Görme Engellilere Bilişim Teknolojileri Öğretimi Üzerine Durum Çalışması

Eğitimin amacı, özel eğitime gereksinim duyan bireylerle birlikte herkese eşit fırsatlar sağlamaktır. Özel eğitime ihtiyacı olan gruplardan birisi de görme engellilerdir. Görme engellilerin görmüyor ya da az görüyor olmaları onların çeşitli alanlarda eğitim almalarına engel değildir. Bilgi ve iletişim teknolojileri, görme engellilerin bilgiye erişme ve kullanma, bireysel iletişim ve etkileşim ile üyesi olduğu topluma sosyal ve ekonomik olarak daha iyi dahil olmalarını sağlamak için bir yol sunmaktadır. Ayrıca, çeşitli sektörlerde iş imkanı bulmalarına, bireysel yaşama imkanına ulaşmalarına, bilgiyi kaynağından elde etmelerine yardımcı olmaktadır. Görme engelliler bahsedilen bu durumların üstesinden gelmek için bilgi ve iletişim teknolojilerinden hem donanımsal olarak hem de yazılımsal olarak yararlanmaktadırlar. Görme engellilerin bilişim teknolojilerinden yazılım olarak klavyeyi kullanarak yazı yazma, bilgisayar kullanma, kelime işlemci programını kullanma, elektronik tablolama programını kullanma ve internette gezinme şeklinde temel seviyede faydalanmaktadırlar. Bu araştırmada, görme engellilerin bilişim teknolojilerini temel seviyede kullanma durumlarını ortaya koymak ve karşılaşmış olduğu güçlüklere yönelik çözüm önerileri sunmak amacıyla görme engelli sekiz (8) öğrencinin bilişim teknolojileri öğretim süreci incelenmiştir. Araştırmada durum çalışması modeli kullanılmış, araştırmanın verileri gözlem ve görüşme yöntemleriyle elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu kendi bilişim teknolojileri öğretim sürecini değerlendiren farklı öğrenim seviyelerinde olan öğrencilerden oluşmaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre görme engelli bireylere bilişim teknolojileri öğretiminde onlara göre düzenlenmiş bir müfredatla birlikte, yardımcı programların desteği ile görme engelli bireylere öğretim yapacak öğretmenlerin belirli yeterlilikleri ve yetkinlikleri barındırması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Kurs esnasında klavyeyi ve ekran okuma programını etkili kullananların bilişim teknolojilerindeki her türlü işlemi doğru bir şekilde yapabildikleri görülmüştür. Bunları gerçekleştirebilmek için de müfredata uygun materyallerin gerekliliği belirtilmiştir.

A Case Study on Teaching Informatics Technologies to Visually-Impaired Students

The aim of education is to provide equal opportunities with everybody including the individuals needing special education. Visually-impaired individuals form one of these groups needing special education. The fact that visually-impaired individuals have no vision or little vision should not be a handicap for them to be educated. Informatics and communication technologies offer some ways for them to reach and use information, and to involve in their society socially and socio - economically better thanks to individual communication and interaction. In addition, they help them to find possible job opportunities in various sectors, to reach individual living potentials, and to acquire the first-hand data. Visually-impaired individuals benefit from informatics and communication technologies in terms of both software and hardware in order to cope with the issues mentioned above. They make use of informatics technologies in terms of software basically by typing with keyboard, using computers, word processors and electronic tabulation program, and surfing on the internet. In this research, the informatics technologies teaching process of the eight visually-impaired students were analysed with the aim of revealing their ways to use informatics technologies in the basic level and offering solutions and suggestions for the difficulties they have had. The case study model was used in the research and the data of the research was collected with the help of observation and interview methods. The study group consisted of the students in different teaching levels and they evaluated their own learning process towards informatics technologies. According to the findings, it was found out that there should be a special curriculum developed for visuallyimpaired individuals to learn informatics technologies with the support of additional materials and the instructors that are supposed to teach visually-impaired individuals should have certain qualifications and competences. During the course, it was seen that the students who used the keyboard and the screen reading program effectively completed every operation correctly. It was indicated that there should be convenient materials for curriculum to realize these efforts.

