Yaratıcı Dramayla Edebiyat Öğretmek: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni Adaylarının Görüşleri

Bu çalışmanın amacı, Türk dili ve edebiyatı öğretmeni adaylarının yaratıcı drama yöntemiylegerçekleştirilen edebiyat eğitimine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırma, Ankara’da bir devletüniversitesinin Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü’nde öğrenim gören on beş dördüncü sınıf öğrencisiile toplam on iki hafta süren tiyatro ve canlandırma dersi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırmayaklaşımı doğrultusunda tasarlanan bu araştırma, durum çalışması desenindedir. Çalışmada kullanılan veritoplama araçları, öğretmen adaylarının öğretim uygulaması boyunca her çalışma sonunda doldurdukları katılımcıgünlükleri ve süreç değerlendirme ürünleri/notları ve yarı yapılandırılmış görüşme formlarıdır. Çalışmakapsamında ulaşılan her türlü veriye katılımcıların sürece ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla içerikanaliziyle uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, yaratıcı drama temelli edebiyat öğretimi uyglamalarının TDEöğretmeni adaylarını alana ilişkin farkındalıklarını, meslekî gelişimlerini ve kişisel gelişimlerini olumlu yöndedesteklediği, gerçekleştirilen öğrenme-öğretme sürecinin öğrenmeyi destekleyici nitelikte olduğu belirtilmiştir.Yaratıcı drama temelli edebiyat öğretimi uygulamalarına ilişkin eleştiriler; hazırlık ve araştırma yapmayıgerektirmesi, fazladan zaman ve mekâna ihtiyacı olan, yoğun çalışmaları içermesi olarak belirtilmiştir.

TEACHING LITERATURE WITH CREATIVE DRAMA: THE OPINIONS OF TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE TEACHER CANDIDATES

: This study aims to determine the opinions of Turkish language and literature teacher candidates on teaching literature with the method of creative drama. The study was conducted within a theater and acting course which was conducted with a total of fifteen senior year students in the Department of Turkish Language and Literature Teaching for twelve weeks. This study which was designed in line with the qualitative study approach is a case study. The data collection tools employed in the study are the participant journals which were filled by the teacher candidates at the end of each session of teaching application and the formative assessment products/notes and semi-structured interview forms. The content analysis was employed to every data collected within the study in order to identify the opinions of the participants regarding the process. As a result of the study, it was determined that teaching literature based on creative drama contributes to the awareness of Turkish language and literature teacher candidates regarding the field, their professional improvement and personal development, and that the conducted learning-teaching process supports learning. The criticism regarding teaching literature based on creative drama was specified as requirement of preparation and research, and including intense work requiring more time and space.

PDF

___

Adıgüzel, Ö. (2016). Bir ders ve yöntem olarak yaratıcı drama alanında yapılan çalışma ve gelişmeler. N. Ay- kaç (Ed.), 24. Uluslararası Eğitimde Yaratıcı Drama Kongresi “Ders Drama Yöntem Drama” kitabı içinde (s. 9-13). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
Adıgüzel, Ö. (2006). Yaratıcı drama kavramı, bileşenleri ve aşamaları. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 17-30.
Akkaya, M. (2012). Sosyal bilgilerde göç konusunun drama yöntemiyle öğretiminin akademik başarıya etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akcaoğlu Saydım, S. (2009). Öğrencilerin Türk edebiyatı dersine ilgileri. Ankara: MEB EARGED.
Akkocaoğlu Çayır T. & Gökbulut, Ö. (2014). Yaratıcı drama yöntemi ile öğretmen yeterliklerinden kişisel gelişim üzerine nitel bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2). http://dergipark.gov.tr/mersinefd/issue/17397/181895 adresinden erişildi.
Akoğuz, M. (2002). İletişim becerilerinin geliştirilmesinde yaratıcı dramanın etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
Altınova, H. ve Çiftçi, E. (2013). Yaratıcı dramanın kendini tanıma düzeyine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 8(1), 28-47. http://dergipark.gov.tr/ydrama/issue/34685/383440 adresinden erişildi.
Ataman, M. (2016). Yaratıcı drama sürecinde yaratıcı yazma. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1), 60-75.
