Paris Barış Konferansı Yolunda Azerbaycan Cumhuriyeti

Azerbaycan, Bolşevik ihtilalinden sonra hükümetini kurdu ve 28 Mayıs’ta cumhuriyetini ilan etti. Aynı yolu izleyen Kafkas berisindeki komşularıyla ilişkilerini geliştirmeye çalıştı ve doğal başkenti Bakü’ye Kafkas İslam Ordusu sayesinde, 15 Eylül’de kavuştu. Bağımsızlığını uluslararası seviyede temsil ettirmek, çağdaş devletler camiasında yerini alabilmek için Gürcistan ve Ermenistan Cumhuriyetleriyle birlikte hareket etti. Osmanlı Devleti sadece Azerbaycan için değil, diğer iki cumhuriyetle de vazgeçilemez yapıda ve konumda idi. Önce İstanbul’a geldiler, sonra Paris’in yolunu tuttular. Orada günlerce hatta aylarca kaldılar. Özellikle Azerbaycan ve Gürcistan murahhasları kader birliği etmişçesine Yüksek Konseyin huzurunda beklentilerini ve temennilerini dile getirdiler. Bağımsızlıklarını tanıttırdılar, Bolşeviklere karşı yardım sözü aldılar. Asgari şartlar altında da olsa elde ettikleriyle umutlandılar. Azerbaycan ve onun yanında Gürcistan’la ilgili gelişmeler İstanbul’u da memnun etti. Ne var ki batı dünyası tercihini Büyük Rusya’dan yana kullandı.

Anahtar Kelimeler:

Azerbaycan, Bakü, Bolşevik, İstanbul, Osmanlı, Paris Barış Konferansı

Republic of Azerbaijan on the Way to the Paris Peace Conference

After the Bolshevik Revolution, Azerbaijan eztablished its goverment and on 28th May declared its republic. Azerbaijan tried to develop relations with its Caucasus side neigbours who were following the same path. Azerbaijan gained its natural capital city Baku, on September 15th, tanks to İslamic Army of the Caucasus. İt has acted together with the Republic of Georgia and Republic of Armenia to allow its independence to be accepted at the internatial level and to take its place among to contemporary states. The Ottoman Empire was indispensable not only for Azerbaijan but also for the other two contries. They first came to Istanbul then took to road to the paris. They stayed there for days even months. In particular the delegates of Azerbaijan and Gergia expressed their hopes and wishes in the presence of the High Council. They promoted their independence, and received a promise of helping against Bolsheviks. They were hoped for what they gained even under minimal conditions. The developments regarding Azerbaijan and its beside Georgia plased Istanbul. However, the vestern world used the perference of Great Russia.

Keywords:

Azerbaijan, Baku, Bolshevik, Istanbul, Ottamans, Paris Peace Conference,

PDF

___

Akbulut, Dursun Ali, “Bakü’de 31 Mart (1918)Katliamının Birinci Sene-i Devriyesi”, II. Uluslararası Türk-Ermeni Münasebetleri Sempozyumu, 21-22 Haziran 2007 Erzurum, s.285-297. Akşam, 12 Şubat 336/1920. Alemdar, 22 Kânunusani 336/22 Ocak 1920. Alemdar, 27 Kânunusani 336/27 Ocak 1920. Azerbaycan Cumhuriyetinin Ansiklopedisi, c. II, Bakü 2005. Azerbaycan Halk Cumhuriyet Ansiklopedisi, c. I, Bakı 2005. Azerbaycan, 1 Kânunusani /1 Ocak 1919. Azerbaycan, 10 Kânunusani/ 10 Ocak 1919. Azerbaycan, 11 Nisan 1919. Azerbaycan, 23 Kânunusani/23 Ocak 1919. Azerbaycan, 28 Kânunusani/28 Ocak 1919. Azerbaycan, 3 Kânunusani/ 3 Ocak 1919. Azerbaycan, 30 Mayıs 1918. Azerbaycan, 31Kânunusani 335/31 Ocak 1919. Azerbaycan, 6 Kânunusani/6 Ocak 1919. Azerbaycan, 7 Kânunusani /7 Ocak 1919 Haber, 6 Kânunuevvel 334/6Aralık1918. Hadisat, 24 Nisan 335/1919. Hadisat, 7Kânunuevvel 334/7 Aralık 1918. İleri, 22 Kânunusani 336/22 Ocak 1920. Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi, Dönem IV, Devre I, c. I. Tasviri Efkâr, 23 Mayıs 1918. Tasviri Efkâr, 24 Kânunusani 336/24 Ocak 1920. Tasviri Efkâr, 25 Kânunusani 336/25 Ocak 1919. Vakit 31 Kânunusani 336/31 Ocak 1920. Vakit, 20 Kânunusani 336/20 Ocak 1920. Vakit, 21 Kânunusani 336/21 Ocak 1920. Yeni Gün, 21 Kânunusani 336/21 Ocak 1920. Yeni Gün, 22 Kânunusani 336/22 Ocak 1920. Yeni Gün, 22 Kânunusani 336/22Ocak 1920. Yeni Gün, 23 Kânunusani 1335/23 Ocak 1919. Yeni Gün, 23 Kânunusani 336/23 Ocak 1920. Yeni Gün, 29 ve 31 Kânunusani 336/29 ve 31 Ocak 1920. Zaman, 24 Nisan 335/1919.