Büşra ASLAN, MEHMET AKİF KARAMAN, CEMRE ERTEN TATLI, Hasan EŞİCİ

Psikolojik Danışman Adaylarının Çocuk Cinsel İstismarına Yönelik Görüşleri ve Mesleki Bilgi Düzeyleri

Çocukların güvenli ve huzurlu bir ortamda yaşaması oldukça önemli olmasına rağmen ne yazık ki dünyada birçok ülkede her sene milyonlarca çocuğa zarar verilmekte, çocuklar fiziksel, cinsel veya duygusal istismara maruz kalmaktadırlar. Cinsel istismar öyküsü olan çocukların tespit edilmesi için okul ortamı oldukça elverişlidir. Bu sebeple okul psikolojik danışmanlarına (rehber öğretmenlerine) büyük görevler düşmektedir. Bu çalışmanın amacı rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programında öğrenim gören psikolojik danışman adaylarının çocuk cinsel istismarına ilişkin görüşlerini ve bilgi düzeylerini anlamaktır. Bu çalışmanın diğer bir amacı ise psikolojik danışman adaylarının çocuk cinsel istismarı konusunda farkındalık düzeylerini, kendilerini ne ölçüde yeterli hissettiklerini betimlemektir. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinin bir türü olan fenomonoloji çalışmasına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda sekiz psikolojik danışman adayı ile birebir görüşülmüştür. Elde edilen bulgular ışığında psikolojik danışman adaylarının cinsel istismarı tanımlarken istismar ve sömürülme kavramlarına vurgu yaptığı görülmüştür. Ayrıca psikolojik danışman adaylarının cinsel istismar konusunda sınırlı bilgiye sahip oldukları anlaşılmıştır. Adaylar cinsel istismar vakaları ile karşılaşmaktan kaygı duyduklarını, endişelendiklerini ve korktuklarını beyan etmişlerdir. Cevaplar analiz edildiğinde bu olumsuz duyguların temelinde ne yapacağını bilememe kaygısı yatmaktadır. Adaylar cinsel istismarın önlenmesi için eğitimler ve bilinçlendirme etkinliklerine vurgu yapmış ve psikolojik danışmanların rolünün önemli olduğunu belirtmişlerdir. Son olarak, adaylar cinsel istismara yönelik aldıkları eğitimin yetersiz olduğunu ve müfredatta ve ders içeriklerinde buna yönelik uygulamalı eğitimler olması gerektiğini belirtmişlerdir.

COUNSELOR-IN-TRAININGS’ OPINIONS AND LEVELS OF PROFESSIONAL KNOWLEDGE REGARDING CHILD SEXUAL ABUSE

Although it is very important for children to live in a safe and peaceful environment; unfortunately, millions of children are harmed every year and children are exposed to physical, sexual or emotional abuse in many countries around the world. The school environment is very suitable for identifying children with a history of sexual abuse. Therefore, school counselors have responsibilities. The purpose of this study is to understand the opinions of the counselor-in-trainings (CITs) studying in the undergraduate program of guidance and psychological counseling regarding child sexual abuse. Another aim of this study is to describe the level of awareness of CITs about child sexual abuse and to what extent they feel sufficient. This research was conducted based on phenomenological approach in qualitative methods. In this context, eight CITs were interviewed and it has been observed that the CITs emphasize the concepts of abuse and exploitation while defining sexual abuse. In addition, it is understood that the candidates had limited knowledge about sexual abuse. Candidates declared that they were worried, anxious and afraid of encountering sexual abuse cases. When the answers were analyzed, anxiety about not knowing what to do lies behind these negative emotions. Candidates emphasized trainings and awareness-raising activities to prevent sexual abuse and stated that the role of counselors was important. Finally, the CITs stated that the training they received for sexual abuse was insufficient and that there should be practices in the curriculum and course contents.