Arslan, E., Erbay, F., ve Saygın, Y. (2010). Yaratıcı drama ile bütünleştirilmiş iletişim becerileri eğitiminin çocuk gelişimi ve eğitimi bölümü öğrencilerinin iletişim becerilerine etkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (23), 1-8.
Aykaç, M. ve Köğçe, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin matematik derslerinde yaratıcı drama yöntemini kullanma durumlarının incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7/17, 907- 938. http://dx.doi.org/10.14225/Joh445
Baldwin, P. & Fleming K. (2006). Teaching literacy through drama creative approaches. (3th. edition). London: Routledge.
Bayazıt, Z. (2012). Türk edebiyatı ile dil ve anlatım derslerinde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bayrakçı, M. (2007). Okul öncesinde yaratıcı drama etkinliklerinin iletişim becerilerinin gelişmesi üzerindeki etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
Bidwell, S. M. (1992). Ideas for using drama to enhance reading instruction. The Reading Teacher, 45, 653-654.
Binici, B, (2013). İlköğretim okullarında uygulanan mesleki çalışmalarda yaratıcı drama uygulamasının öğretmenlerin iletişim becerilerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 8(1), 104-113. http://dx.doi.org/10.21612/yader.2013.006
Booth, D. (1985). Imaginary gardens with real toads: Reading and drama in education. Theory into Practice, 24, 193-198.
Brooks, J., G. ve Brooks, M., G. (1999). The courage to be constructivist. Educational Leadership, 18- 24.
Burgul Adıgüzel, F. ve Süslü, G. (2017). Yaratıcı dramayla kitap kurdu olunur mu? Çocuk kitaplarıyla okuma sevgisi ve ilgisi kazandırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5, 367-394. https://doi.org/10.16916/aded.331238
Burgul Adıgüzel, F. (2018). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin yaratıcı drama yöntemine ilişkin farkındalıkları ve yaratıcı drama yöntemini derslerinde kullanma durumları. G. Aytaş ve A. Uslu Üsten (Ed.), Prof. Dr. Alemdar Yalçın Armağan’ı içinde (s.242-273). Ankara: Akçağ.
Bütün, M.A., Tüzüner, A. ve Duman, N. (2015). Coğrafya öğretmen adaylarının yaratıcı drama yöntemine ilişkin görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, C10 (1), 1-14. https://www.researchgate.net/publication/304185877_Cografya_Ogretmen_Adaylarinin_Yaratici_Drama_Yontemine_Iliskin_Gorusleri adresinden erişildi.
Cremin, M. (1998). Identifying some imaginative processes in the drama work of primary school children as they use three different kinds of drama structures for learning. Research in Drama Education, 3(2), 211-224.
Çeliköz, N. ve Çetin, F. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi,162, 160-167.
Çöklü Özkan, E. (2018). Okuduğunu anlamada yaratıcı dramanın etkisi ve önemi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6, 343-368. https://doi.org/10.16916/aded.399213
Demirel, Ö. (1998). Türkçe öğretimde çağdaş öğretim yöntem ve teknikleri. Eskişehir: AÖF Yayınları.
Deniz, İ. (2003). İletişim becerileri eğitiminin ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin iletişim becerisi düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Erdem, C. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlilik algıları ve tutumları üzerine bir araştırma. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 7(4), 1727-1747.
Erdoğan, T. (2011). Sınıf öğretmelerinin Türkçe derslerinde yaratıcı drama yöntemini kullanma durumlarının incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi. 6(12), 23-52.
Eyüp, B., S. Uzuner ve M. Z. Stebler. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretimine yönelik yapılan akademik çalışmalar üzerine bir inceleme. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 7(1), 1119-1131. http://www.turkishstudies.net/Makaleler/337282930_58_ey%c3%bcpbircan_uzuneryurtserap_steblermiriamzeliha_t.pdf adresinden erişildi.
Filosovoff C. (2002). Edebiyat öğretimi, nasıl bir edebiyat eğitimi. İstanbul: ÇYDV
Flennoy, A. J. (1992). Improving communication skills of first grade low achievers through whole language, creative drama, and different styles of writing. (Dissertation theses) https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED352599.pdf adresinden erişildi.
Flynn, R. M. ve Carr, G. A. (1994). Exploring classroom literature through drama: A specialist and a teacher collaborate. Language Arts, 71, 38-43.
