Kuruluş Devri Osmanlı Diplomasisi ve Nitelikleri* (1299-1451)

Osmanlı Devleti tarihi pek çok açıdan ele alınmış ve nitelikli çalışmalar ortaya konulmuştur.Osmanlı'nın diplomasi tarihi ve bunun uluslararası sahada bulduğu karşılıklar ile ilgili çalışmalar ise çoğunlukla İstanbul'un fethi sonrasını ilgilendiren zaman dilimine yönelik olmuştur.Bu bağlamda bir boşluğu doldurmak adına Osmanlı kuruluş devri diplomasisini incelemeyi uygun gördük. Çalışmamızda Osman Bey'den başlayarak Fatih Sultan Mehmet'e kadar olan dönemde Osmanlı diplomasisinin amaç ve yöntemleri irdelenecektir. Kullandığımız yöntem kronolojik olarak her padişahı ayrı ayrı ele almaktan ziyade diplomasi örneklemi üzerinden ilerleyecektir.Bu çerçevede Osmanlı ile diplomatik ilişki içerisinde bulunan Anadolu beylikleri ile Müslim - gayrı Müslim devletler arasında kurulan yahut bozulan diplomatik ilişkiler ele alınacaktır.Elçiler, hediyeler, siyasî evlilikler, antlaşmalar, savaşlar, tehditler, mektuplar bu çerçevede örneklendirilecek somut argümanlardır.Bu çalışma sayesinde Osmanlı'nın imparatorluk öncesi devrinin dış siyasî yapılanmasının mantıkî sağlamasını diplomatik ilişkiler üzerinden anlayacağız.Sonuç olarak ise Osmanlı kuruluş devri adına "ad hoc diplomacie" veya beylik diplomasisi tabirinin ne kadar doğru bir ifade olup olmadığını da saptamış olacağız.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Kuruluş Devri, Diplomasi, Elçiler, Hediyeler, Mektuplar, Antlaşmalar

Ottoman Diplomacy in the Age of the Establishment and Its Features (1299-1451)

The history of the Ottoman State has been taken up in many aspects and qualified works have been put forward. The Ottoman history of diplomacy and the studies related to its international counterparts have mostly focused on the period of time after the conquest of Istanbul. In this context, in order to fill a gap, we considered it appropriate to examine the Ottoman diplomacy in the age of the establisment. The aim and methods of Ottoman diplomacy will be examined during the period from Osman Bey to Sultan Mehmet the Conqueror. The method we use will proceed chronologically through a sample of diplomacy rather than treating each sultan separately. In the method we use, each sultan will not be handled chronologically. Much more diplomacy will advance through the sample. This framework will deal with the diplomatic relations between the Anatolian principals, the Muslim or non-Muslim states with the Ottomans. Envoys, gifts, political marriages, treaties, wars, threats, letters are concrete arguments to be exemplified in this frame. Through this work, we will understand the logic of the Ottoman Empire, the foreıgn political structure of the pre-empire period, through diplomatic relations. As a result, we will also determine whether the expression "ad hoc diplomacie" or diplomacy of the “beylik” is correct in the name of the establishment age of the Ottomans.

Keywords:

