Öğretmenler Beklenen Büyük Depreme Hazır mı?

Deprem, oldukça yıkıcı maddi ve manevi sonuçları olan doğal afetlerdendir. Türkiye’nin yer aldığı bölge sismik hareketler açısından önemli deprem bölgelerinden birinde yer almaktadır. Türkiye’nin deprem riski taşıyan bölgelerinden biri de Doğu Anadolu Fay Sistemi (DAFS) üzerinde olan Gölbaşı – Türkoğlu fay parçasıdır. Söz konusu fay parçasında meydana gelen son büyük deprem (8 büyüklüğünde) 1795 yılında meydana gelmiş ve yapılan araştırmalar neticesinde bölgede 7,7 büyüklüğünde deprem beklendiği anlaşılmaktadır. Bu amaçla; bahsedilen fay parçasının üzerinde yer alan Kahramanmaraş/Türkoğlu’nda görevli olan öğretmenlerin “Sağlık İnanç Modeli” kapsamında, beklenen bu büyük depreme bireysel hazırlık düzeyleriyle ilgili çalışma yapılmıştır. 300 öğretmenle nicel araştırma yöntemlerinden tarama ve ilişkisel araştırma modeli kullanılarak yürütülen bu araştırma, demografik değişkenler olan yaş, cinsiyet, afet deneyimi, 24 Ocak 2020 Elazığ Depremi’ni yaşama durumu, deprem çantası ve afet eğitimi durumları açılarından incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin depreme karşı bireysel hazırlık düzeylerinin ortadan yüksek düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca yaşı daha büyük, afet ve Elazığ Depremi deneyimine sahip, deprem çantası hazırlayan ve afet eğitimi almış olanların depreme bireysel hazırlık düzeylerinin daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle öğretmenlerde bireysel hazırlıkların yüksek düzeye çıkarılması yönünde çok yönlü çalışmalar ve planlamalar yapılması önerilmektedir.

Are The Teachers Ready For The Expected Big Earthquake?

Earthquake is one of the natural disasters with devastating physical and moral consequences. The region where Turkey is located is located in one of the important earthquake zones in terms of seismic movements. One of Turkey's earthquake-prone regions is the Gölbaşı – Türkoğlu fault section on the Eastern Anatolian Fault System (EAFS). The last major earthquake (magnitude 8) that occurred in the faultline occurred in 1795 and as a result of the researches, it is understood that an earthquake of 7.7 magnitudes is expected in the region. To this end, within the scope of the "Health Belief Model" of the teachers working in Kahramanmaraş/Türkoğlu, which is located on the above-mentioned fault piece, a study was conducted on the individual preparedness levels for this expected great earthquake. This research, which was carried out with 300 teachers using the relational survey model, which is one of the quantitative research methods, was examined in terms of demographic variables such as age, gender, disaster experience, experiencing the 24 January 2020 Elazig Earthquake, earthquake bag and disaster education. According to the findings, it was understood that the level of individual preparedness of the teachers against the earthquake was moderately high. In addition, it was understood that individuals who are older, have a disaster and Elazig Earthquake experience, have prepared an earthquake bag, and have received disaster training have higher levels of individual preparedness for the earthquake. For this reason, it is recommended to carry out multi-dimensional studies and planning in order to increase the individual preparations of teachers to a high level.

PDF

___

Açıkalın, O. (2017, Ekim). Deprem ve toplum: Bilgiyle ilişkilerimizi yeniden düşünmek ve kurmak. 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansında sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Erişim adresi: http://www.tdmd.org.tr/TR/Genel/4UDMSK/pdf2017/4023.pdf
Adıgüzel, S. (2007). İlköğretim okul müdürlerinin deprem ile ilgili kriz yönetimine ilişkin yeterlikleri. Yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2021). 20/02/2021 tarihinde https://deprem.afad.gov.tr/deprem-tehlike-haritasi adresinden erişilmiştir.
Aydın, E. (2021). Vakıf üniversitelerinde öğrenim gören öğrencilerin ve çalışan akademik kadro personellerin deprem deneyimi ve hazırlık düzeylerinin ölçülmesi: Biruni Üniversitesi örneği. Yüksek lisans tezi. Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
Baker, E. J. (2011). Household preparedness for the after math of hurricanes in Florida. Applied Geography, 31(1), 46-52.
Banerjee, M. M., and Gillespie, D. F. (1994). Strategy and organizational disaster preparedness. Disasters, 18(4), 344-354.
