Arslan Argun İsyanına Farklı Bir Bakış

Selçuklu beyleri, Horâsân’da yeni bir devlet kurmakla kalmamışlar, bu devleti cihanşümul bir Türk devleti haline getirmek istemişlerdir. Bundâri’nin ifadesiyle; Melikşah’ın saltanatı döneminde “Horasan memleketinin şehirleri asayiş ve sükûnet içinde olup yolları emniyetli idi. Horasan’ın etrafı şahnelerle dolu idi. Civarına yerleşen iyi insanlar orasını yurt (vatan) edinmişlerdi.” Fakat Horasan, Sultan Melikşah’ın vefatından sonra başlayan taht mücadelelerinden dolayı belirli bir dönem yönetim zafiyetinin olduğu bir konumuna geldi. Hükümdarın ölmeden önce şehzadelerden birini kendisine veliaht tayin etmesi, diğer şehzadelerin taht için harekete geçmesinin önüne geçememektedir. Çünkü veliaht’ın dışında hemen hemen her şehzade hakkının zorla alındığı duygusuna kapılarak, harekete geçmekteydi. Böyle bir durumda, hem tahtta hak iddia edenlerin hem de onlara destek veren kitlelerin yatışması dirayetli ve yetenekli bir hanedan üyesinin tahta geçmesiyle mümkün olabilmekteydi. Arslan Argun’un, isyan edip kuruluşundan beri Selçuklu hâkimiyeti için stratejik bölgelerden biri ayı zamanda ülkenin doğudaki fetih alanlarını oluşturan Horasan’da hak talep etmesinin fikri yapısı bu çalışmada ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Arslan Argun, Horasan, Büyük Selçuklu Devleti, Berkyâruk

A Different View of Arslan Arghûn Rebellion

The Seljuks chieftains were not left to establish a new state in Khorasan, they wanted to make this state a world-wide Turkish state. By the expression of Bundari; During the reign of Melikshah, “The cities of Khorasan were in peace and quiet and their roads were safe. Khorasan was surrounded by military governors. Good people who settled in the vicinity had taken their place as a homeland. But Khorasan came to a position where there was a certain period of weakness in administration due to the throne struggles that started after the death of Sultan Melikshah. The appointing a crown prince one of the prince before Ruler died does not prevent other princes from taking action for the throne. Because, apart from the crown prince, almost every prince take action the feeling that his right was forcibly taken. In such a case, the calm down of both the throne claimants and the masses supporting them, it is possible that a astute and talented dynasty member has ascend the throne. The idea of Arslan Arghûn, one of the strategic regions for Seljukian domination since its foundation, was claimed by Khorasan, who constituted the conquest areas of the east of the country at the time, will be revealed in this study.

Keywords:

Arslan Arghûn, Khorasan, Barkyâruq, Great Seljuk Empire,

PDF

___

KÖYMEN, M. A., (1964). Selçuklu devri Türk Tarihi Araştırmaları, II, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, II, S.2-3, ss. 348-349. LAMBTON, A.K.S., (1973). “Atebetü’l-Ketebey’e Göre Sancar İmparatorluğunun Yönetimi”, Belleten, XXXVII/147, Temmuz, (Ayrı Basım). LOMBART, M., (2002). İslam’ın Altın Çağı, çev. Nezih Uzel, Pınar Yayınları, İstanbul. LOWICK, N. M., (1970). “Seljuq Coıns” The Numismatic Chronicle, Seventh Series, Vol. 10, pp. 241-251. MERÇİL, E., (2007). Selçuklularda Hâkimiyet Alametleri, TTK, Ankara. ……………………., (2016). Büyük Selçuklu Devleti, Bilge Kültür Sanat Yayınevi, İstanbul. MÎRHÂND, (Muhammed bin Hâvendşâh bin Mahmûd)., (2015). Ravzatu’s-Safâ fi Sîreti’l-Enbiyâ ve’l-Mülûk ve’l-Hulefâ (Tabaka-i Selçûkiyye), Terc. ve Notlar: Erkan Göksu, TTK, Ankara. MÜNECCİMBAŞI, (Ahmed b. Lütfullah)., (2017). Câmiü’d-Düvel, Haz. Ali Öngül, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul. NİŞÂBURİ, Z., (1332). Zeyl-i Selçuk-nâme, Ebû Hâmid Muhammed b. İbrâhim, Çâphâne-i Hâver Tahran, Haziran. ÖZAYDIN, A., (1992). “Berkyaruk”, DİA, V, ss. 514-516. ÖZGÜDENLİ, O.G., (2001). “Yeni Paraların Işığında Kuruluş Devri Selçuklularında Hâkimiyet Münasebetleri Hakkında Bazı Düşünceler”, Belleten, LXV/243, ss. 547-570. ......................., (2004). “Merv”, DİA, XIX, ss. 221-223. ……………..., (2004). “Yeni Paraların Işığında Çağrı Bey’in Ölüm Tarihi Meselesi”, TAD, XXII, S.35, ss. 157-163. ………………, (2013). Selçuklular, I, Büyük Selçuklu Devleti Tarihi (1040-1157), İsam Yayınları, İstanbul.