az çalışılan içeriklerdir. 125 çalışma çocuk istismarını bir bütün olarak elealırken, 53 çalışma cinsel istismar üzerinde durmuş ve istismar türlerinden en çok çalışılan tür olduğugörülmüştür. Çalışma grubu açısından en çok çocuklarla çalışmalar yapılırken, ikinci sırada olgu/doküman/yayınincelmeleri yer almaktadır. Yapılan lisansüstü çalışmalarda daha çok uygulama alanı olarak İstanbul ilinin tercihedildiği görülmüştür. Çocuk istismarı alanında yazılan tezlerin incelenmesiyle, bu alanda yapılmış lisansüstüçalışmaların durumunu ortaya koymak ve bu alanda çalışma yapacak olan diğer araştırmacılara ışık tutmakamaçlanmıştır.

PDF

___

ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı (ABDSİHB), Çocuklar ve Aileler İdaresi, Çocuklar, Gençler ve Aileler Yönetimi, Çocuk Bürosu. (2019). Çocuklara Kötü Muamele 2017. 28. Yıl Raporu https://www.acf.hhs.gov/sites/default/files/cb/cm2017.pdf

Bakır, E., & Kapucu, S. (2017). Çocuk ihmali ve istismarının Türkiye’de yapılan araştırmalara yansıması: bir literatür incelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4 (2), 13-24.

Beyazıt U, & Ayhan AB. (2015). Türkiye’de yapılmış çocuğun mağdur olduğu cinsel istismar olgularını konu alan bilimsel çalışmaların incelenmesi. International Journal of Social Science, 31:443-453.

Beyazıt U. (2015). Çocuk istismarı konusunda Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi; 1(1).

Começanha R, Basto-Pereira M, & Maia . (2017). Clinically speaking, psychological abuse matters. Compr Psychiatry. Feb;73:120-126.

Dağlı, T., & Dağlı Şahin, F. (2015). Çocuğa yönelik şiddet ve çocuğun korunması. Çocuğa Yönelik Şiddet ve Çocuğun Korunması. Çocuk Koruma Merkezlerini Destekleme Derneği Yayını.

Dünya Sağlık Örgütü (2014). Child maltreatment; http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs150/en/

Ekiz, D. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Lisans Yayınları, s.:153-158.

Eskin, M., Kaynak-Demir, H., & Demir, S. (2005). Same-sex sexual orientation, childhood sexual abuse, and suicidal behavior in university students in Turkey. Arch Sex Behav, 34(2), 185-195.

Hymowitz G, Salwen J, & Salis KL. (2017). A mediational model of obesity related disordered eating: The roles of childhood emotional abuse. Eat Behav. Aug;26, 27-32.

Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavram, İlkeler, Teknikler. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık, s. 183-190.

Lambert HK, Sheridan MA, & Sambrook KA. (2017). Hippocampal contribution to context encoding across development ıs disrupted following early-life adversity. J Neurosci. Feb 15;37(7):1925-1934.

Levandowski ML, Tractenberg SG, & de Azeredo LA. (2016). Crack cocaine addiction, early life stress and accelerated cellular aging among women. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. Nov 3;71:83-9.

Mohammadi, R.M, H.Zarafshan, & A. Khaleghi. (2014). Chid abuse in Iran: a systematic review and metaanalysis. Iranian J Psychiatry. 9:13.

Oncu, E., Kurt, A.O., Esenay, F.I., & Ozer, F. (2013). Abuse of working children and ınfluencing factors, Turkey. Child Abuse & Neglect, 37(5): 283- 291.

Polat, O. (2007). Adli Tıp. İstanbul : Der Yayınları.

Sarı HY, Ardahan E., & Öztornacı B.Ö. (2016). Çocuk ihmal ve istismarına son 10 yılda yapılan sistematik derlemeler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 15(6): 501-511.

Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., & Dündar, H. (2014). Eğitim ve Bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.

Shannon S, & Opila-Lehman J. (2016).Effectiveness of cannabidiol oil for pediatric anxiety and ınsomnia as part of posttraumatic stress disorder: a case report. The Permanente Journal. Fall; 20 (4): 16-005.

Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research & Evalation, 7(17).

Tekin, H.& H Kılıç, A.K. (2020). Sağlık çalışanlarının çocuk ihmal ve istismar vakalara ile karşılaşma durumları, bildirim yükümlülükleri ve eğitim gereksinimlerine ilişkin sınırlı bir araştırma. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi. 29 (2), 85-94.

UNICEF (2017). Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ve İhtiyari Protokoller, Usûl Kuralları ile Çocuk Hakları Komitesi Genel Yorumları. https://www.unicef.org/turkey/media/7941/file/%C3%87HDS%20ve%20%C4%B0htiyari%20Proto koller,%20Usul%20Kurallar%C4%B1%20ile%20%C3%87ocuk%20Haklar%C4%B1%20Komitesi %20Genel%20Yorumlar%C4%B1.pdf

World Health Organization (WHO). Child Maltreatment. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs150/en/.

Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.

Yıldırım, A., Karataş, M., Yılmaz, R., Çetin, I., & Şenel, I. (2013). Prevalence and correlates of school violence and sexual abuse among adolescents in Tokat, Turkey. HealthMed, 7(2), 382-392.