Bateman, J. M., and Edwards, B. (2002). Gender and evacuation: A closer look at why women are more likely to evacuate for hurricanes. Natural Hazards Review, 3(3), 107-117.
Becker, J. S., Paton, D., Johnston, D. M., and Ronan, K. R. (2012). A model of house hold preparedness forearthquakes: How individuals make meaning of earthquake information and how this influences preparedness. Natural Hazards, 64(1), 107-137.
Bikçe, M. (2015, Ekim). Türkiye’de hasara ve can kaybına neden olan deprem listesi (1900-2014). 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı’nda sunulan bildiri, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir. Erişim Adresi: http://www.tdmd.org.tr/TR/Genel/pdf2015/TDMSK_084.pdf
Biricik, A. S. ve Korkmaz, H. (2001). Kahramanmaraş’ın depremselliği. Marmara Coğrafya Dergisi, 1(3), 53-82.
Bronfman, N. C., Cisternas, P. C., López-Vázquez, E., and Cifuentes, L. A. (2016). Trust and risk perception of natural hazards: implications for risk preparedness in Chile. Natural Hazards, 81(1), 307-327.
Bulduk, S., Yurt, S., Dinçer, Y. ve Ardıç, E. (2015). Sağlık davranışı modelleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 28-34.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017) Bilimsel araştırma yöntemleri (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
Chondekar, N. R. (2019). Role of teacher in disaster management. International Journal of Science and Research, 8(8), 2294-2296.
Coppola, D. P. (2007). Introduction to international disaster management. Oxford: ButterworthHeinemann.
Cvetković, V., Dragičević, S., Petrović, M., Mijalković, S., Jakovljević, V., and Gačić, J. (2015). Knowledge andperception of secondary school students in Belgrade about earthquakes as natural disasters. Polish Journal of Environmental Studies, 24(4), 1553-1561.
Çelebi, İ. (2014). Kayseri 112 acil sağlık hizmetlerinde görev yapan sağlık personelinin deprem bilgi düzeyi, depreme hazırlık durumu ve etkileyen etmenler. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Çoban, M., Sözbilir, M. ve Göktaş, Y. (2017). Deprem deneyimini yaşamış kişilerin deprem öncesi hazırlık algılarının belirlenmesi: Bir durum çalışması. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 113- 134.
Dikmenli, Y. ve Yakar, H. (2019). Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 386-416.
Dooley, D., Catalano, R., Mishra, S. and Serxner, S. (1992). Earthquake preparedness: predictors in a Community Survey 1. Journal of Applied Social Psychology, 22(6), 451-470.
Enarson, E., Fothergill, A., and Peek, L. (2007). Gender and disaster: foundations and directions. In Handbook of Disaster Research (pp. 130-146). Springer, New York, NY.
Işık, Ö., Aydınlıoğlu, H. M., Koç, S., Gündoğdu, O., Korkmaz, G. ve Ay, A. (2012). Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 82-123.
İçişleri Bakanlığı. (2021). 20/02/2021 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/bakanimiz-sn-suleymansoylu-afet-egitim-yili-bakanliklar-arasi-isbirligi-protokolu-imza-torenine-katildi-arasiisbirligi-protokolu-imza-torenine-katildi adresinden erişilmiştir.
İl Afet Risk Azaltma Planı. (2021) 20/02/2021 tarihinde https://irap.afad.gov.tr/tr/42050/IRAPHAKKINDA adresinden erişilmiştir.
İnal, E. (2015). Acil durumlara/afetlere bireysel hazırlığı değerlendirmek için Sağlık İnanç Modeli’ne dayalı ölçek geliştirme. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
İnal, E., Kaya, E. ve Altıntaş, K. H. (2018). Türkiye’de örgün eğitimin afet eğitimi yeterliliği açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (37), 114-127.
İnal, E., Kocagöz, S. ve Turan, M. (2012). Temel afet bilinç ve hazırlık düzeyinin saptanmasına yönelik bir araştırma. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 12(1), 15-19.
Karaağaç, D., Karaman, H. ve Aktuğ, B. (2019). Kahramanmaraş ve Adıyaman illerinin afetselliğinin incelenmesi ve mekansal analiz teknikleriyle yerleşime uygun alanların belirlenmesi. Türk Deprem Araştırma Dergisi, 1(2), 123-133.
Karanci, A. N., Aksit, B., and Dirik, G. (2005). Impact of a community disaster awareness training program in Turkey: Does it influence hazard-related cognitions and preparedness behaviors. Social Behavior and Personality: an international journal, 33(3), 243-258.
