Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti adına Başbakanlık Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı (TİKA) ile Afganistan İslâm Cumhuriyeti Enformasyon ve Kültür Bakanlığı arasında Belh Vilayetinde bulunan Sultan Bahaüddin Velet Medresesinin restorasyonunun yapılabilmesi için 2010 yılında bir protokol antlaşması yapılmıştır. Bu antlaşma gereği 19-25 Temmuz 2012 tarihleri arasında; Prof. Dr. Hakkı Acun, Prof. Dr. Nuran Kara Pilehvarian ve Dr. Refik Yüksekden oluşan bir heyet yerinde araştırma inceleme yapmış, çizilen rölöve ve restorasyon projelerini kontrol ederek yapılması gerekenleri bir rapor halinde TİKA yetkililerine sunmuştu. Sunulan söz konusu raporda çizilen projelerin yetersiz ve eksik olduğu vurgulanmış, öncelikle yapıda sağlıklı rölöve ile restorasyonunun yapılabilmesi ve bilinmeyenlerin bulunması için uzman bir ekip tarafından acilen kazı yapılması gereği vurgulanmıştı. Bu amaçla Mayıs 2013 ortalarında; TİKA Başkanlığınca ikinci bir ilmi heyet görevlendirilmişti. Görevlendirilen bu heyet; Mevlana Celaleddin-i Rumî (Belhî)nin babası Muhammed BahaüddinVeledin (Sultanül-Ulema) ders verdiği Afganistan, Mazar-ı Şerif İli Belh Kasabasındaki medresenin restorasyon öncesi planının belirlenip rölöve çizimleri ile restitüsyon projesinin hazırlanabilmesi için gerekli olan kazı çalışmalarına Ankara Gazi Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hakkı Acun başkanlığında, Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Süleyman Yücel Şenyurt ve Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler eski genel müdürü Mehmet Akif Işıkın katılımıyla çalışmalara başlandı ve sonuçları aşağıda sunuldu. Medrese; güney-kuzey doğrultusunda dikdörtgen planlı dört eyvanlıdır. Eyvanların ortasında, yarıdan fazlası yıkılmış pandantif geçişli bir kubbe yer alır. Eyvanlardan Kuzeydeki hariç hepsinin sivri kemerleri kalmış tonozları yıkılmıştır. Medresede yapılan kazılar sonucunda aşağıda ifade edilen bilinmeyenler ortaya çıkartılmıştır. 1.Yapının zemin seviyesi ve döşemesi, 2.Planda 6, 7, 8, 11, 12, 13, 14 mekânların biçimleri ve girişleri, 3.Batıdaki eyvanın 5 numaralı yerinde mihrap, 4.Medresenin girişi bulunmuş, 5.Güney ve kuzeydeki sonradan ilave edilen kısmın planı çıkartılmıştır. Medresenin restorasyonu sırasında yapılacak olan kazılarda daha fazla bilgiye sahip olunacaktır.

A protocol agreement has been made between Prime Ministry Turkish Cooperation and Coordination Agency (TİKA) on behalf of Government of Republic of Turkey and Afghanistan Islamic Republic Ministry of Information and Culture to restore Sultan BahaüddinVelet Madrasah which is located in the city of Belh. In accordance with this agreement, a committee including Prof. Dr. Hakkı Acun, Prof. Dr. Nuran Kara Pilehvarian and Dr. Refik Yüksek conducted several examinations on-site, controlled restoration plans and building surveys, prepared a report specifying what remained to be done and submitted this report to TİKA authorities between 19th and 25th August, 2012. In this report, it was stressed that projects at hand were inadequate and incomplete and an urgent excavation by the experts was needed to ensure a successful restoration with building surveys. For this aim, in the midst of May 2013, a second scientific committee was assigned to the post by TIKA. Commissioned committee, in the leadership of Gazi University Vice Rector Prof. Dr. Hakkı Acun and with the contributions of Gazi University Faculty of Arts, head of Archeology Department Prof. Dr. Süleyman Yücel Şenyurt and Ministry of Culture Former Deputy General Directorate of Monument and Museums Mehmet Akif Işık set out to carry out excava- tions to ensure the required conditions for the restoration of Bahaüddün Velet madrasah, in which the father of Mevlana Celaleddin Rumi taught his students. The results obtained are as follows: Madrasah is located in the direction of south-north, with four iwans in a rectangular shape. In the middle of iwans there stands a pendentive transit dome which has been demolished to a great extent. All of the iwans except for the one located in north, have lost their vaults, with only lancet arches remaining. In the light of excavations made in the madrasah, the following have been unfolded: 1.the ground level and floor of the building 2.the structure and entrances of places numbered as 6,7,8,11,12,13,14 in the plan 3.the mihrab located as 5th in the iwan in the west 4.the entrance of madrasah 5.the plan of extensions in the south and north that were added later More information would be gathered through the excavations to take place during the restoration of madrasah.