Öğretmen Yapımı Türkçe Dersi Testlerinde Yer Alan Maddelerinin Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Analiz Edilmesi

Yayınlandığı tarih olan 19. yüzyılın ortalarından itibaren eğitimin her alanında etkili olarak kullanılan Bloom taksonomisi, değişen eğitim paradigmalarının ve gelen eleştirilerin etkisiyle 21. Yüzyılın başında güncellenmiştir. Bilgi boyutunun eklendiği taksonomide biçimsel ve içeriksel değişiklikler meydana gelmiştir. Bu çalışma kapsamında ise Türkçe öğretmenleri tarafından hazırlanan ortaokul düzeyindeki testlerde yer alan maddelerin yenilenen Bloom taksonomisine uyumu incelenmiştir. Betimsel düzeyde tasarlanan araştırmada, üç farklı ilde görev yapan 12 öğretmene ulaşılmış ve ortaokul düzeyinde ölçme yapmak üzere hazırladıkları testler incelenmiştir. Elde edilen testlerde yer alan 527 madde betimsel analiz yöntemi ile benimsenerek incelenmiştir. Analizler araştırmacı tarafından geliştirilen değerlendirme formu kullanılarak yapılmıştır. Güvenirlik incelemesi için puanlayıcılar içi ve arası tutarlılık incelenmiş ve tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda tüm sınıf düzeylerinde en fazla ölçülen bilişsel düzeyin hatırlama ve anlama olduğu belirlenmiştir. Üst düzey düşünme becerilerine ilişkin madde sayısının oldukça az olduğu ve değerlendirme bilişsel düzeyinin hiçbir sınıf düzeyinde ölçülmediği belirlenmiştir. Elde edilen bulgular alan yazınla paralellik göstermekte, öğretmen yapımı testlerde yer alan maddelerin büyük çoğunluğu alt düzey düşünme becerilerine yönelik olarak hazırlanmakta ve bu durum da öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerinin gelişimine engel olmaktadır.

The Analysis of Items in Teacher Made Turkish Language Course Tests According to the Renewed Bloom’s Taxonomy

Bloom taxonomy, which has been used effectively in all areas of education since the middle of the 19th century, has been updated due to the changing paradigms of education and criticisms from the beginning of the 21st century. The formal and contextual changes have been quite apparent in the taxonomy and the dimension of knowledge has been added as a dimension of taxonomy. Within the scope of this study, the test items prepared by Turkish language teachers were evaluated with respect to the categories in the renewed Bloom Taxonomy. The study was designed as descriptive level and 12 teachers from three different provinces were reached and the tests that were prepared by them for assessing the students’ learning levels. From the tests, 527 items were obtained and the items were analyzed by using descriptive analysis method. The investigations were conducted by using an evaluation form developed by the researcher. In order to check reliability, inter-rater consistency was examined and consistency coefficient was calculated. The findings were accordant with the related studies and it was concluded that the majority of teacher-made test items are based on low order thinking skills that hinders the development of students' high-level thinking skills. Therefore, based on the results of this study it is concluded that in order to develop students’ high order thinking levels, teachers might be motivated to prepare test items assessing these skills.