Işıksalan, S. N. (2011). 2005 Türk edebiyatı dersi öğretim programının değerlendirilmesi: Eskişehir Örneği. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 15-40. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423907658.pdf adresinden erişildi.
İşleyen, E. (2009). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf Türk edebiyatı dersinde drama yönteminin öğrencilerin ders başarısına katkısı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kaf-Hasırcı, Ö., Bulut, M. S. ve İflazoğlu-Saban, A. (2008). Öğretmen adaylarının yaratıcı dramanın bireysel ve akademik kazanımlarına ilişkin görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 3(6), 63-83. http://www.yader.org/index.php/yader/article/view/yader.2008.011 adresinden erişildi.
Kandemir, Ş. ve Güler M. (2015). Öğretmenlerin drama yöntemine yönelik görüşleri ve öz yeterlik düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(1), 111-130.
Katrancı, (2013). Sınıf öğretmenlerinin yaratıcı dramaya ve Türkçe derslerinde yaratıcı drama yönteminden yararlanmaya yönelik görüşleri. İnternational Journal Social Science Research, 2(2), 26-45. http://kefad.ahievran.edu.tr/InstitutionArchiveFiles/f44778c7-ad4a-e711-80ef00224d68272d/d1a3a581-af4a-e71180ef00224d68272d/Cilt16Sayi1/JKEF_16_1_2015_111_130.pdf adresinden erişildi.
Karaçil Kılıçarslan, M., Yayla, A. (2018). Yaratıcı drama yönteminin öğretmen adaylarının mesleki öz yeterliklerine etkisi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 51-60. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.403976
Kara, Ö. T., (2014). Dramayla oluşturulmuş öykülerin Türkçe eğitiminde kullanılması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2013 (11), 659-699. https://doi.org/10.14520/adyusbd.471
Kara, Ö.T. (2011). Dramayla öykü oluşturma yönteminin Türkçe dersi ikinci kademe öğrencilerinin tutumlarına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (16), 239-254. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/182993 adresinden erişildi.
Kara, Y. ve Çam, F. (2007). Yaratıcı drama yönteminin bazı sosyal becerilerin kazandırılmasına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 145-155. http://dergipark.gov.tr/hunefd/issue/7804/102319 adresinden erişildi.
Kavcar, C. (1994). Edebiyat ve eğitim. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Keklik, S. ve Savran, Ö. (2015). Türk dili ve edebiyatı eğitimi üzerine bir bibliyografya denemesi (1923-2014). Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 599-658. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8104
Kelner, L. B., & Flynn, R. M. (2006). A dramatic approach to reading comprehension strategies and activities for classroom teachers. Portsmouth, NH: Heinemann.
Kereks, J., ve King, P. K. (2010). The king’s carpet: drama play in teacher education. International Journal of Instruction, 3 (1), 39-60.
Maden, S. (2011). Türkçe öğretiminde drama yönteminin kullanımı ile ilgili sorunlar. Adıyaman Üniverstesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 107-122. https://doi.org/10.14520/adyusbd.99
Marshall, J. (1994). Anadili ve yazın öğretimi (Çev. Cahit Külebi). Ankara: Başak Yayınları.
McMaster, J. C. (1998). "Doing" literature: Using drama to build literacy. The Reading Teacher, 51(7), 574-584.
Miccinati, J. L. Ve Phelps, S. (1980). Classroom drama for children’s reading: From the page to the stage. The Reading Teacher, 34, 269-272.
Miller, E. (1996). Understanding the universal: Using drama to create meaning. The New England Reading Association Journal, 32(3), 7-12.
Norris, J. (2009). Playbuilding as qualitative research: A participatory arts-based approach. Walnut Creek, CA: Left Coast Press.
Okvuran, A. (2000). Dramaya Yönelik Tutumlar. (Yayımlanmamış doktora lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
O’Neill, C. ve Lambert, A. (1995). Drama structures. A practical handbook for teachers. London: Hutchinson Publication.
Ormancı, Ü. ve Şaşmaz, Ö. F. (2010). Dramanın ilköğretimde kullanılabilirliğine yönelik sınıf öğretmeni adaylarının görüşleri: Demirci Eğitim Fakültesi örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(43),165-191.
