10-12 Yaş Grubu Öğrencileri İçin Dijital Okuryazarlık Ölçeği Geliştirme Çalışması

Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerine yönelik Dijital Okuryazarlık Ölçeği (DOÖ) geliştirmektir. Çalışmanın örneklemini Erzincan ilinde 18 farklı ortaokulda öğrenim gören 742 beşinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliliği için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır.Açımlayıcı faktör analizine göreölçeğin dört faktörlü biryapıya sahip olduğu görülmüştür. Bu faktörler ‘bilgi-işlem’, ‘iletişim’, ‘güvenlik’ve ‘problemçözme’olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin dörtfaktörü, toplam varyansın %50.75’ini açıklamaktadır. Toplam varyansın açıklanma yüzdesi, DOÖ’nün ölçmek istediği yapıyı ölçebildiğini göstermektedir. Açımlayıcı faktör analizi sonucu elde edilen dört faktörlü ölçeğin yapı geçerliliği,doğrulayıcı faktör analiziyle test edilmiştir.Doğrulayıcı faktör analizi, ölçeğin dört faktörlü modelininuyumlu olduğunu ve ölçeğindoğrulandığını göstermiştir. Ölçeğin güvenirliği için Cronbach Alpha ve test tekrar test analizleri yapılmıştır. Ölçeğin,Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .877ve test tekrar test analizi ilekorelasyon katsayısı .72 olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, 5’li Likert tipinde21 maddeden oluşan bir ölçek geliştirilmiştir. DOÖ’nüngeçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

A Study of Developing Digital Literacy Scale for 10-12 Age Group Students

This study aims to develop a Digital Literacy Scale (DLS) for secondary school students. The sample of the study consisted of 742 5th grade students in 18 different schools located in Erzincan province. The exploratory and confirmatory factor analyses were conducted for the construct validity of the scale. According to the exploratory factor analysis, it was realized that the scale consisted of four-factor of structure. These factors were named as; computing, communication, security and problem-solving. Four factors of the scale explain 50.75% of the total variance. The explanation percentage of the total variance proved that the DLS was able to measure the form it aimed to measure. The construct validity of the scale with four-factor created with the exploratory factor analysis was tested with the confirmatory factor analysis. The confirmatory factor analysis showed that the four-factor model of the scale was consistent and validated. The Cronbach Alpha and the test-retest analysis were used for the reliability of the scale. The Cronbach Alpha reliability coefficient was found as .877 and the correlation coefficient, determined with the test-retest analysis, as .72. At the end of the study, the scale, consisting of 21 items in 5-point Likert type, was developed. It was found that the DLS was a valid and reliable scale.

