Türk Dünyanın Etnik-Dilsel Haritasının Ulusal Kültür Bileşeni: Öğretime Dilsel ve Kültürel Yaklaşım

Türk dilinin bir yabancı dil olarak öğrenilmesi, yeni bir dilsel ve kültürel alana aktif bir şekilde «dalmayı», Türk kültürünün özelliklerini, Türk halkının mentalitesini ve Türk ulusal karakterinin özelliklerini tanımayı öngörür. Böyle bir «dalma»’nın etkin biçimlerinden biri, en güzel manevi kazanımları biraraya getiren ve Türk halkının hayatına ilişkin özellikleri sözlü yöntemlerle dile getiren sanatsal literatür ile tanışmaktır. Türk düzyazı metinlerinin ve bunların Ukraynaca’ya tercümelerinin karşılaştırılmasında, ulusal-kültürel özellikleri olan kelimeler, terimler tespit edilmiş ve bunların Ukrayna dili kullanılarak yeniden üretilmesine yönelik muhtemel yöntemler analiz edilmiştir.  Bu çerçevede, dini terimler, saygı ifadeleri, ailevi ilişkileri belirten kelimeler, küçültme ifadeleri, Türk ulusal yiyecek ve içeceklerinin isimleri, geleneksel Türk giysilerinin, kamuya açık yemek yenen spesifik mekanların isimleri, dilsel biçimler ve klişeler, özel dikkat gerektirmektedir. Bunun dışında, belli bir yabancı dili ana dili olarak konuşanların dilsel davranışlarını, geleneklerini ve adetlerini bilmek gerekir, ki sözünü ettiğimiz bu unsurlar, sözlü araçların seçimini belirlemektedir. Bu çerçevede, öğrencilerin metinleri gerekli şekilde algılayabilmeye hazırlanmaları, önemli rol oynamaktadır. Bu yeniden üretimde ulusal-kültürel özelliğin, kapsam ilişkisinin kısmen veya tamamen kaybedilmesi, ilişki alanının kaybı veya kaynak dilde mevcut olan şeyle ortak hiçbir özelliği olmayan yeni özdeşleştirmelerin kurulması durumlarıyla karşılaşılmaktadır. Bu durum, ulusal kültür bileşen somut dünya ulusal-dilsel haritasının bir bileşeni olmasından ve diğer dünya ulusal-dilsel haritalarıyla her zaman eşdeğerlerinin olmamasından kaynaklanmaktadır. Geleceğin tercüme uzmanlarının yetiştirilmesi, sadece yabancı dile yüksek düzeyde vakıf olunmasını değil, aynı zamanda, dil ötesindeki bilgilere derinden vakıf olunmasını gerektirmektedir, ki bu, başka bir dilsel-kültürel alana uyum sağlamanın teminatı olacaktır. 

National Cultural Component of the Turkish Linguistic Picture of The World: Linguistic and Cultural Approach to Teaching

Studying Turkish as a foreign language involves active "immersion" in the new linguistic and cultural space, familiarity with the specifics of Turkish culture, the mentality of the Turkish people, the specificity of its national character. One of the most effective forms of such "immersion" is the acquaintance with Turkish literature, which accumulates the best spiritual treasures and verbally reproduces the specifics of life of the Turkish people. Based on comparing the material of Turkish prose works and their translations into the Ukrainian language, the vocabulary of the national-cultural color was revealed and possible ways of reproduction of its content by means of the Ukrainian language were analyzed. Particular attention needs to be given to religious vocabulary, honorific forms, words for naming family relationships, diminutives, names of Turkish national dishes and drinks, traditional Turkish clothes, specific catering establishments, language forms and clichés, etc. In addition, one needs to know the rules of linguistic behavior of native-speakers of a foreign language, as well as respective traditions and customs, which largely determine the selection of verbal means. In this regard, the important role is to prepare students for adequate perception of texts. In reproduction, partial or complete loss of national-cultural specificity, generic-type transformations, loss of associative field or the production of new associations that have nothing to do with the source language are possible. This is because the national-cultural component is a constituent part of the specific national-language picture of the world and it does not always have full matches in other national-language pictures of the world. The training of future specialists in the field of translation should involve both a high level command of a foreign language, and profound extralinguistic knowledge, which is the key to adaptation in another linguistic and cultural space.

___

  • Akalın Ş. H. (2011). Türkçe sözlük. (11. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu.
  • Andreiko L. V. (2009). Mozhlyvosti vidtvorennia intertekstualnosti u perekladi. Humanitarnyi visnyk. Seriia: Inozemna filolohiia, 13, 249–253.
  • Bobrova L. V. (2003). «Chuzhe» u «svoiemu» ta zmina yikh statusu u perekladi. Visnyk Sumskoho derzhavnoho universytetu. Seriia Filolohiia, 4(50), 17–20.
  • Havryliuk Kh. Yu. (2015). Interpretatsiia kulturnoi spetsyfiky poemy "Eneida" I. Kotliarevskoho v perekladi B. Melnyka. Visnyk Zhytomyrskoho derzhavnoho universytetu imeni Ivana Franka. Filolohichni nauky, 3, 68–73.
  • Podminohin V. (2010). Dykhotomiia perekladatskykh stratehiia ochuzhennia ta odomashnennia v istorii yevropeiskoho perekladu. Naukovi zapysky. Seriia: Filolohichni nauky, 89(1), 98–102.
  • Venuti L. (1995). The Translator’s Invisibility: A History of Translation. London; N.Y.: Routledge; Venuti L. (2001). Strategies of Translation. Routledge Encyclopedia of Translation Studies, 240-244
  • Venuti L. (2001). Strategies of Translation. Routledge Encyclopedia of Translation Studies, 240-244.