Gelendost Abdulgaffar Camii Planı ve Süsleme Programı Hakkında Bir Değerlendirme

Bu çalışmada Isparta İli Gelendost İlçe merkezinde bulunan Abdulgaffar Camii’nin plan ve süsleme özellikleri incelenmiştir. İnşa kitabesi bulunmayan caminin yapımı minare üzerinde yer alan kitabedeki tarihe göre değerlendirilmektedir. Cami taş malzemeyle yapılmış beden duvarları üzerine kiremit çatı ile örtülü kareye yakın dikdörtgen planlı bir yapıdır. Harimin ortasında birbirine kemerlerle bağlanan dört ahşap ayağın taşıdığı bir bağdadi kubbe yer almaktadır. Diğer bölümler ise düz tavan şeklindedir. Caminin en önemli özelliği hariminin çeşitli yüzeylerinde yoğun şekilde görülen yazı pano ve kuşaklarıdır. Hat sanatından örnekler olan bu yazılar mihrap yüzeyinde, mihrap seviyesinin üzerinde, kubbe etekleri ve göbeğinde kuşak şeklinde, kemer aralıklarında ve duvar yüzeylerinde pano şeklinde düzenlenmiştir. Pano şeklinde düzenlenenler aynı zamanda cami, sandal, pabuç, armut, bayrak gibi şekilleri de içermektedir. Plan ve kütle özellikleri ile yerel örneklerle benzerlikler taşıyan cami yoğun hat süslemeleriyle önemli bir yere sahiptir. Sayılarının giderek azaldığı bu dönemde bütün bu özellikleriyle cami korunması ve geleceğe taşınması gereken bir örnektir.

An Evaluation About Gelendost Abdulgaffar Mosque Plan and Decoration Program

In this study, the plan and decoration features of the Abdulgaffar Mosque in the Gelendost District of Isparta Province were examined. The construction of the mosque without a building inscription is evaluated according to the date in the inscription on the minaret. The mosque is a rectangular plan close to the square, hipped roof on body walls made of stone. In the middle of the harim, there is a timber –work dome carried by four wooden pillar connected by arches. Other sections are in the form of a flat ceiling. The most important feature of the mosque is the writing panels and borders, which are seen intensely on various surfaces of the harim. These inscriptions, which are examples of calligraphy, are arranged on the mihrab surface, above the mihrab level, in the form of border on the skirts and the center of the dome, on the arches and on the wall surfaces. The ones arranged in the form of panels also include shapes such as mosques, sandals, shoes, pears, and flags. The mosque, which has similarities with local examples with its plan and mass features, has an important place with dense line decorations. In this period, the number of which is gradually decreasing with all these features, the mosque is an example that should be preserved and moved to the future

PDF

___

Aslan, H. H. (2012). Isparta ili Gelendost ilçesi Abdulgaffar Camii hat bezemeleri. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimerl Enstitüsü, Isparta.
Böcüzade S. S. (1983). Kuruluşundan bugüne kadar Isparta tarihi. (Seren, S. Çev.). İstanbul: Serenler Yayınları.
Çok, B. (2010). Isparta ve ilçeleri camii süslemeleri. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Çöl, N. (1992). Tavşanlı tarihi kent dokusu. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Demirci, D. (2011). Isparta evleri. Isparta: Isparta Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
Doğan, N. Ş. (2009). Selçuklu ve Hamidoğulları döneminde Isparta: kültürel ortam. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 69 – 90.
Durutürk, G. (2012). Yalvaç Hamidiye Camii deprem analizi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Duymaz, A. Ş. (2010). Uluborlu Alaeddin Camii, Vakıflar Dergisi, 32, 65–90
Efe, H. (2013). Tavşanlı Ulu Cami. Ankara: Uyum Ajans.
Kayalı, B. (2005). Isparta kent merkezinde bulunan sivil mimarlık örneklerinin günümüzdeki durumları, koruma sorunları ve değerlendirme önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Muşmal, H. ve Çetinaslan, M. (2009). Bir keşif defteri ışığında Konya Kapı Camii’nin inşa süreci ve mimari özellikleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 446 - 480.
Özsayıner, Z. C. (2012). Nuruosmaniye Camiinin hat düzeni. Vakıf Restorasyon Yıllığı, 5, 115-126.
Pektaş, T. (2017). Gelendost ağzı (giriş – inceleme – metinler – dizin). Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
Şahin, M. (2016). Giresun ve Trabzon illerindeki bağdadi kubbeli camiler. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, Dosya no: 32.04.01-03.
Vakıflar Antalya Bölge Müdürlüğü arşivi, Dosya no: 32.11.01-002.
https://www.yalvac.bel.tr/kentrehberidetay/700 adresinden 07.09.2019 tarihinde erişilmiştir.
http://www.bursaulucamii.com/husnuhat.html adresinden 10.09.2019 tarihinde erişilmiştitr.
http://denemeyeniblog.blogspot.com/2011/10/kursunlu-camii.html#more adresinden 02.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
https://www.yenisafak.com/ramazan/yildirim-baslatti-abdulhamid-sekillendirdi-kutahya-ulu-camii2489806 adresinden 02.10.2019 tarihinde erişilmiştir