Mustafa Kemal Paşa Ve Harf İnkılâbı

Özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı Devleti'nde dilde sadeleşme ve reform çalışmaları başlamıştır. Arapçanın Türkçe ifadeleri karşılayamaması ve gramer farklılıkları nedeniyle Arapçada reform çalışmaları düşünülmüş olsa da Kuran yazısı olması nedeniyle bu çalışmalar başlamadan sona erdi. Zaman içerisinde yeni alfabe de dâhil olmak üzere dil reformu konusunda farklı düşünceler ortaya atıldı ve farklı çalışmalar yapıldı. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından bu çalışmalar, Reis-i Cumhur Mustafa Kemal Paşa'nın öncülüğünde hız kazandı. Beklenen harf inkılâbı 1 Kasım 1928 tarihinde TBMM'de kabul edilen kanun ile gerçekleşti. Bu çalışma ile Osmanlı'dan Cumhuriyet'e harf inkılâbına giden süreç ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Mustafa Kemal Paşa, Harf İnkılabı, Alfabe, Türkçe

Mustafa Kemal Pasha and the Alphabet Revolution

Especially from the second half of the 19th century, reform movements in language had started in the Ottoman Empire. Because Arabic cannot satisfy Turkish language and grammar differences of two languages there have been reform thoughts in Arabis language but owing to the religious character of Arabic language these reforms couldn't be realised. Within time lots of different thoughts including a new alphabet put forward and different studies had done about this subject. After the establishment of the Turkish Republic, this studies, with the leadership of president Mustafa Kemal Pasha, gained acceleration. The expected alphabet revolution came with the law accepted by Turkish Grand National Assembly on 1st November 1928. With this paper, it is aimed to put forth the process of the revolution from the Ottoman era to the republican period.

Keywords:

Mustafa Kemal Pasha, Alphabet, Alphabet revolution, Turkish,

PDF

___

Atatürk Devri Fikir Hayatı, c: II, haz: Mehmet Kaplan vd., Ankara, 1981. Atatürk ve Türk Dili 2, Atatürk Devri Yazarlarının Türk Dili Hakkındaki Görüşleri (Gazetelerden Seçmeler), Ankara, 1997. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, c: II, Ankara, 1997. Bahadır, Osman, “Harf Devrimi ve Gerçek”, Cumhuriyet, Bilim ve Teknik, 19 Kasım 2005, sayı: 974. Boyacıoğlu, Ramazan, “Harf Devrimi ve Sağladığı Kolaylıklar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 50, Cilt: XVII, Temmuz 2001. Candan, Levent, Atatürk Döneminde Harf Devrimi Sonrası Deniz Basımevi’nde Basılmış Yayınların İncelenmesi (1929–1938), İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006. Cüneyt E. Koryürek, Harf İnkılâbı 70. yıl, İstanbul, 1998. Çaycı, Abdurrahman, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Millî Bağımsızlık ve Çağdaşlaşma Örneği (Hayatı ve Eseri), Ankara, 2002. Doğramacı, İhsan, “Atatürk ve Eğitim”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 3, Cilt: I, Temmuz 19. Duman, Mustafa, "Latin Harfli Türk Alfabesi", Tarih ve Toplum, 2003, c: 39, sayı: 229. Duran, Recep, “Harf İnkılâbı”, Erdem, Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, C.2, S.6, Ankara, 1986. Ergün, Mustafa, Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ankara, 1997. Ertem, Rekin, Elifbe’den Alfabeye, Türkiye’de Harf ve yazı Meselesi, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1991. Feyzioğlu, Turhan, “Türk İnkılâbının Temel Taşı: Laiklik”, Atatürk Yolu, Ankara, 1995. Giritli, İsmet, “Harf İnkılâbı ve Atatürk”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 13, Cilt V, Kasım 1988. Göksel, Burhan, “Atatürk'ün Eğitim Hakkındaki Görüşleri ve Misak-ı Maarif”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 3, Cilt: I, Temmuz 1985. İstatistik Göstergeler (1923- 2006), TÜİK, Ankara, 2007. Kayıran, Mehmet, “Atatürkçü Düşünce Işığında, Çağdaş Eğitim”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 42 (Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. Yılı Özel Sayısı), Cilt: XIV, Kasım 1998. Korkmaz, Zeynep, “Harf İnkılâbı”, Türk Dili, Türk Dil Kurumu Yayınları, Sayı: 563, Kasım 1998. Şimşir, Bilal, Türk Harf Devrimi Üzerine İncelemeler, Ankara, 2006. Tezcan, Mahmut, “Atatürk'ün Eğitim Anlayışına Felsefi ve Sosyolojik Bir Yaklaşım”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 15, Cilt V, Temmuz 1989. Tunca, Elif Asude, “Türk Harf Devriminin Halka Tanıtımı Çalışmaları”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, Aralık 2006. Ülkütaşır, M. Şakir, Atatürk ve Harf İnkılâbı, Ankara, 2000. Yenişan, Ayça, Tarih Boyutu İçinde Alfabe Sorunu Ve Türk Harf Devrimi (1839 – 1929), Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, T. C. Tarihi Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, 2005.