Ottoman establishment age, Diplomacy, Envoys, Gifts, Letters, Agreements,

PDF

___

HASAN-I RUMÎ, (2006). Ahsenü't- Tevârih, (Çev. Mürsel Öztürk), TTK, Ankara. HEYD, W., (2000). Yakın-Doğu Ticaret Tarihi, (Çev. E. Ziya Karal), TTK, Ankara. İBN ARABŞAH, (2012). Acâibu'l- Makdûr, (Çev. Ahsen Batur), Selenga Yayınları, İstanbul.
İBN TAGRIBERDİ, (2013). En- Nücûmu'z- Zâhire, Çev. Ahsen Batur, Selenga Yayınları, İstanbul.
İBNÜ'T- TİKTAKA EL- FAHRÎ, (2016). Devlet İdaresi, Halifeler, Vezirler Tarihi (M. 632- 1258), (Çev. Ramazan Şeşen), Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
İDRİS-İ BİTLİSÎ, (2008). Heşt Bihişt, (Haz. Mehmet Karataş - Selim Kaya - Yaşar Baş), C. I, Betav Yayınları, Ankara.
İNALCIK, H., (2011). Kuruluş Dönemi (1300- 1481) Osmanlı Sultanları, İSAM, İstanbul.
İNALCIK, H., (2016). Devlet-i Aliyye, C. I, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
İPŞİRLİ, M., (1995). "Elçi", DİA, C. 11, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s. 3- 15.
KAMALOV, İ. VE MİRGALİYEV, İ., (Kış 2008). "Altın Orda - Osmanlı Münasebetleri", Akademik Bakış, C 2, S 3, s. 187- 198.
KEMALPAŞAZÂDE, (1991). Tevârih-i Âl-i Osman, Haz. Şerafettin Turan, C. 1, TTK, Ankara.
KEMALPAŞAZÂDE, (1991). Tevârih-i Âl-i Osman, Haz. Şerafettin Turan, C. 2, TTK, Ankara.
KILIÇ, Ş., (2013). Bizans Kısa Kronikleri (Chronica Byzantina Breviora), İthaki Yayınları, İstanbul.
KODAMAN, T. VE AKÇAY, E. Y., (Aralık 2010). "Kuruluştan Yıkılışa Kadar Osmanlı Diplomasi Tarihi ve Türkiye’ye Bıraktığı Miras", SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S 22, s. 75-92.
KÖPRÜLÜ, F., (2012). Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu, Akçağ Yayınları, Ankara.
KÖSE, M. Z., (2010). 1600-1630 Osmanlı Devleti ve Venedik Akdeniz'de Rekabet ve Ticaret, Giza Yayınları, İstanbul.
KURTARAN, U., (Güz 2015). "Osmanlı Diplomasi Tarihinin Yazımında Kullanılan Başlıca Kaynaklar İle Bu Kaynakların İncelenmesindeki Metodolojik ve Diplomatik Yöntemler Üzerine Bir Değerlendirme", OTAM, S 38, s. 107-139.
KÜTÜKOĞLU, M., (1998). Osmanlı Belgelerinin Dili, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul.
LİNDNER, R. P., (2008). Osmanlı Tarih Öncesi, Çev. Ayda Arel, Kitap Yayınları, İstanbul. MEHMED NEŞRÎ, (1995). Kitâb-ı Cihan- Nümâ, Yay. F. Reşit Unat- M. Altay Köymen, C. 1, TTK, Ankara.
NİZAMÜDDİN ŞÂMİ, (1987). Zafernâme, Çev. Necati Lugal, TTK, Ankara.
OCAK, A. Y., (2012). "Ahilik ve Şeyh Edebali: Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Tarihi Açısından Bir Sorgulama", Yeniçağlar Anadolu'sunda İslam'ın Ayak İzleri Osmanlı Dönemi, Kitap Yayınları, İstanbul, s. 13- 22.
ORUÇ BEY, (2014). Tevârih-i Âl-i Osman, (Haz. Necdet Öztürk), Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
ÖZTÜRK, N., (2014). 14- 15. Asır Osmanlı Kültür Tarihi Devlet Düzeni Sosyal Hayat, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
PEDANI, M. P., (2011). "Osmanlı Padişahının Adına" İstanbul'un Fethinden Girit Savaşı'na Venedik'e Gönderilen Osmanlılar, Çev. Elis Yıldırım, TTK, Ankara.
SPREMIÇ, M., (1983). "XV. Yüzyılda Venedik Cumhuriyeti'nin Şarkta Ödediği Haraçlar", Çev. Mahmut H. Şakiroğlu, Belleten, C XLVII, S 185, s. 363- 390.
ŞÜKRULLAH EFENDİ, (2013). Behçetü't Tevârîh, Çev. Hasan Almaz, Mostar Yayınları, İstanbul.
ULUÇAY, Ç., (2012). Padişahların Kadınları ve Kızları, Ötüken Yayınları, İstanbul.
UZUNÇARŞILI, İ. H., (2011). Osmanlı Tarihi, C. 1, TTK, Ankara.
YİĞİT, İ., (2015). Memlûkler H.648-923/M.1250-1517, Kayıhan Yayınları, İstanbul.