Maarif Vekâleti İhsaiyat Mecmuasına Göre 1925-1926 Ders Senesinde Balıkesir Hususi Mektepleri
Osmanlı Devletinin son yıllarında
eğitim ve öğretim kurumlarının önemli bir bölümünü oluşturan yabancı okullar,
azınlık okulları ve özel okullar, dönemin eğitim politikalarının değerlendirilmesi
açısından azımsanamayacak bir yer tutar. Bu okullar cumhuriyetin ilk yıllarından
itibaren önemini kaybetmeye başlamış, birçoğu maddi imkânsızlık nedeniyle
kapanmıştır. Azınlık okullarının ve yabancı okulların, yabancı devletlerden ve
kilise gibi dini kurumlardan destek almasına rağmen kapanmalarında cumhuriyetin
ilk yıllarında uygulanan eğitim politikasının etkisi büyük olmuştur. Türk
Hususi Mektepleri olarak adlandırılan özel okullar ise maddi kaynakları çok
daha yetersiz olduğundan cumhuriyetin ilk yıllarında ayakta durmakta
zorlanmıştı. Özel okulların içinde bulunduğu bu durum Maarif Vekâleti
tarafından çıkarılan İhsaiyat Mecmuasının verilerinde açıkça görülmektedir. Bu
çalışmada 1925-1926 ders yılında Türkiye genelinde faaliyet gösteren toplam 43
Türk Hususi Mektebinden 5’ine sahip olan Balıkesir Vilayetindeki söz konusu
okulların gelir ve giderleri, öğrenci, öğretmen ve derslik sayıları, okul
binaları ve demirbaşları ele alınmıştır. İhsaiyat Mecmuasında yer alan
istatistiksel veriler Balıkesir Vilayetindeki diğer eğitim kurumlarıyla ve
Türkiye geneliyle mukayese edilmiş, 1925-1926 ders yılında Balıkesir özel
okullarının genel değerlendirilmesi yapılmıştır.
Balıkesir Private Schools in 1925-1926 According to the Journal of Statistics of the Ministry of National Education
Foreign schools, minority schools and
private schools, which constitute an important part of the educational
institutions in the last years of the Ottoman Empire, hold a considerable place
for evaluating the educational policies of the period. These schools started to
lose their importance since the first years of the republic, many of them
closed due to financial impossibility. Despite the support for minority schools
and foreign schools of the foreign states and religious institutions such as
church, the impact of the education policy applied in the first years of the
republic was great. The private schools, called the Turkish Private Schools,
had a difficulty in sustaining their existence in the first years of the
republic because their financial resources were much more inadequate. This
circumstance, in which the private schools had, is clearly illustrated in the
data presented by the Journal of Statistics, issued by the Ministry of National
Education. This study explores the incomes and expenses, the number of
students, teachers and classroom, school buildings and fixtures in the province
of Balıkesir, which has five of 43 Turkish Private Schools in total that were
active all over Turkey in 1925-1926 academic year. We have compared the
statistical data in the Journal of Statistics with the other educational
institutions in the province of Balıkesir and all over Turkey and have
generally assessed the Balıkesir private schools in 1925-1926.
___
- Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi M.Ö. 1000-M.S. 2007, Ankara, 2007.
Alp, Hayrünisa, Tevhid-i Tedrisattan Harf İnkılabına İlköğretim (1924-1928), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Doktora Tezi, İstanbul, 2009.
Nafi Atuf (Kansu), Türkiye Maarif Tarihi Hakkında Bir Deneme, Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi, 1930.
Ergin, Osman, Türk Maarif Tarihi, 5. Cilt, İstanbul, 1977.
İhsaiyat Mecmuası, Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti 1925-1926 Ders Senesi İhsaiyat Mecmuası, İstanbul, 1928.
İz, Mahir, Yılların İzi. İstanbul, 1990.
Keçeci Kurt, Songül, Osmanlı Devleti’nde Türklerin Açtığı Özel Mektepler, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), Hatay, 2012.
Vilayet, kaza, şehir ve köyler itibariyle Türkiye nüfusu, 28 Teşrîn-i Evvel 1927 Umûmî Nüfûs Tahrîri, Ankara, 1928.
