Seher Nur SÜLKÜ, Zehra ABDİOĞLU

Cepten yapılan eğitim harcamalarının hane halkı gelirine mali yükü: Türkiye için istatistiksel bir analiz1

Bu çalışmada TÜİK hane halkı bütçe anketlerinden yararlanılarak 2003 ve 2009 yıllarıitibariyle cepten eğitim harcamalarının hane halkı geliri üzerindeki mali yükü karşılaştırmalı olarakincelenmiştir. 2003te hane halkının %9,7sinin eğitim harcamaları gelirlerinin %5inden fazla iken2009da hane halkının %15,5inin eğitim harcamaları gelirlerinin %5inden fazla gerçekleşmiştir.Cepten eğitim harcamalarının dağılımı incelediğinde üniversite harcamalarının payının 2003teortalama %9,21 iken 2009 da %24,13 e çıktığı belirlenmiştir. Hane reisinin eğitim düzeyininyükselmesi, hanenin gelir seviyesinin artması, kente yerleşik olma, sosyo - ekonomik olarak gelişmişbölgelerde yaşama ve hanede en az bir çocuğun 18 yaşından büyük olması durumlarının eğitimharcamalarının ağır mali yük riskini artırdığı görülmüştür. Ayrıca eğitim hizmetlerine erişimkonusunda kırsal alanda yerleşikler ile yoksulların dezavantajlı olduğu tespit edilmiştir.

Financial burden of out of pocket education expenditures on household s budget: Statistical analysis for Turkey

In this study, TurkStat household budget surveys 2003 and 2009 are employed in order tocomparatively examine the financial burden of out of pocket education expenditures on household sbudget. In 2003, 9.7% of households spend more than 5% of family income for education while in 2009 15.5% of households spend more than 5% of family income for education. When the distributionof out of pocket expenditure on education is considered it is observed that the share of universityexpenditure has reached to 24.13%, on average, in 2009 from 9.21% in 2003. It is seen that thosehouseholds whose head has higher level of education, those living in urban area and those living insocio - economically more developed regions and those with adolescent greater than 18 years old havegreater risk of having high out of pocket burdens. Furthermore, it is seen that t hose living in ruralarea and the poor have disadvantage of accessing to education services.

PDF

___

Bakış, O., Levent, H., İnsel, A. ve Polat, S. (2009) Türkiye‟de Eğitime Erişimin Belirleyicileri,Türkiye‟de Eğitimde Eşitliğin Geliştirilmesi İçin Verilere Dayalı Savunu Projesi Araştırma Raporu, http://www.erg.sabanciuniv.edu, (01.06.2012).
Banthin, J. S. ve Bernard, D. M. (2006) Changes in Financial Burdens for Health Care , The Journal of the American Medical Association, 296(22): 2712 -2719.
Banthin, J. S., Cunningham, P. ve Bernard, D. M. (2008) Financial Burden of Health Care, 2001 - 2004, Health Affairs , 27: 188 -195.
Berki, S. E. (1986) A L ook at Catastrophic Medical Expenses and the Poor, Health Affairs , 5(4): 138- 145.
Dünya Bankası (2005b) Türkiye-Eğitim Sektörü Çalışması: Okul Öncesi Eğitimden Orta Öğretime Etkili, Adil ve Verimli Bir Eğitim Sisteminin Sürdürülebilir Yolları, Dünya Bankası Raporu, 32450.
Ekinci, C. E. (2009) Türkiye‟de Yüksek Öğretimde Öğrenci Harcama ve Maliyetleri, Eğitim ve Bilim Dergisi, 34(154) : 119- 133.
Gurun, A. ve Millimet, D. L. (2008) Does Private Tutoring Payoff?, IZA Discussion Paper , 3637: 1 - 24.
Kavak, Y. (2010) 2050‟ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim: Eğitim Sistemine Bakış , Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu Raporu, 11.
Kibritçioğlu, A. (1998) İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53(1 - 4) : 207 - 230.
Kurt, A. İ. ve Aksoy, H. H. (2009) The Cost of Education: A Study on the Cost of Education in the Faculty of Educational Sciences at Ankara University, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 42( 2) : 1 - 26.
Maastricht Bildirgesi (2004) Mesleki Eğitim ve Öğretimde Geliştirilen Avrupa İşbirliğinin Gelecekteki Öncelikleri Konusunda Maastricht Bildirgesi , http://www.megep.meb.gov.tr/ megep/genel/ab/MaastrichtBildirgesi.pdf ( 01.06.2012).
Mankiw, G., Romer , D. ve Weil, D. (1992) A Contribution to the Empirics of Economic Growth, Quarterly Journal of Economics , 152: 407 -437.
Mete, C. (2005) Education Finance and Equity in Turkey, The World Bank Report: Turkey Education Sector Study içinde, Washington: World Bank, 99- 106.
Romer, P. M. (1986) Increasing Returns and Long -Run Growth, Journal of Political Economy, 94 (5): 1003- 1037.
Tansel, A. ve Bircan, F. (2005) Effect of Private Tutoring on University Entrance Examination Performance in Turkey, ERC Worki ng Papers in Economics, 04 : 1 - 23.
Tansel, A. ve Bircan, F. (2006) Demand for Education in Turkey: A Tobit Analysis of Private Tutoring Expenditures, Economics of Education Review, 25 : 303 -313.
Türkiye İstatistik Kurumu (2002) Eğitim Harcamaları Araştırması, Ankara: TÜİK Baskısı.
Türkiye İstatistik Kurumu (2003) Hane Halkı Bütçe Anketi Mikro Veri Seti CD‟si, Anakara: TÜİK
Türkiye İstatistik Kurumu (2009) Hane Halkı Bütçe Anketi Mikro Veri Seti CD‟si, Anakara: TÜİK.
Türkiye İstatistik Kurumu (2012 ) Yaşam Memnuniyet Anketleri , http://www.tuik.gov.tr/Veri Tabanlari.do#, ( 01.06.2012).
Türkiye İstatistik Kurumu (2012) 1923- 2010 İstatistik Göstergeler , http://www.tuik.gov.tr/ Kitap. do?metod=KitapDetay&KT_ID=0&KITAP_ID=158 , ( 20.06.2012).
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (2009) EFA Global Monitoring Report 2009, UK: Oxford University Press . World Bank (2005a)
How Much Does Turkey Spend on Education? Development of National Education Accounts to Measure and Evaluate Education Expenditures, World Bank Report, 41058 .
Wyszewianski L . (1986) Financially Catastrophic and High- Cost Cases: Definitions, Distinctions, and Their Implications for Policy Formulation , Inquiry, 23(4) : 382 -94.
Xu K., Evans, D. B., Kawabata, K., Zeramdini, R., Klavus, J. ve Murray, C. J. (2003) Household Catastrophic Health Expenditure: A Multi- Country Analysis, The Lancet, 362: 111 - 117.