PDF

___

Adıgüzel, C. O. (2013). Teacher recruitment in Turkey: analysis of teacher selection exams in comparison with revised Bloom’s taxonomy of educational objectives. Educational Research and Reviews, 8(21), 2136-2146.
Akyol, H. (1997). Okuma metinlerindeki soruların sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 105(10).
Akyol, H. (2001). İlköğretim okulları 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinleriyle ilgili soruların analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26, 169-178.
Amer, A. (2006). Reflections on Bloom’s revised taxonomy. Electronic Journal of Research in Education Psychology, 4(8), 213-230. Anderson, L. W. (1999). Rethinking Bloom's taxonomy: implications for testing and assessment, (ERIC Document Reproduction Service No. ED435630).
Anderson, L.W. (Ed.), Krathwohl, D.R. (Ed.), Airasian, P.W., Cruikshank, K.A., Mayer, R.E., Pintrich, P.R., Raths, J., & Wittrock, M.C. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. Longman.
Anderson, L. W. (2005). Objectives, evaluation, and the improvement of education. Studies in Educational Evaluation, 31(2-3), 102-113.
Arı, A. (2011). Finding acceptance of Bloom's revised cognitive taxonomy on the ınternational stage and in Turkey. Educational Sciences: Theory and Practice, 11(2), 767-772.
Ateş, S., Güray, E., Döğmeci, Y., & Gürsoy, F. F. (2016). Öğretmen ve öğrenci sorularının gerektirdikleri zihinsel süreçler açısından karşılaştırılması/Comparison of questions of teachers and students in terms of level. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 4(1).
Atılgan, H.(Ed.), Kan, A. & Aydın, B.(2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme.(10. Baskı). Anı Yayıncılık.
Ayvacı, H. Ş. & Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom Taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 1, 13-25.
Baykul, Y. (2010). Eğitimde ve psikolojide ölçme: Klasik test teorisi ve uygulaması (2. Baskı). Pegem Akademi.
Bekdemir, M. & Selim, Y. (2008). Revize edilmiş Bloom Taksonomisi ve cebir öğrenme alanı örneğinde uygulanması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 185-196.
Bloom, B. S. (Ed.) (1956). Taxonomy of educational objectives, handbook: cognitive domain. David Mckay Company.
Coşar, Y. (2011). İlköğretim altıncı sınıf matematik dersi çalışma kitabındaki soruların kapsam geçerlilik ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi’nin bilişsel süreç boyutuna göre analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Crocker, L., & Algina, J. (1986). Introduction to classical and modern test theory.(1st Edition) New York: Harcourt Brace Jovanovich.
Çevik, C. (2009). Yedinci sınıf seviye belirleme sınavı matematik sorularının üst düzey zihinsel becerileri ölçme düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abbant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
Çevik, Ş. (2010). Ortaöğretim 9,10 ve 11. sınıf fizik ders kitaplarında bulunan fizik soruları ile 2000-2008 ÖSS’'de sorulan fizik sorularının Bloom Taksonomisi açısından incelenmesi ve karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Çintaş-Yıldız, D. (2015). Türkçe dersi sınav sorularının yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(2), 479-497.
Dalak, O. (2015). TEOG sınav soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Daymon, C., & Holloway, I. (2003). Qualitative research methods in public relations and marketing communications. Routledge.
Demir, P. (2015). Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre 2005 yılı sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kazanımlar ve seviye belirleme sınav soruları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 19 Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Demirel, Ö.(2017). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya.(27. Baskı) Pegem Akademi Yayıncılık.
Eroğlu, D., & Kuzu, T. S. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki dilbilgisi kazanımlarının ve sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 1(1), 72-80.
Fraenkel, J.R. & Wallen, N.E. ( 2006). How to design and evaluate research in education (6th edition). McGraw-Hill Pub.
Gökler, Z. S. (2012). İlköğretim İngilizce dersi hedefleri kazanımları SBS soruları ve yazılı sınav sorularının Yeni Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Gökler, Z. S., Alpay, A. ve Arı, A. (2012). İlköğretim İngilizce dersi hedefleri kazanımları SBS soruları ve yazılı sınav sorularının yeni Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 1(2), 115-133.
Güftâ, H. & Zorbaz, K. Z. (2008). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi yazılı sınav sorularının düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(3), 205-218.
Güler , G., Özdemir, E. ve Dikici, R. (2012). İlköğretim matematik öğretmenlerinin sınav soruları ile SBS matematik sorularının Bloom Taksonomosi’ne göre karşılaştırmalı analizi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 41-60.
Forehand, M. (2005). Bloom's taxonomy: original and revised. Emerging perspectives on learning, teaching, and technology, 8.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
Hanna, W. (2007). The new Bloom’s taxonomy: Implications for music education. Arts Education Policy Review, 108(4), 7-16.