PDF

___

Adalet Bakanlığı. (2018). Adli istatistikler. Erişim tarihi 06.04.2020: http://www.adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/1982019170455istatistik2018.pdf
Akgül, E. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan personelin cinsel istismar bildirim durumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Aktas, E. F., & Demirtas-Zorbaz, S. (2018). School counselor’s opinions about their competence of child counseling. Journal of the Faculty of Education, 19(1), 245-256.
Assink, M., van der Put, C. E., Meeuwsen, M. W., de Jong, N. M., Oort, F. J., Stams, G. J. J. ve Hoeve, M. (2019). Risk factors for child sexual abuse victimization: A meta-analytic review. Psychological bulletin, 145(5), 459-489. https://doi.org/10.1037/bul0000188
Bahadır Yılmaz, E. (2013). Çocuk istismarının önlenmesinde kullanılan programlar ve özellikleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 16(4), 255-259.
Banyard, V.L., Williams, L.M. ve Siegel, J.A, (2001). The longterm mental health consequences of child sexual abuse: an exploratory study of the impact of multiple traumas in a sample of women. Journal of Traumatic Stress 14, 697-715.
Broman-Fulks, J. J., Ruggiero, K. J., Hanson, R. F., Smith, D. W., Resnick, H. S., Kilpatrick, D. G. ve Saunders, B. E. (2007). Sexual assault disclosure in relation to adolescent mental health: Results from the national survey of adolescents. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 36(2), 260–266. doi:10.1080/15374410701279701
Büyüköztürk, Ş. , Kılıç-Çakmak, E. , Akgün, Ö,E. , Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara, TR: Pegem Akademi
Çağdaş, S. (2002). İstanbul ilinde sanayide çalışan çocukların karşılaştıkları istismar ve ihmaller (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çeçen, A. (2007). Çocuk cinsel istismarı: Sıklığı, etkileri ve okul temelli önleme yolları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 4(1), 1-17.
Doğan, T. ve Bayar, Ö. (2018). Çocuk cinsel istismarı: Geleceğin öğretmenleri ve okul psikolojik danışmanları ne kadar biliyor? Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 571-581. doi: 0.17719/jisr.20185537230
Er, T. (2010). Cinsel İstismara maruz kalan ve kalmayan ergenlerin anksiyete, depresyon ve benlik algısı açısından karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Erman, H. (2004). Cinsel istismarın önlenmesi. Cinsel Taciz Paneli, (sf.79-83). Ankara. T.C. Ankara Valiliği, Milli Eğitim Müdürlüğü. Türkiye Sağlık İşcileri Sendikası. 11 Aralık 2003, Ankara. Demircioğlu Matbaacılık.
Finkelhor, D. (1984). Child sexual abuse: New theory and research. New York, NY: The Free Press.
Gültekin, G., Ruban, C. ve Korkusuz, İ. (2006). Çocuk ve cinsel istismar. Adli Psikiyatri Dergisi, 3(1), 9- 14.
Haylı, R. G. ve Durmuş, E. (2015, Ekim). Psikolojik danışmanın çıkmazı – çocuk cinsel istismarı. Çalışma 3. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulmuştur. Mersin: Türk PDR Derneği
İnsan Hakları Derneği. (2008). Çocuk ihmali ve istismarını önleme öğretmenler ve aileler için eğitim kılavuzu. Ankara, TR: Berkay Ofset
Karakaya, I., Coşkun, A., Ağaoğlu, B., Şişmanlar, Ş. G., Öç Yıldız, Ö., Memik Çakın, N. ve Biçer, Ü. (2006). Cinsel istismara maruz kaldığı bildirilen olguların ruhsal değerlendirme sonuçları. Adli Tıp Bülteni,11(2), 53–58.
Kaya, İ. ve Çeçen Eroğul, A.R. (2016). The mediating role of automatic thought and cognitive emotion regulation strategies on relationships among childhood abuse/neglect, behavioral problems and resilience of adolescents. Çukurova University Faculty of Education Journal, 45(2), 331-358.
