H.974/M.1566 Tarihli Tahrir Defterlerine Göre Lipova Sancağı

1552 yılında Tımışvar ve ardından Lipova bölgesinin Osmanlı idaresine girmesinin ardından, 1554 yılında Tımışvar Beylerbeyliği kuruldu, Lipova, Sancak merkezi haline getirilerek bu beylerbeyliğe bağlandı. Sınırları takriben Banat bölgesini tekabül eden sancağın H. 974 tarihinde yapılmış olan tahriri bir cilt mufassal defter halinde Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunmaktadır. H. 974/M.1566 tarihli bu deftere göre sancak Lipova, Södin, Bireznuk(?), Büyük Vidnik, Pavlis, Vilagoş, Kaprıvar, Kapuluna, Hoste, Vipraj, Buçdunik, Kapruca, Varadiya (Varadya), Sarvudnik, Filib ve Almaj’dan oluşan 16 nahiyeye ayrılmıştır. Bu çalışmada, H.974 tarihli Lipova Sancağı mufassal tahrir defterine göre, sancağın idari, iktisadi ve demografik durumu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Lipova, Tımışvar, Tahrir Defteri, Osmanlı Dönemi, İdari yapı

Lipova Sanjak According to the Tahrir Records Dated 1566

In 1552, after the Tımışvar ( Timisoara) and then the region of Lipova entered the Ottoman Empire administration, Timisoara governorship (Timisoara Beylerbeyliği) was founded in 1554 and the Lipova Sanjak was transformed into the center of this province. The tahrir book ( registration book) of Sanjak which has boundaries corresponding to Banat’s territories approximately, is found as a detailed one volume of mufassal book which was published in H.974 ( Hegira 974) in the Ottoman Archives of the Prime Ministry. According to this book dated with H. 974 / M.1566, the Sanjak of Lipova, Södin, Bireznuk (?),Great Vidnik, Pavlis, Vilagos, Kaprivar, Kapuluna, Hoste, Vipraj, Bucdunik, Kapucca, Varadia (Varadia), Sarvudnik, Filib and Almaj are seperated into 16 townships. In this study, the administrative, economic and demographic situation of the Sanjak will be examined according to the Lipova Sanjak detailed report of H.974 dated .

Keywords:

Lipova, Tımışvar, Tahrir Register, Ottoman Period, Administrative structure,

PDF

___

Akgündüz, Ahmed, Osmanlı Kanunnameleri, C. VII, İstanbul 1994. Barkan, L. Ömer, ‘‘Tarihi Demografi Araştırmaları ve Osmanlı Tarihi’’, Türkiyat Mecmuası, X (1953), s. 1-26. Bilge, M. Sadık, Osmanlı’nın Macaristanı, İstanbul 2010. Çağatay, Neşet , ‘‘Osmanlı İmparatorluğu’nda Reayadan Alınan Vergi ve Resimler’’, Ankara Üniversitesi DTCFD, (1947) s. 483-511. Çoban, Erdal, ‘‘Kopan Sancağı’nın(Macaristan) Ekonomik Gelişmesi Üzerine’’, OTAM, S. 7 (2005, s. 1-15. David, Geza, ‘‘Temeshwar’’, EI, X (2000), 417. David, Geza, ‘‘Osmanlı Avrupa’sında Yönetim’’, Yeniçağda Osmanlı Dünyası Kanuni ve Çağı, Editör: Metin Kunt-Christine Woodhead, (2015), Emecen, M. Feridun, ‘‘Sultan Süleyman Çağı ve Cihan Devleti’’, Türkler, C. 9(2002), s. 501-520. Fodor, Pal, İmparatorluk Olmanın Dayanılmaz Ağırlığı, İstanbul 2016. Fodor, Pal, ‘‘Das Wilajet von Temeschwar zur Zeit der Osmanischen Eroberung’’, Südost-Forschungen, Vol.55 (1996), s. 25-44. Işık, Mustafa, XVI. Yüzyılda Osmanlı Hakimiyetinde Budin, Basılmamış Doktora Tezi, Sakarya 2013. İnalcık, Halil, ‘‘İspence’’, DİA, C. 23 (2001), s. 177. İnalcık, Halil, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, C. I, İstanbul 1997. Jorga, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, C. III, İstanbul 2005. Kaldy, Nagy Gyula, 16. Yüzyılda Macaristan’da Türk Yönetimi, Budapest 1974. Kallek, Cengiz, ‘‘Kile’’, DİA, Cilt 25 (2002), s. 568-571. Kazıcı, Ziya, Osmanlı’da Vergi Sistemi, İstanbul 2014. Maxim, Mihai, ‘‘Lipova’’, DİA, C. 27 (2003), s. 193-194. Öztürk, Yücel, Osmanlı Hakimiyetinde Kefe 1475-1600, Ankara 2000. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, C. II, Ankara, 2006.