CHP Yardım Sandığının Kurulması ve Lağvedilmesi

İkinci Dünya Savaşı’na Türkiye fiili olarak girmemesine rağmen, savaşa girmiş bir ülke kadar ciddi sıkıntıyaşadı. Çünkü üretici konumunda olan çalışan nüfus, bir anda silah altına alınmıştır. Silah altına alınançalışan nüfus artık tüketici hale geldi. Savaşın getirmiş olduğu yıkım sadece fiziksel değildi. Zihinsel biryorgunluğu da beraberinde getirmişti. Bilhassa savaş sırasında ithalatın çok pahalı olması hasebiyle ülkeekonomisi durma noktasındaydı. Ancak yine de Türkiye bu dönemde kendi kendine yeten bir ülke halinegelmeye çalıştı. Öyle ki bu durum yaşam için sadece gerekli olan gıda ve tüketim mallarının tükenmesinesebep oldu. Devlet, bu hızlı tükeniş karşısında çıkarmış olduğu kanunlarla halka yardım etmeye çalıştıysa dabaşarılı olamadı. Bu süre zarfında istifçilik karaborsacılık da yaygınlaşmaya başladı. Bu çalışmada dünyasavaşının getirmiş olduğu sosyal ve ekonomik sorunların azaltılması amacıyla Cumhuriyet Halk Partisi(CHP) Genel Sekreterliğine bağlı yardım sandığını konu almaktadır. Yardım sandığı kendisine üye olankişilerin ekonomik sorunlarına yardımcı olmaya çalışırken, öte yandan parti içi duygusallık düzeyinin deartırılmasına yardımcı olmaya çalışmıştır. Çalışmada yardım sandığına başvuran kişilerin hangi sebeplebaşvuru yaptığı da özellikle değinilmiştir. Ayrıca yaklaşık on yıl boyunca çalışmalarını sürdüren yardımsandığının her yıl düzenli olarak yaptığı toplantı ve değerlendirmeler de bu çalışmanın içeriğinde yeralmaktadır. Çalışmanın son kısmında yaşanan iktidar değişikliği birlikte yardım sandığının kapatılması veüyelerin birikimlerini yardım sandığından alması da bulunmaktadır.

Rpp’s Help Fund Estaplısment And Closing

Turkey entered World War II, although as the actual, serious difficulties have lived up to a country at war. Because the working population, who is a producer, is immediately under armament. The recruited working population has now become a consumer. The destruction brought by the war was not just physical. It brought with it a mental fatigue. Especially during the war, imports were stopped due to the fact that it was too expensive. Turkey tried to just come into a country self-sufficient in this period. So much so that this caused the depletion of food and consumer goods necessary for life. Although the state tried to help the people with the laws it had made against this rapid exhaustion, it was not successful. During this time, hoarding began to become widespread. This study focuses on the RPP General Secretariat aid fund to reduce the social and economic problems brought by the world war. While trying to help the economic problems of the members of the aid fund, he also tried to help increase the level of emotionality within the party. In the study, the reason for which the applicants applied to the aid fund applied was also specifically mentioned. In addition, the meetings and evaluations held regularly every year by the aid fund, which has been working for about ten years, are also included in the content of this study. In the last part of the study, the change in power was closed together with the aid chest and the members got their savings from the aid fund.