Kablan, Z., Baran, T. & Hazer, Ö. (2013). İlköğretim matematik 6-8 öğretim programında hedeflenen davranışların bilişsel süreçler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 347-366.
Kala, A. (2015). KPSS biyoloji alan bilgisi sorularının alan bilgisi yeterlikleri çerçevesinde Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ile analizi: 2013 yılı örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kavruk, H. & Çeçen, M.A. (2013). türkçe dersi yazılı sınav sorularının bilişsel alan basamakları açısından değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(4), 1-9.
Krathwohl, D. R., & Anderson, L. W. (2009). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. Longman.
Köğçe, D. (2005). ÖSS sınavı matematik soruları ile liselerde sorulan yazılı sınav sorularının Bloom Taksonomisine göre karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Köğçe, D. & Baki, A. (2009). Matematik öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile ÖSS sınavlarında sorulan matematik sorularının Bloom taksonomisine göre karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 70-80.
Köksal, D. ,& Ulum, Ö.G. (2018). Language assessment through Bloom’s Taxonomy. Journal of Language and Linguistic Studies. 14(2), 76-88.
Kutlu, Ö. (1999). İlköğretim okullarındaki Türkçe ders kitaplarındaki okuma parçalarına dayalı olarak hazırlanmış sorular üzerine bir inceleme. Eğitim ve Bilim, 111, 14-21.
Lee, Y. J., Kim, M. & Yoon, H. G. (2015). The intellectual demands of the intended primary science curriculum in Korea and Singapore: An analysis based on revised Bloom's Taxonomy. International Journal of Science Education, 37(13), 2193- 2213.
Maxwell, J.A. (1992). Understanding and validity in qualitative research. Harvard Educational Review, 62, 979-1000.
Miller, A. D. (2004). Cogito, ergosum: applying Bloom’s Revised taxonomy within the framework of teaching for understanding to enhance the frequency and quality of students’ opportunities to develop and practice higher-level cognitive processes. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Kalamazoo College, Michigan-USA.
Näsström, G. (2009). Interpretation of standards with Bloom’s revised taxonomy: A comparison of teachers and assessment experts. Gunilla International Journal of Research & Method in Education, 32(1), 39-51
Oliva Peter, P. F. (1988); Developing the curriculum. (2nd Edition). Scott, Foresman and Company.
Rawadieh, S. M. (1998). An analysis of the cognitive levels of questions in jordanian secondary social studies textbooks according to Bloom’s Taxonomy. Yayınlanmamış Doktora Tezi, The Faculty of the College of Education Ohio University.
Risner, G. P, Nicholson J. I. & Webb B. (2000). Cognitive levels of questioning demonstrated by new social studies textbooks: what the future holds for elementary students. http://www.eric.ed.gov [ED448108]
Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim, kuramdan uygulamaya. Anı Yayıncılık
Şeker, H. (2010). Bloom’un taksonomisinden, bilişsel süreç boyutlarının sınıflandırmasına doğru revize edilen taksonomi üzerine. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(39), 01-09.
Tavşancıl E. & Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazaılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayıncılık.
Tekin, H. (2019). Eğitimde ölçme ve değerlendirme.(27. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
Temizkan, M. & Sallabaş, E. (2011). Okuduğunu Anlama Becerisinin Değerlendirilmesinde Çoktan Seçmeli Testlerle Açık Uçlu Yazılı Yoklama Sorularının Karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 30, 207-220.
Tetik, B. Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf SBS ve OKS matematik sorularının TIMSS 2007 bilişsel alanlarına göre analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
Thorndike, R. L. (1971). Concepts of culture‐fairness. Journal of Educational Measurement, 8(2), 63-70.
Ulum, Ö. G. (2016). A Descriptive Content Analysis of the Extent of Bloom’s Taxonomy in the Reading Comprehension Questions of the Course Book Q: Skills for Success 4 Reading and Writing. The Qualitative Report. 21(9), 1674-1683. Retrieved from http://nsuworks.nova.edu/tqr/vol21/iss9/7.
Ülger, Ü. (2003). İlköğretim 6, 7, 8. Sınıflarda Türkçe Dersi Yazılı Sınav Soruları Üzerine Bir Değerlendirme. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Üstüner, A. ve Şengül, M. (2004). Çoktan Seçmeli Test Tekniğinin Türkçe Öğretimine Olumsuz Etkileri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 197-208, Elazığ.
Wilson, L. O. (2006). Beyond bloom - A new version of the cognitive taxonomy. İnternetten 10.06.2019 tarihinde http://www.uwsp. edu/education/lwilson/curric/newtaxonomy.html adresinden alınmıştır.
Wulf, K., & Schave, B. (1984). Curriculum design: A handbook for educators. Scott Foresman & Company.
Yaz, Ö. V., & Kurnaz, M. A. (2017). 2013 fen bilimleri öğretim programının incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017(8), 173-184.
Yaz, Ö. V., & Kurnaz, M. A. (2020). Comparative analysis of the science teaching curricula in Turkey. SAGE Open, 10(1), 2158244019899432.
Yıldırım, A.& Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
Yorgancı, O. K. (2015). Sekizinci sınıf Türkçe dersi ortak sınavı sorularının öğretim programına göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.