PDF

___

Al, U. Ve Soydal, İ. (2015). Kütüphan-e Türkiye Projesi Etki Değerlendirme Çalışmaları: Halk Kütüphanesi Kullanım Araştırması, Türk Kütüphaneciliği, 29 (3), 433-460
Anis, R. (2017). Information Technologies for Visually Impaired People in Library, 2nd International Conference on Latest Trends in Engineering, Science, Humanities and Management, Indian Federation of United Nations Associations, New Delhi, India.
Arık, G. (2011). Görme Engelliler için Bilgisayar Kullanımının Etkinleştirilmesi, Erişilebilirlik ve Bir Türkçe Hece Tabanlı Konuşma Sentezleme Sisteminin Geliştirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilişim Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara
Arrigo, M. (2005). E-learning accessibility for blind students. Italian National Research Council-Institute for Educational Technology – Via Ugola, Palermo.
Bakırcı, R. (2011). Hollanda’da Görme Engellilere Verilmekte Olan Dijital Erişimli Bilgi Sistemi ve Türkiye’de Durum, Türk Kütüphaneciliği, 25 (2), 306-311.
Bayır, Ş., Keser, H. ve Numanoğlu, G. (2010). General review on computer literacy of visually handicapped individuals in Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences 9, 1475–1480
Eskinazi, S. (2011). Görme Engellilere Yönelik Bilgisayar Eğitimi Veren Bir Web Sitesi Uygulaması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
Gall,M., Borg, W. ve Gall, J.P. (1996). Educational research an introduction (6. baskı). USA: Longman Publisher.
Haneefa, M. ve Syamili, C. (2014). Use of Information abd Communication Technology by VisuallyImpaired Students: A Study in University of Calicut, Kerala. DESIDOC Journal of Library and Information Technology, 34 (4), 342-348.
Kazak, M. (2008). Görme Engellilere Yönelik Kütüphanecilik Hizmetlerinde Türkiye’deki Son Gelişmeler: Gazi Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Görme Engelliler Bölümü Örneği. Türk Kütüphaneciliği 22 (2), 216-221.
Mcmillian, J. H. (2000). Educational research: Fundamentals fort he consumer (3. baskı). New York: Longman.
MEB Yaygın Eğitim Programları (2017). Hayat Boyu Öğrenme, Bilişim Teknolojileri, Görme Engelliler İçin Bilgisayar Kullanımı Modülü, 02 Ocak 2017 tarihinde http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/programlar/bilisim_teknolojileri/G%C3%B6rme%20En gelliler%20%C4%B0%C3%A7in%20Bilgisayar%20Kullan%C4%B1m%C4%B1.pdf adresinden alınmıştır.
MEB (2018). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2017-2018 Meta Verisi, Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, 20 Eylül 2018 tarihinde http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/06123056_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2017_ 2018.pdf adresinden alınmıştır.
Merriam, S. B. (1988). Case Study Research In Education. London: Jossey-Boss Publishers.
Okonji, P., Lhussier, M., Bailey, C. ve Cattan, M. (2015). Internet use: Perception and experience of visually impaired older adults. Journal of Social Inclusion, 6 (1), 120-145.
Pirgon, Y. ve Babacan, E. (2013). Görme Engelli Öğrencilerin Piyano Eğitimi Üzerine Durum Çalışması, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 191-206.
Piştav Akmeşe, P. (2018). Yükseköğretim kurumlarına devam eden engelli öğrenciler ile engelli personelin sorunları ve yükseköğretim engelliler danışma ve koordinasyon yönetmeliği hakkındaki görüşlerinin incelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 64, 214-232.
Siegel, C. Ve Dornel, T. E. (2016). Information technologies for active and assisted living—Influences to the quality of life of an ageing society. International Journal of Medical Informatics, 100, 32–45
Şimşek, Ö., Altun, E. ve Ateş, A. (2010). Developing ICT skills of visually impaired learners. Procedia Social and Behavioral Sciences 2, 4655–4661
Uzun, E. (2007). Görme engelliler için basılı doküman yorumlama ve seslendirme sisteminin gerçekleştirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Yücel, C. Y. ve Acartürk, C. (2006). Görme Engelliler için Web Sayfalarında Erişilebilirliğin Sağlanması, AB 06, 9-11 Şubat 2006, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Zorluoğlu, S. L. Ve Sözbilir, M. (2017). Görme Yetersizliği Olan Öğrencilerin Öğrenmelerini Destekleyici İhtiyaçlar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), 659-682.