Kim, Y. C., and Kang, J. (2010). Communication, neighbourhood belonging and household hurricane preparedness. Disasters, 34(2), 470-488.
Kirschenbaum, A. A., Rapaport, C., and Canetti, D. (2017). The impact of information sources on earthquake preparedness. International Journal of Disaster Risk Reduction, 21, 99-109.
Kohiyama, M., Kiremidjian, A. S., Meguro, K., and Yoshimura, M. (2005, Ekim). Evaluation of earthquake disaster mitigation programs for homeowners in Japan based on effective risk communication. 1st International Conference on Urban Disaster Reduction’ta sunulan bildiri, Earthquake Engineering Research Institute, Oakland, California. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/MasayukiKohiyama/publication/280240031_Evaluation_of_Earthquake_Disaster_Mitigation_Progra ms_for_Homeowners_in_Japan_Based_on_Effective_Risk_Communication/links/55b6eae7 08ae9289a08bc6f4/Evaluation-of-Earthquake-Disaster-Mitigation-Programs-forHomeowners-in-Japan-Based-on-Effective-Risk-Communication.pdf
Levac, J., Toal-Sullivan, D., and OSullivan, T. L. (2012). Household emergency preparedness: A literature review. Journal of Community Health, 37(3), 725-733.
Maduz, L., Prior, T., Roth, F., and Käser, M. (2019). Individual disaster preparedness: Explaining disaster-related information seeking and preparedness behavior in Switzerland. Zürih, ETH Zurich.
Mishra, S., and Suar, D. (2007). Do lessons people learn determine disaster cognition and preparedness?. Psychology and Developing Societies, 19(2), 143-159.
Moon, J. W., Hwang, H., and Chung, J. B. (2019). Factors affecting awareness of preparedness after moderate earthquakes. Disaster Preventionand Management, 29(3), 405-420.
Morrow B. H. (1995, June). Women and families in disaster: Emergency management issues and recommendations. Academy of Bussiness’in senelik konferansında sunulan bildiri, Londra. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/BettyMorrow/publication/280611461_Women_and_families_in_disaster_Emergency_manageme nt_issues_and_recommendations/links/55be6f8f08aed621de1211aa/Women-and-families-indisaster-Emergency-management-issues-and-recommendations.pdf
Mulilis, J. P. (1999). Gender and earthquake preparedness: a research study of gender issues in disaster management: differences in earthquake preparedness due to traditional stereo typing or cognitive appraisal of threat?. Australian Journal of Emergency Management, 14(1), 41- 50.
Mulilis, J. P., and Lippa, R. (1990). Behavioral change in earthquake preparedness due to negative threat appeals: A test of protection motivation theory. Journal of Applied Social Psychology, 20(8), 619-638.
Mulilis, J. P., Duval, T. S., and Lippa, R. (1990). The effects of a large destructive local earthquake on earthquake preparedness as assessed by an earthquake preparedness scale. Natural Hazards, 3(4), 357-371.
Muttarak, R., and Pothisiri, W. (2013). The role of education on disaster preparedness: case study of 2012 Indian Ocean earth quakes on Thailand’s Andaman Coast. Ecology and Society, 18(4), 51-67.
Oral, M., Yenel, A., Oral, E., Aydin, N., and Tuncay, T. (2015). Earthquake experience and preparedness in Turkey. Disaster Prevention and Management, 24(1), 21-36. Erişim adresi: www.emeraldinsight.com/0965-3562.htm
Öcal, A. (2007a). İlköğretim aday öğretmenlerinin deprem bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(13), 104-110.
Öcal, A. (2007b). İlköğretim okullarında deprem hazırlıkları: Kırıkkale il örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 1-12.
Öcal, A. (2019). Natural disasters in Turkey: Social and economic perspective. International Journal of Disaster Risk Management, 1(1), 51-61.
Özşahin, E. ve Kaymaz, Ç. K. (2013, Eylül). Afet kültürünün değerlendirilmesine bir örnek: Antakya şehri. 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı’nda sunulan bildiri, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/CaglarKaymaz/publication/259494617_AFET_KULTURUNUN_DEGERLENDIRILMESINE_BI R_ORNEK_ANTAKYA_SEHRI/links/0f31752ee2b5de67da000000/AFETKUeLTUeRUeNUeN-DEGERLENDIRILMESINE-BIR-OeRNEK-ANTAKYA-SEHRI.pdf
Öztürk, M. K. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının deprem deneyimleri üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 308-319.