PDF

___

Acar, Ç. (2015). Anne ve babaların ilkokul ortaokul ve lise öğrencisi çocukları ile kendilerinin dijital okuryazarlıklarına ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). T.C. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akmal, T., Oaks, M. M. & Barker, R. (2002). The status of technology education: A national report on the state of the profession, Journal of Industrial Teacher Education, 39(4), 6-25.
Altunışık, R. Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Adapazarı: Sakarya Kitapevi.
Aslan, S. (2016). İlköğretim sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi (Fırat, Dicle, Siirt, Adıyaman üniversiteleri örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). T.C. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
Balcı, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma; Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: Pegem Akademi.
Baran, A., Kurt, G., Koçak, Ş. & Tekeli, E. S. (2017). Yaşlıların dijital teknolojileri kullanım düzeyleri üzerine bir araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 45, 1-24.
Bessac, K. W. (2002) Perceived importance students have of technological literacy, technical skills and the areas of instruction that best provide the information and skills needed to live in the twenty-first century (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). University of Wisconsin, Madison.
Blıkstad-Balas, M. (2015). Digital literacy in upper secondary school–what do students use their laptops for during teacher instruction?. Nordic Journal of Digital Literacy, 10, 122-137.
Bozkurt, F. & Çoşkun, D. (2018). 21. yy okuryazarlığı: Öğretmen adaylarının medya algılarına genel bir bakış. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 493-511.
Buckingham D. (2010). Defining digital literacy. Medienbildung in Neuen Kulturräumen, VS Verlag für Sozialwissenschaften, 59-71.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı; İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi.
Can, A. (2016). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Ankara: Pegem Akademi.
Churchill, N., Ping, L. C., Oakley, G. & Churchill, D. (2008). Digital storytelling and digital literacy learning. Readings İn Education And Technology, 2008, 418-430.
Çokluk Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, Ankara: Pegem Akademi. Daugherty, M. K. (2005). A changing role for technology teacher education. Journal of Industrial Teacher Education, 42(1), 41-58.
Field, A. (2009). Discovering statistics Using SPSS, London, 647-660.
Gelen, İ. (2017). P21-program ve öğretimde 21. yüzyıl beceri çerçeveleri (ABD Uygulamaları). Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15-29.
Gilster, P. (1997). Digital Literacy, New York.
Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K. & Erdoğan, D. G. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429.
Hicks, D., John L., Michael B., Cheryl B. & Richard D. (2014). Guidelines for using technology to prepare social studies teachers. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 14(4), 433-450. https://europass.cedefop.europa.eu/sites/default/files/dc_-_tr.pdf (04/04/2018).
Joreskog, K. G. & Dag S. (1993). LISREL 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language, USA.
Karaduman, H. & Öztürk, C. (2014). Sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital vatandaşlık tutumlarına etkisi ve dijital vatandaşlık anlayışlarına yansımaları. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 38-78.
Karagöz, Yalçın; SPSS ve AMOS23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler, Ankara 2016. Karasar, N. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Kilmen, S. (2015). Eğitim Araştırmaları için SPSS Uygulamalı İstatistik, Ankara: Edge Akademi.
Knobel, M. & Lankshear, C. (2006). Digital literacy and digital literacies: Policy, pedagogy and research considerations for education. Nordic Journal of Digital Literacy , 1(01), 12-24.
Lazaros, E. J., Spotts, T. H. & Verdon, J. E. (2010). Scientific inquiry into home electronic technology usage. Science Activities, 47(3), 63-67.
Maden, S., Maden, A. & Banaz, E. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 685-695.
Malkoç, E. (2018). Bilgisayar ve internet kullanımının sosyal bilgiler öğretiminde başarıya ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Martin, A. (2005). DigEuLit – a European framework for digital literacy: a progress report. Journal of eLiteracy, 2, 130-136.
Martin, A. & Grudzıecı, J. (2006). DigEulit: Concepts and tools for digital literacy development. Innovation in Teaching and Learning in Information and Computer Sciences, 5(4), 249-267.
Meyers, E. M., Erıckson, I. & Small, R. V. (2013). Digital literacy and informal learning environments: an introduction. Learning, Media and Technology”, 38(4), 355-367.
Mcgillivray, D., McPherson G., Jones, J. & McCandlish, A. (2015). Young people, digital media making and critical digital citizenship. Leisure Studies, 35(6), 724-738.
Mossberger, K., Tolbert, C. J. & Mcneal, R. S. (2007). Digital Citizenship: The Internet, Society, and Participation, London.
NG, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy?. Computers & Education, 59(3), 1065-1078.
Ocak, G. & Karakuş, G. (2018). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık öz-yeterliliği ölçek geliştirme çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1427-1436.
Özerbaş, M. A. & Kuralbаyeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 1, s. 16-25.
Öztürk, M. C. (edt.) (2013). Dijital İletişim ve Yeni Medya, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları
Öztürk, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri. T.C. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ribble, M. (2011). Digital Citizenship in Schools, The International Society for Technology in Education (ISTE), Washington.
Sabin, M. A. (2002). Delivering quality technology education through teacherwritten or vendor-written technology education modules (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). University of Wisconsin-Stout, Madison.
Sönmez, E. E. & Gül, H. Ü. (2018). Dijital okuryazarlık ve okul yöneticileri 1-5. http://inet-tr.org.tr/inetconf19/bildiri/69.pdf (07.09.2018).
Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlilik, Ankara: Seçkin Matbaası.
Şimşek, Ü. & Yıldırım, T. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum ve görüşleri. International Journal Of Human Sciences, 13(1), 632-649.
Tarman, B. & Baytak, A. (2011). Teknolojinin eğitimdeki yeni rolü: sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bakış açıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 891 -908.
Tavakol, M. & Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach's Alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53-55.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar), Ankara: MEB Yayınları.
Topçu, S. (2018). Çocuk ve sanal ortam. Kocatepe Tıp Dergisi, 19, 27-33.
Ünal, D. P. (2017). Bir öğretim programındaki dijital vatandaşlık öğeleri ve ortaöğretim öğrencilerinin dijital vatandaşlık ögelerine sahip olma durumlar. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 180-195.
Üstündağ, M. T., Güneş E. & Bahçıvan E. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve fen bilgisi öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık durumları. Journal of Education and Future, 12, 19-29.
Yaylak, E. & İnan, S. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitiminde sosyal medyayı kullanma düzeyleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırma Dergisi, 4(2), 62-87.
Yeşiltaş, E. & Kaymakçı, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretim programının teknoloji boyutu. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(16), 314-340.
Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1, 771-774.
Whitworth, S. A. & Berson, Michael J. (2002). Computer technology in the social studies: an examination of the effectiveness literature (1996-2001). Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 2(4), 471-508.