Azerbaycan Okullarında Tarih Egitimi: Sovyet İdeolojisinden Vazgeçiş ve Otoriter Yöntemlerin Sürdürülmesi
Tarihin üç yönü
vardır: Bilim, ırsilik (bilgi ve tecrübelerinin yeni nesle aktarılması) ve
ideoloji ( seçici değerlerin tebliği ). Göreceli objektiflik bu üçü arasında denge
sağlar. Sovyet döneminde ideolojik boyutun mutlak üstünlüğü, hatta bilime ve
ırsiliğe aykırı olacak, zarar vuracak düzeyde idi. Sovyet İmparatorluğu'nun
sınırları içerisinde olan Azerbaycan'da da tarih bilimi ve öğretimi ideolojinin
elindeydi. Bağımsızlık döneminden itibaren tarih eğitiminde komünizme özgü
sınıfsal ideolojinin tebliğinden vazgeçilmiştir. Fakat yaklaşımın değiştirilmesi
zaruriyetinin fark edilmemesi, tarihteki ideolojik boyutun rolünün azalmaması
sonucunda, sadece yeni bir ideoloji ile değiştirilmesi gerçekleşmiştir. Ermenistan'ın Azerbaycan'ın topraklarının bir kısmını Rusya'nın sivil desteği ile işgal etmesi, Azerbaycan'da tarihin öğretiminin genel çerçevesini etkilemiş ve onun ideolojik eğitiminin organik bir parçasına dönüşmesine sebep olmuştur. Tarihle ilgili tartışmaların, "kim benimle değilse, o, benim düşmanımdır" ilkesi ile yürütülmesi, tarihi şahsiyetlerin faaliyetlerinin modern ideoloji boyutlar itibariyle değerlendirilerek, tarihi şahsiyetin döneminin siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel yönlerini görmezden gelerek onlara şu ve ya diğer damgayı vurmak, öğrencilere tek taraflı ve alternatif yaklaşıma yer bırakmayacak şekilde sunulması halen devam etmektedir.
XXI. yüzyılın başlarında Azerbaycan'da
okullarda kullanılan tarih kitaplarında yaşanan bazı küçük değişiklikler, ideolojik
nedenleri göz önünde bulundurularak yapılmıştır. Ders kitaplarının sayfalarının
azalması, eğiliminin varlığı koşullarında her türlü materyallerin çıkarılması,
değiştirilmesinin bilimsel esaslarının açıklanmaması ve genellikle, geniş
kamuoyuna izah edilmemesi de çok önemli sorunlar arasındadır.Bu çalışmada ana çelişki doğuran olaylar ve kimliklere dair örneklerin gözden
geçirilmesi ve analizi
yapılmıştır.
The Teaching of History in Schools : the Refusal of the Soviet Ideology The Continuation of Authoritarian Methods
Three sides of history,
science, continuity (knowledge and experience of the new generation
transmission) and ideology (selective heritage). The relative balance of
objectivity.In Soviet times, the absolute superiority of the ideological
aspect, and even contrary to science and continuity will be able to level up
will hurt. Being a part of the Soviet empire in the history of the teaching of
science and ideology of slavery.The
teaching of history from the time of independence, the refusal to promote
communism, the ideology of the inherent class. However, the change of approach
in terms of lack of understanding on the necessity of reducing the role of
ideology aspect, simply replace it with a new ideology. The emerging national
ideology, historians still debate and dispute the scientific approbation
identified elements of the surrounding area without taking a history textbooks.Assessing
the activities of the modern ideological aspects of historical figures,
history, identity, the political, economic, social and cultural aspects of the
mark, ignoring them or shoot, the students will take place in a one-sided way
to present an alternative. At the beginning of the twenty-first century, some minor
adjustments in the school history textbooks for ideological reasons. Textbook
page volume declined any material conditions of existence of removal,
replacement of the scientific basis of the disclosure and, in general, to
explain to the general public.
___
- YENI TARİX, (2002). Ümumtəhsil Məktəblərinin 10-cu Sinif Şagirdləri Üçün Dərslik, Təhsil, Bakı.
- ORTA ƏSRLƏR TARİXI, (2001). Ümumtəhsil Məktəblərinin 8-ci Sinif Şagirdləri Üçün Dərs Vəsaiti, Təhsil, Bakı.
- AQIBALOVA İ.-Donskoy Q.M., (1981). İstoriya Srednix Vekov: Uçebnik Dlya 6 Klassov Sredneobrazovatelnıx Şkol, Prosveşeniye, Moskva.
ALEKSEYEV, S.P.- Kartsov V.Q., (1961). İstoriya SSSR: Uçebnik Dlya 4 Klassov Sredneobrazovatelnıx Şkol, Uçpedqiz, Moskva.
- BERXIN, İ.B.- FEDOSOV, İ.A., (1982). İstoriya SSSR: Uçebnik Dlya 9 Klassov Sredneobrazovatelnıx Şkol, Prosveşeniye, Moskva.
- İSTORIYA AZERBAYCANA, (2013). Uçebnik Dlya 5 Klassov Sredneobrazovatelnıx Şkol, Tehsil, Baku.
İSTORIYA AZERBAYCANA, (2009). Uçebnik Dlya 6 Klassov Sredneobrazovatelnıx Şkol, Tehsil, Baku.
İSTORIYA AZERBAYCANA, (2009). Uçebnik Dlya 7 Klassov Sredneobrazovatelnıx Şkol, Tehsil, Baku.
- İSTORIYA SREDNİX VEKOV, (2008). Uçebnik Dlya 8 Klassov Sredneobrazovatelnıx Şkol, Tehsil, Baku.