PDF

___

Ataay, I. D. (1974). Türkiye'de elli yıllık maaş ve ücret uygulaması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1) 430-455.
Avcıoğlu, D. (1996). Türkiye'nin düzeni . İstanbul: Tekin Yayınları.
Aydemir, Ş. S. (1993). İkinci adam 1884-1938. İstanbul: Remzi Kitapevi.
Bakırcı, F. (2006). Meclis üyelerinin aylık ve diğer ödenekleri. Yasama Dergisi, (3), 27-70.
Barutçu, F. A. (1977). Siyasi anılar 1939-1954. Milliyet Yayınları: İstanbul.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA) (1942-1951)
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 34.315.4.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 85.319.4.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 86.324.6.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 87.327.2.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 87.330.5.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 87.331.3.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 87.330.1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 87.329.1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 89.344.2.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 90.350.1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 90.348.3.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 91.354.1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 92.360.2.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 93.365.4.
BCA Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 88.333.2/1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 93.363.2/1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 93.365.4/1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 86.323.4/1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 85.321.4/1.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 90.348.1/2.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 91.356.3/2.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 86.323.4/2.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 91.352.6/2.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 87.327.7/2.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 84.311.1/3.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 87.327.1/3.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 93.364.1/3.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 88.388.2/3.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 89.343.3/3.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 86.323.4/3.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 84.311.1/4.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 93.364.1/4.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 88.333.2/4.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 86.323.4/4.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 84.311.1/5.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 93.364.1/5.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 89.343.4/6.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 93.365.4/7.
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 90.343.3/8
BCA, Fon Kodu 490.01. Yer Numarası: 93.365.4/10.
Berktaş, E. Z. (2014). Kara defter Atatürk'ün silah arkadaşı İhsan Eryavuz anlatıyor. İstanbul: Timaş Yayınları.
Boratav, K. (1990). Türkiye iktisat tarihi 1908-1985. İstanbul: Gerçek Yayınları.
Demirel, A. (2003). Birinci Meclis’te muhalefet ikinci grup. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ergin, F. (1943). Harp zamanında devletin ekonomiye müdahalesi. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Gündoğdu, C. (2004). İlk Meclis anketi birinci dönem TBMM üyelerinin gelecekten bekledikleri. Ankara: TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları.
Hafızoğulları, Z. (2000). İzmir iktisat kongresi görüşler ve değerlendirmeler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 16(46), 289-311.
Kansu, M. M. (1986). Erzurum'dan ölümüne kadar Atatürk'le beraber. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Karaosmanoğlu, Y. K. (1984). Politikada 45 yıl. İstanbul: İletişim Yayınları.
Metinsoy, M. (2016). İkinci Dünya Savaşında Türkiye dündelik yaşamda devlet ve toplum. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Nennioğlu, S. Y. (2018). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e bir sosyal yardım uygulaması: Hıdemât-I Vataniye Tertibinden Bağlanan Maaşlar (1909-1938). Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Nur, R. (1967). Hayat ve hatıratım. İstanbul: Altındağ Yayınevi.
Pektaş, Ş. (2003). Milli Şef döneminde(1938-1950) cumhuriyet gazetesi. İstanbul: Fırat Yayınları.
Seviğ, V. R. (1951). 23 Nisan 1919'dan 24 Nisan 1924'e kadar anayasa hareketleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1-12), 1-72. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000427%C2%A0.
Şapolyo, E. B. (1969). Mustafa Kemal ve birinci büyük millet meclisi. Ankara: Ülkemiz Yayınları.
Tekeli, İ. ve İlkin, S. (2014). İkinci dünya savaşı Türkiye’si. İstanbul: İletişim Yayınları.
Timur, T. (1993). Türk devrimi ve sonrası. Ankara: İmge Kitapevi.
Timur, T. (1994). Türkiye’de çok partili hayata geçiş. İstanbul: İletişim Yayınları.
Toker, M. (1998). Tek partiden çok partiye 1944-1950. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Tuğluoğlu, F. (2001). Tek parti döneminde hükümet memur dayanışması. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 7(27), 353-373. https://doi.org/10.1501/Tite_0000000282.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri (TBMM ZC)
TBMM ZC, C. XXI, Devre II, 31.03.1926.
TBMM ZC, C. XXIX, D. VI, 16, 16.12.1942.
Yuca, İ. S. (2016). I. TBMM’nin yardıma muhtaç mebusları meselesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 831-844. doi prefix: 10.17719/jis.