Öztürk, A. (2006). Yaratıcı Drama Yazıları 1985-1998. H. Ö. Adıgüzel (Ed.), Öğretmen yetiştirmede yaratıcı drama yöntemiyle işlenecek tiyatro dersinin öğretmen adaylarındaki sözel iletişim becerilerine etkileri içinde (s. 76). Ankara: Naturel.
Palavan, Ö. (2017). Dramanın sınıf öğretmeni adaylarının özgüvenlerine ve problem çözme becerilerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 187-202. http://dergipark.gov.tr/kefdergi/issue/27737/308327 adresinden erişildi.
Ross, E. P. ve Roe, B. D. (1977). Creative drama builds proficiency in reading. In N.H. Brizendine ve J. L. Thomas (Ed.) Learning through dramatics: Ideas for teachers and librarians (pp.52-57). Phoeniz, AZ: Oryx.
Sağırlı, H. E. ve Gürdal, A. (2002). Fen bilgisi dersinde drama tekniğinin öğrenci tutumuna etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara.
San, İ. (2002). Yaratıcı drama–eğitsel boyutları: Yaratıcı drama (1985-1995 yazılar). Ankara: Naturel Yayınevi.
Saraç, C. (2009). Öğretmen ve öğrencilerin Türk dili ve edebiyatı öğretiminden beklentileri. Erzincan Üniversitesi Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 189-199. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/67710 adresinden erişildi.
Senemoğlu, N. (2001). Gelişim, öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
Sever, S. (1998). Dil ve iletişim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 31, s.51-66. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000244
Schneider, J. J. ve Jackson, S. A. W. (2000). Process drama: A special space and place for writing. The Reading Teacher, 54(1), 38-51.
Smith, J. L., & Herring, J. D. (1993). Using drama in the classroom. Reading Horizons, 33(5), 418-426.
Sun, P.Y. (2003). Using drama and theatre to promote literacy development: Some basic classroom applications. (ERİC Digest) https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED477613.pdf adresinden erişildi.
Susar Kırmızı, F. (2006). Türkçe öğretiminde yaratıcı drama yöntemine dayalı okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı ve yönteme ilişkin öğrenci görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(3), 159-177. http://dergipark.gov.tr/ydrama/issue/23801/253642 adresinden erişildi.
Şahin, B. (2006). Mersin il merkezindeki devlet ve özel ilköğretim okullarındaki İngilizce öğretmenlerinin öğretim etkinliği içerisinde dramayı kullanma düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Tanrıkulu, F. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin eğitiminde masalları drama yöntemiyle işlemenin Türkçe dersine etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2571-2590. http://dergipark.gov.tr/teke/issue/42447/511202 adresinden erişildi.
Tarman, B. ve Kuran, B. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının aldıkları drama dersinin mesleki ve kişisel gelişimlerine yönelik katkıları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 85-100.
Türkel, A. (2013). Yaratıcı dramanın yaratıcı yazma başarısına ve yazmaya karşı tutuma etkisi (ortaokul 8. sınıf örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (36), 1-11. http://dergipark.gov.tr/deubefd/issue/25113/265141adresinden erişildi.
Tutuman, O.Y. ve Demirtaş, V. Y. (2013). Türkçe öğretmenlerinin yaratıcı drama uygulama yeterlilikleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 34-49.
Üstündağ, T. (2002). Yaratıcı drama öğretmenimin günlüğü. İstanbul: Pegem.
Yaffe, S. H. (1989). Drama as a teaching tool. Educational Leadership, 46, 29-32.
Yassa, N. A. (1997). A study of the effect of drama education on social ınteraction in high school students. Unpublished Doktoral Dissertation. Ontario: Lakehead University.
Yau, M. (1992). Drama: Its potential as a teaching and learning tool. Scope Research Services, 7(1), 3-6.
Yıldırım A., ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin.
Yılmaz, S. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde bir yöntem olarak dramanın kullanımına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2), 123-145. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423907468.pdf adresinden erişildi.
Yüksel, A., Mil, B., Bilim, Y. (2007). Nitel araştırma, neden, nasıl, niçin. Ankara: Detay Yay.
Wagner, B., J. (1988). Research currents: Does classroom drama affect the arts of language? Language Arts, 65, 46-55.
Worthman, C. (2002). "The way I look at the world": Imaginal interaction and literacy use at Teen Street. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 45(6), 458-468.