The Role of Ahî Waqfs of Niksar Area in the Resettlement and Islamization of the Black Sea Region

Bu çalışmada Niksar çevresinde kurulan Ahîvakıflarını ve bunların Karadeniz Bölgesi'nin İslamlaşmasına sağladığı katkı ele ele alınmıştır. Bu bağlamda Ahi Pehlevan, Ahî Nahcivan ve Ahî Şahin adına kurulan vakıflar konu edinilmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti'nin dağılma döneminde kurulan bu vakıflar, başta Niksar kasabası olmak üzere Canik dağlarının kuzeyinde yürütülen fetih ve iskân sürecine de katkı sağlamışlardır. Hiç kuşkusuz bu çalışma, bölge tarihinin bilinmeyen bazı noktalarını da aydınlatacaktır.

Niksar Yöresindeki Ahî Vakıflarının Karadeniz Bölgesi'nin Iskânı ve Islamlaşmasındaki Rolü

|n this study we endevored to discuss the contribution of Ahî waqfs around Niksar area to the |sIamizationof the Black Sea Region. In this context, we dealt with the waqfs of Ahî Pehlevan, AhîNahcivan and Ahî Şahin. These foundations, established during the dissolution ofthe Seljuk State,contributed to the conquest and settlement process initially, in the Niksar town and in the northern Canik mountains. Undoubtedly this study will enlighten some unknown parts of the region's history.

PDF

___

338, 348/5, 354, 359, 368/169-174, 418; nr. 37, s. 10, 11-21, 19-27, 31, 35-36, 49, 110, 132, 145, 841; nr. 52, s. 678; nr.54, s. 8-9, 17,18; nr. 288, s. 753-754; nr. 387, s. 528, 530, 531, 532, 547, 553, 558, 560, 591, 608, 627, 762; nr. 478, s. 146; hr. 557, s. 31; nr. 828, s. 711, 753-754.
Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyud-u Kadime Arşivi (=KK, TT), No (=nr): nr. 583, s. 62, 145-146. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (=VGM), Vakıf Defteri (=VD), No (=nr): nr. 581, s. 298/300; nr. 608, s. 63/52;nr. 611, 5.93/79; nr. Istanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı (=İBAK), Muallim Cevdet (=MC), Tapu Tahrir (=TT), No(=nr): nr. 81, s. 19, 20; nr. 85, s.5, 13, 27, 91, 112, 114, 131; nr. 92, 1-7.
Akar, H.-GÜNEŞ, N. (2002), Niksar'da Vakıflar ve Tarihi Eserler, Niksar.
Bayram, M. (2006), Sosyal ve Siyasî Boyutlarıyla Ahî Evren-Mevlana Mücadelesi, Konya.
(1991), Ahî Evren ve Ahî Teşkilatvnın Kuruluşu, Konya.
Bostan, M. H. (2002), "XV. VE XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Yönetiminde Niksar Şehri (1455-1574)", Vlll. Türk Tarih Kongresi (4-8 Ekim 1999), |||/|||, Ankara.
Demir, N. (2007), Hacıemiroğulları Beyliği, İstanbul.
(2006), Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları IX, Ankara 2006.
Evliya Çelebi Seyahatnamesi-ll, (1999), (yay.haz. Z. Kurşun-S.Kahraman-Y.Dağlı), İstanbul.
Fatsa, M. (2008), Giresun Yöresinde Osmanlı Vakıfları ve Vakıf Eserler, Giresun.
Köprülü, F. (1959), Osmanlı Devletinin Kuruluşu, Ankara.
İbn-i Battuta, (2005), Büyük Dünya Seyahatnamesi, (Çev. A. Murat Güven), İstanbul. Kara,Ü. (1999), Giresun'da Adak İnancı ve Adak Yerleri (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Muallim Cevdet, (2008), İslam Fütüvvet'i ve Türk Ahîliği, ibni Battuta'ya Zeyl, (Çvr. C. Yarar), İstanbul.
Oğuz, M. (1948), "Taceddin Oğulları", Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, VI, Ankara, 5.469.
Oral, M. Z. (1954), "Selçuklu Devri Vesikaları: Ahî Ahmed Nahcivanî Vakfiyesi", Ankara Üniversitesi İlahîyat Fakültesi Dergisi, |||-|V, Ankara, s. 57-65.
Ortaylı, İ. (2008), Türkiye Teşkilat ve idare Tarihi, Ankara.
Uzunçarşılı, İ. H. (1927), Kitabe/er, İstanbul.
Yediyıldız, B. (1986), "Niksarlı Ahî Pehlevan'ın Darü's-Sülehası", Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu, 2-6 Temmuz 1986, Tokat Valiliği Yayını, Ankara, s. 281-290.
(1985), Ordu Kazası Sosyal Tarihi, Ankara.
(2000), Ordu Tarihinden İzler, İstanbul.
Yüksel, H. (2000), "Ahî Vakıfları", UluslarArası Kuruluşunun 700. Yıl Dönümünde Bütün Yönleriyle Osmanlı Devleti Konğresi, 07-09 Nisan 1999, Konya, s. 159.
Yücel, Y. (1983), Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti (1344-1398)-Mutahharten ve Erzincan Emirliği, Ankara.