Palm, R. (1998). Urban earthquake hazards: The impacts of culture on perceived risk and response in the USA and Japan. Applied Geography, 18(1), 35-46.
Palutoğlu, M. ve Şaşmaz, A. (29). 29 November 1795 Kahramanmaraş earthquake, Southern Turkey. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 155(155), 187-202.
Redmond, A. D. (2005). ABC of conflict and disaster: Natural disasters. British Medical Journal, 330(7502), 1259-1261.
Rincon, E., Linares, M. Y., and Greenberg, B. (2001). Effect of previous experience of a hurricane on preparedness for future hurricanes. The American Journal of Emergency Medicine, 19(4), 276-279.
Russell, L. A., Goltz, J. D., and Bourque, L. B. (1995). Preparedness and hazard mitigation actions before and after two earthquakes. Environment and behavior, 27(6), 744-770.
Sattler, D. N., Kaiser, C. F., and J. B. Hittner. (2000). Disaster preparedness: relationships among prior experience, personal characteristics and distress. Journal of Applied Social Psychology 30(13), 96-1420.
Shapira, S., Aharonson-Daniel, L., and Bar-Dayan, Y. (2018). Anticipated behavioral response patterns to an earthquake: The role of personal and household characteristics, risk perception, previous experience and preparedness. International Journal of Disaster Risk Reduction, 31(1), 1-8.
Shaw, R., Kobayashi, K. S. H., and Kobayashi, M. (2004). Linking experience, education, perception and earthquake preparedness. Disaster Prevention and Management, 13(1), 39-49.
Shaw, R., Shiwaku, K., and Takeuchi, Y. (Eds.). (2011). Disaster Education. United Kingdom: Emerald Group Publishing.
Siegel, J. M., Shoaf, K. I., Afifi, A. A., and Bourque, L. B. (2003). Surviving two disasters: Does reaction to the first predict response to the second?. Environment and Behavior, 35(5), 637- 654.
Spittal, M. J., McClure, J., Siegert, R. J., and Walkey, F. H. (2008). Predictors of two types of earthquake preparation: Survival activities and mitigation activities. Environment and Behavior, 40(6), 798-817.
Sür, Ö. (1993). Türkiye’nin deprem bölgeleri. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2(1), 53-68.
Şakiroğlu, M. (2005). Variables related to earthquake preparedness behavior. Yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Tanaka, K. (2005). The impact of disastere ducation on public preparation and mitigation forearthquakes: A cross-country comparison between Fukui, Japan and the San Francisco Bay Area, California, USA. Applied Geography, 25(3), 201-225.
Tekeli-Yeşil, S., Dedeoğlu, N., Braun‐Fahrlaender, C., and Tanner, M. (2010). Factors motivating individuals to take precautionary action for an expected earthquake in Istanbul. Risk Analysis, 30(8), 1181-1195.
Tekin, Ö., ve Dikmenli, Y. (2021). Sınıf öğretmeni adaylarının afet bilinci algısı ve deprem bilgi düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 258-271.
Tîerney, K. J., Lindell, M. K., and Perry, R. W. (2002). Facing the unexpected: disaster preparedness and response in the United States. Disaster Prevention and Management, 11(3), 222-228.
United Nations Office for Disaster Reduction. (2021). 18/02/2021 tarihinde https://www.undrr.org/terminology/hazard adresinden erişilmiştir.
United Nations International Strategy for Disaster Reduction. (2012). Disaster risk and resilience. Thematic think piece. UN System Task Force on the Post-2015 UN Development Agenda. Erişim adresi: https://www.un.org/millenniumgoals/pdf/Think%20Pieces/3_disaster_risk_resilience.pdf
Ünal, Y., Işık, E., Şahin, S. ve Yeşil, S. T. (2017). Sağlık afet çalışanlarının depremlere ilişkin bireysel hazırlık düzeylerinin değerlendirilmesi: Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) Derneği örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 31(2), 71-80.
Varol, N. ve Gültekin, T. (2016). Afet antropolojisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1431- 1456.
Weinstein, N. D. (1989). Effects of personal experience on self-protective behavior. Psychological Bulletin, 105(1), 31-50.
Yayla, U., and Şahingöz, T. (2020). Preparedness for earthquake: Knowledge and behavior. Journal of International Health Sciences and Management, 6(11), 46-59.