Kaya, H. , Çoban, B. , Killiklioğlu, B, Özden, N. , Özgen, G. (2005). Çocukta cinsel istismar ve hemşirenin rolü. İstanbul Üniversitesi P.N.H.Y.O Dergisi, 13(55), 57-62.
Kaytez, N., Yücelyiğit, S. ve Kadan, G. (2018). Çocuğa yönelik istismar ve çözüm önerileri Eurasıan Journal of Health Scıences, 1(1), 18-24.
Kılıç, Y. (2016). Cinsel istismar mağduru olan ve olmayan 11 ve 18 yaş arasındaki bir grup kız çocuğun sosyo-demografik özellikler ve psikolojik belirtiler bakımından karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
Koçtürk, N. (2016). Çocuk istismarı ve ihmali. Ö. Baker ve T. Doğan (Ed) içinde Kriz Danışmanlığı (ss:333- 359). Ankara, TR: Pegem Akademi.
Lanning, B., Ballard, J.D. ve Robinson, J. (1999). Child sexual abuse prevention programs in Texas public elementary schools. The Journal of School Health, 69(1), 3-8.
Meyer, R. L. (2012). Predictors of counselor self-efficacy among master’s level counselor trainees: Impact of cohort versus non-cohort educational programs (Doctoral dissertation). Retrieved from http://scholarworks.wmich.edu
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. New York, NY: Sage.
Moore, D. R. ve Florsheim, P. (2008). Interpartner conflict and child abuse risk among African American and Latino adolescent parenting couples. Child Abuse Neglect, 32, 463-475.
Öztürk, M. (2011). Çocuk ihmali ve istismarı, çocuk hakları açısından çocuk ihmali ve istismarı anne baba ve öğretmenler için el kitabı. İstanbul, TR: Çocuk Vakfı Yayınları.
Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York, NY: John Wiley & Sons, Ltd
Pelendecioğlu, B ve Bulut, S . (2016). Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 49-62.
Polat, O. (2002). Çocuk ve şiddet. İstanbul, TR: Der Yayınları.
Polat, O. (2018). Türkiye’de çocuk istismarı raporu-2. İstanbul, TR: ASUMA ve İMDAT. Erişim adresi: http://imdat.org/wp-content/uploads/2018/05/RAPOR-%C3%87OCUK- %C4%B0ST%C4%B0SMARI-tam.pdf
Porter, R. (1984). Child sexual abuse within the family. London, UK: Tavistock Publication Ltd. Sağır, M. (2013). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik görüşleri ve farkındalık düzeyleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
Sağlam, Ö. (2017). Cinsel istismar mağduru çocuğa meslek elemanı yaklaşımı: süleymaniye kadın doğum ve çocuk hastalıkları eğitim ve araştırma hastanesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
Topçu, S. (1997). Çocuk ve gençlerin cinsel istismarı. Ankara, TR: Doruk Yayımcılık.
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği (Türk PDR-DER) (2006). Psikolojik danışma ve rehberlik alanında çalışanlar için etik kurallar. Erişim tarihi 06.04.2020: https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/44163/mod_resource/content/0/PDR%20Etik.pdf
Türkbay, T., Söhmen, G. ve Söhmen, T. (1998). Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanım: Klinik bulguları, olası sonuçları ve önleme. 3P Dergisi, 6(1), 49-54.
Türkiye İstatistik Kurumu, 2017. (2020, Nisan). Güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuk istatistiği. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=98&locale=tr
Yalçınoğlu, P. (2015). Kelimelerin uçmasını sağlamak: Görüşme yoluyla anlamak. Ersoy, A. ve Yalçınoğlu, P. (Ed), Nitel araştırmaya giriş (ss. 140-189). Ankara, TR: Anı Yayıncılık
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara, TR: Seçkin.
YÖK .(2020). Erişim tarihi 06.04.2020: https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-YetistirmeLisans-Programlari/Rehberlik_ve_Psikolojik_Danismanlik_Lisans_Programi.pdf
Zara-Page, A. (2004). Çocuk cinsel istismarı: Cinsel istismara neden olan etkenler ve cinsel istismarın çocuklar üzerindeki etkileri. Türk Psikoloji Yazıları, 7(13), 103-113.