ISPARTA İLİNDE HANEHALKLARININ EV DIŞI GIDA TÜKETİMİNİ ETKİLEYEN SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLERİN ANALİZİ

Bu çalışmada, hanehalklarının ev dışı gıda tüketimi tercihini etkileyen başlıca sosyo-ekonomik faktörlerin analizi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Logit Modeli kullanılmış ve hanehalklarıyla yüz yüze görüşme yoluyla yapılan anketlerden elde edilen veriler analiz edilerek model tahmin edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre incelenen hanehalklarının ortalama aylık geliri 5.642,35 TL, aylık ortalama tüketim harcaması 5.169,22 TL, aylık ortalama gıda harcaması 1.396,58 TL ve aylık ortalama ev dışı gıda harcaması ise 393,71 TL olarak belirlenmiştir. İncelenen hanehalklarının %45,45’inin ev dışı gıda tüketiminde bulundukları tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, modele dahil edilen açıklayıcı değişkenlerden çalışan eş unsuru dışındaki değişkenlerin tamamının beklenen işarete sahip olduğu tespit edilmiştir. Değişkenlerin ev dışı gıda tüketimi olasılığına etkileri teorik beklentiyle uyumlu olarak sırasıyla hane büyüklüğü (-%3), medeni durum (-%36), eğitim durumu (%1), ikinci gelir grubu (%32), üçüncü gelir grubu (%49), sağlık (-%58), ekonomiklik (-%50), hijyeniklik (%16) ve evdeki gıda tüketimi harcamaları (-%0,02) olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ev Dışı Gıda Tüketimi, Logit, Isparta

SOCIO-ECONOMİC FACTORS AFFECTING HOUSEHOLD FOOD CONSUMPTION AWAY FROM HOME IN ISPARTA

In the study investigating the household food consumption away from home in Isparta, it is aimed to determine the main socio-economic factors affecting household preferences. For this purpose, data is obtained through face-to-face surveys with households and the Logit Model is utilised for the estimation. According to the results of the research, the average monthly income of the households is determined to 5,642.35 TL, the average monthly consumption spending is 5,169.22 TL, the average monthly food spending is 1,396.58 and the average monthly food spending away from home is 393.71 TL. It is also found that %45.45 of the households consume food away from home. The model estimation reveals that all but one of the explanatory variables employment status of spouse included in the model have expected signs. The effects of variables are paralel with theoretical expectations and the effects of household size and marital status on the probability of food away from home consumption are -%3 and -%36. The same figures are %1, %32, %49, -%58, -%50, %16 and -%0.02 for educational level, second income group, third income group, health, economy, hygiene and household food consumption expenditures respectively.

Keywords:

Food Away From Home Consumption, Logit, Isparta,

PDF

___

Akbay, C. & Boz, İ. (2005). Kahramanmaraş'ta Ailelerin Ev ve Ev Dışı Gıda Talebi ve Tüketici Davranışlarının Ekonometrik Analizi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 8(1), 122-131.
Amemiya, T. (1985). Advanced Econometrics. Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts.
Bezerra, I. N., Souza A. M., Pereira R. A. & Sichieri R. (2013). Consumption of Foods Away From Home in Brazil. Rev Saude Publica, 47(1), 200-211.
Çiçek, A. & Erkan, O. (1996). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. GOPÜ Zirat Fakültesi Yayınları No: 12, Ders Notları Serisi No:6, Tokat.
Ekeyılmaz S. (2006). Antalya İlinde Ev Dışı Gıda Talebi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
Ertürk, M. (2018). Tüketicilerin Dışarıda Yemek Yeme Nedenleri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(3), 1203-1224.
Greene, W.H. (2000). Econometrics Analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Gujarati, D.N. (1995). Basic Econometrics. Mc Graw-Hill Inc, USA.
Gül, A., Özdeş Akbay, A., Özçiçek Dölekoğlu, C., Özel, R. & Akbay, C. (2003). Adana İli Kentsel Alanda Ailelerin Ev Dışı Gıda Tüketimlerinin Belirlenmesi. TEAE Yayın No: 95, 2003, Ankara.
http://www.brandday.net/ekonomi/turkiyede-yeme-icme-sektorunun-boyutlari-gastronomi-ekonomisi-ara-rapor-2018-h8213.html, (08.03.2019).
Jang, S., Ham, S. & Hong, G. S. (2007). Food-Away-From-Home Expenditure on Senior Households in the United States: A Double-Hurdle Approach. Jounrnal of Hospitaly & Tourism Research, 31(2), 147-167.
Keelan, C. D., Henchion, M. M. & Newman, C. F. (2009). A Double-Hurdle Model of Irish Households' Foodservice Expenditure Patterns. Journal of International Food & Agribussiness Marketting, 21, 269-285.
Kim, E. J. (2002). The Impact Of Economic And Socio-Demographic Characteristics On The Decision To Eat Out: Whether To Eat Out Where To Eat Out, Doktora Tezi, Ohio State University, Human Ecology.
Lee, J. Y. & Brown, M. G. (1986). Food Expenditures at Home and Away From Home in the United States-- A Switching Regression Analysis. The Review of Economics and Statistics, 68(1), ss. 142-147.
Liu, M. (2011). Food Expenditures Away From Home By Type Of Meal And By Facility, Yüksek Lisans Tezi, The University Of Tennessee Knoxville, Agricultural Economics.
Nayga, R. M. (1991). Analysis Of Socio-Economic And Demographic Factors Affecting Food Away From Home Consumption, Doktora Tezi, Texas A&M University, Agricultural Economics, Texas.
Öncü, M. A., Çatı, K. & Özbay, G. (2007). "Hızlı Yiyecek İşletmelerinin Tercihinde Etkili Olan Faktörler'', Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 317-336.
Özdemir, B. (2010). Dışarıda Yemek Yeme Olgusu: Kuramsal Bir Model Önerisi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi,21(2), 218-232.
Park, C. (2004). Efficient or Enjoyable? Consumer Values of Eating-out and Fast-food Restaurant Consumption in Korea. Hospitaly Management, 23, 87-94.
Pol, L. G. & Pak S. (1995).Consumer Unit Types and Expenditures on Food Away From Home. The Journal on Consumer Affairs, 29(2), 403-428.
Redman, B. J. (1980), The Impact of Woman's Time Allocation on Expenditure for Meals Away From Home and Prepared Foods. American Journal of Agricultural Economics, 62(2), 234-237.
TÜIK, (2015). Gelire Göre Sıralı %20'lik Gruplar Göre Tüketim Harcamalarının Dağılımı, 2010-2015. Hanehalkı Bütçe Araştırması.
TÜIK, (2017). Mahallelere Göre Hanehalkı Sayısı, Isparta. 31. Aralık 2017 Tarihli Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları.
USDA, Economic Research Service, (2018). Constant Dollar Food and Alcohol Expenditures, Without Taxes and Tips, for all Purchasers. Revisions to the Food Expenditure Series, August.
Yazırlı, N. (2015). Ev Dışı Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörler: Nazilli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.