Aziz Nesin’in Yazmış Olduğu “Helal Olsun” İsimli Hikâyenin Benlik Kavramı Açısından Değerlendirilmesi

Benlik hem sosyolojinin hem de psikolojinin ilgi alanına giren bir kavramdır. George Herbert Mead ve Charles Horton Cooley, benlik kavramının sosyolojik olarak anlaşılmasına ciddi katkılar sunmuşlardır. Benliğin doğuştan geldiğini savunanlara karşı Mead ve Cooley sosyal etkileşimin önemini vurgulayarak karşı çıkmışlardır. Bu iki düşünüre göre, kişinin yakın çevresinde bulunan anne baba, kardeşler, arkadaşlar, akrabalar, öğretmenler gibi önemli kişiler, tavır ve davranışlarıyla benliğin oluşumunda büyük bir etkiye sahiptirler. Bu durum yukarda sayılan kişilerin çocukla kurdukları ilişki biçiminin önemini göstermekte ve sorumluluklarını arttırmaktadır. Sevgi ve saygının egemen olduğu, insanların birbirine değer verdiği, çocuğun sağlıklı bir kişilik geliştirebilmesi için herkesin elbirliğiyle gayret ettiği toplumsal bir ortamda büyümek çocuk için büyük bir şanstır. Bu makalede, ayna benlik, benlik, oyun, grupla oyun, genelleştirilmiş öteki, ben, beni/bana gibi kavramlar üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, Aziz Nesin’in yazmış olduğu “Helal Olsun” isimli hikâye benlik kavramı etrafında değerlendirilmektedir. Bu hikâye küçük yaştan itibaren maruz kalınan olumsuz değerlendirmelerin kişiyi nasıl da olumsuz bir benlik tasarımına ittiğini ve bu durumun onu pek çok insanı öldürecek kadar canavarlaştırabildiğini göstermesi açısından büyük bir öneme sahiptir. Ama bu hikâye aynı zamanda insan sevgisini bütünüyle yitirmiş böylesine canavar bir insanın bile duyduğu güzel sözlerden sonra nasıl da bambaşka bir kişiliğe büründüğünün güzel bir örneğini sunmaktadır.

The Evaluation of the Story ‘‘Helal Olsun” Written by Aziz Nesin In Terms of the Self Concept

The self is a concept that is within the scope of both sociology and psychology. George Herbert Mead and Charles Horton Cooley made serious contributions to the sociological understanding of the self-concept. Mead and Cooley opposed those who argued that the self is innate, emphasizing the importance of social interaction. According to these two thinkers, important persons such as parents, siblings, friends, relatives, teachers in the person's significant individuals have a great influence on the formation of the self with their attitudes and behaviors. This situation indicates the importance of the relationship that the above-mentioned people establish with the child and increases their responsibilities. It is a great chance for a child to grow up in a social environment dominated by love and respect, where people value each other, and where everyone strives together to develop a healthy personality. In this article, concepts such as Looking-self glass, self, play, game, generalized other, I, me, are discussed. In addition, the story ‘‘Helal Olsun’’ written by Aziz Nesin is evaluated around the concept of self. This story is of great importance in terms of showing how negative evaluations exposed from an early age push a person to a negative self-concept and this situation can dehumanize him enough to kill many people. But this story also provides a good example of how even such a monstrous person who has completely lost his human affection turns into a completely different personality after the good words he hears.

PDF

___

Bee, H. ve Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (Çev. O. Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Bilgin, N. (2007). Kimlik inşası. Ankara: Aşina Kitaplar.
Coser, L. A. (2008). Sosyolojik düşüncenin ustaları (Çev. H. Hülür, S. Toker, İ. Mazman). Ankara: De Ki Yayınları.
Cüceloğlu, D. (1992). Yeniden insan insana (3. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
De Botton, A. (2005). Statü endişesi (Çev. A. S. Bayer). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Franzoi, S. L. (1996). Social psychology. London: Brown & Benchmark.
Gelles,R. J. and Levine, A. (1995). Sociology an introduction (5. edition). New York: McGraw- Hill.
Hasanoğlu, A. (2013). İlişkilerin günlük hayatı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Hewitt, J. P. ve Shulman, D. (2019). Benlik ve toplum (Çev. B. Aktaş). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
Hollis, J. (2020). Yaşamın ikinci yarısında anlam arayışı (Çev. K. Dalyan). İstanbul: İletişim Yayınları.
Hood, B. (2014). Benlik yanılsaması (Çev. E. Özdemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Kaya, N. (2019). İyi aile yoktur (5. baskı). İstanbul: İthaki Yayınları.
Miller, A. (2003). Başlangıçta eğitim vardı (Çev. Ş. Baykan). İstanbul: Arion Yayınevi.
Nesin, A. (2018). Aferin (22. baskı). İstanbul: Nesin Yayınevi.
Poloma, M. M. (1993). Çağdaş sosyoloji kuramları (Çev. H. Erbaş). Ankara: Gündoğan Yayınları.
Ritzer, G. (2019). Modern sosyoloji kuramları (Çev. H. Hülür). Ankara: De ki Yayınları.
Ritzer, G. and Stepnisky, J. (2019). Çağdaş sosyoloji kuramları ve klasik kökleri (Çev. I. E. Howison). Ankara: De ki Yayınları.
Schaefer, R. T. (1995). Sociology (7. edition). Boston: McGraw- Hill.
Szalavitz, M. ve Perry B. D. (2020). Sevmek için doğarız (3. baskı). İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık.
Tatar, M. (2018). Aziz Nesin’in ‘‘Bizim Hemşeri” isimli hikâyesinin sembolik etkileşim kuramı açısından değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 1419- 1433.
Taylor, S. E., Peplau, L. A. ve Sears, D. O. (2007). Sosyal psikoloji (Çev. A. Dönmez). Ankara: İmge Kitabevi.
Thio, A. (1989). Sociology an introduction. New York: Harper & Row Publishers.
Wallace, R. A. and Wolf, A. (2012). Çağdaş sosyoloji kuramları (Çev. M. R. Ayas, L. Elburus). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Zanden, J. W. V. (1996). Sociology the core (4. edition). New York: McGraw-Hill.