Rabia Sultan KURŞUNCU, Tuğba İMADOĞLU, Mustafa Fedai ÇAVUŞ

ENGELLİ VE ENGELSİZ ÇALIŞANLARIN, İLETİŞİM ENGELLERİ VE İŞ DOYUM: KARŞILAŞTIRMALI NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Bu araştırmada engelli çalışanlar ve engelli olmayan çalışanların iletişim engelleri ve bu iletişim engellerinin iş doyumları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışma nitel araştırma deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Örneklem seçim yöntemi olarak ölçüt örnekleme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini kamu kurumlarında çalışan 15 engelli ve 15 diğer çalışan oluşturmaktadır. 11 adet açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler açıklayıcı (explanatory) analiz yöntemine göre çözümlenmiştir. Elde edilen veriler analiz edildikten sonra verilere yönelik tablolar oluşturulmuş ve gerekli yerlerde doğrudan alıntılarla desteklenmiştir. Sonuç olarak iletişim engellerinin çalışanların iş doyumunu olumsuz yönde etkilediği ve işyerinde huzursuzluk ve mutsuzluğa yol açtığı sonucuna ulaşılmıştır. Engelli çalışanların engelleriyle dalga geçilmesi, taklit edilmeleri ve onlarla empati kurulmaması, diğer çalışanlarda ise etkili diyalog kuramama, doğrudan iletişim olmaması, adil olunmaması önemli iletişim engelleri olarak ortaya çıkmıştır. Eğer iletişim engelleri aşılabilirse daha memnuniyetle çalışabilecek bir iş ortamı olabileceği ve beklenen iş doyumunun sağlanabileceği öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Engelli, İletişim engelleri

JOB SATISFICATION AND COMMUNICATION BARRIERS OF DISABLED AND NON- DISABLED EMPLOYEES :A COMPARATIVE QUALITATIVE RESEARCH

In this study, the effects of communication barriers between disabled and other employees on job satisfaction of employees and other employees with disabilities were examined. The research was carried out using qualitative research method. As a sample selection method, criterion sampling method was used. The sample of the study was consisting of 15 disabled and 15 other employees working in public institutions. A semi-structured interview form consisting of 11 open-ended questions was prepared by the researcher. The data obtained from the interviews were analyzed according to the descriptive analysis approach. After the obtained data were analyzed, tables for the data were created and supplemented with direct quotations when it is necessary. The results indicated that communication barriers affected job satisfaction of employees negatively and made employees restless and unhappy in the workplace. Mocking with disabled workers about their handicaps, imitation of their behaviours and not to develop empathy with them, at other workers not being able to establish an effective dialogue, lack of direct communication , fairness is emerged as an essential communication barrier. It is expected that, if the communication barriers are overcome, there will be a workplace where employees can work gladly and job satisfaction can be achieved.

Keywords:

Communication barriers, Job satisfaction,

PDF

___

Akıncı, Z. (2002). Turizm Sektöründe Çalışan Doyumunu Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Antalya: (4), 1-25.
Akkoç, İrfan, Abdullah Çalışkan ve Ömer Turunç (2012), “Gelişim ve Rasyonel Alt Kültürlerinin Girişimci Davranışa Etkisi: Algılanan Çevresel Belirsizliğin Aracılık Rolü”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (4): 65-84.
Arthur, S. ve Zarb, G. (1995). Measuring Disablement in Society. Working Paper 4, Barriers to Employment for Disabled People: 1-33.
Ataklı, A., Dikmetaş E. ve Altınışık, S. (2004). Üniversite Hastanelerinde Çalışan Yönetici ve Klinik Sekreterlerinin İş Doyumu. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Ankara: 6(2): 101-105.
Ataay, İ. D. (1987). İşletmelerde İnsan gücü Verimliliğini Etkileyen Faktörler. MESS Yayını, Eğitim Kitapları Dizisi: 19.
Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık: 1-499. Burgdorf Jr. ve Robert L. (1991). The Americans with Disabilities Act: Analysis and Implications of a Second-Generation Civil Rights Statute”, Harvard Civil Rights - Civil Liberties Law Review 26, pp. 413-522.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Geliştirilmiş 11. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
Bourse, M. ve Yücel, H. (2012). İletişim Bilimlerinin Serüveni, 1. Baskı, İstanbul: 1-384.
Çalışkan A., Turunç Ö. ve Akkoç İ. (2014). How does organisational culture affect the innovative behaviours? The mediating role of perceived insider status. International Journal of Innovation and Learning, 16(2), 151-172., doi: 10.1504/IJIL.2014.064364
Elgünler, T, Fener, T. (2011). İletişimin kalitesini etkileyen engeller ve bu engellerin giderilmesi. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 1 (1) , 35-39. Retrievedfrom https://dergipark.org.tr/tr/pub/tojdac/issue/13006/156714
Davıs, K. (1988). (Çev. Kemal Tosun ve diğ.) İşletmede İnsan Davranışı; Örgütsel Davranış, 3.b., İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Ya. No:199.
Demir, K. (2003). Örgütlerde İletişim Yönetimi, (Editörler: Cevat Elma, Kamile Demir), Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar, Uygulamalar ve Sorunlar, Ankara: 135-161.
Engelliler Şurası (1999). Çağdaş Toplum Yaşam ve Özürlüler Komisyon Raporları Genel Kurul Görüşmeleri: Ankara.
Eren, E. (2001). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi: İstanbul, Beta Yayınevi: 482-640.
Erkmen, T. ve Şencan H. (1994). Örgüt Kültürünün İş Doyumu Üzerindeki Etkisinin Otomotiv Sanayide Faaliyet Gösteren Farklı Büyüklükteki İki İşletmede Araştırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları, İzmir: 129-145.
Genç, Y. (2013). Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) Cilt/Volume: 8, Sayı/Number:1.
Green, D. (1987). Business Guide to Communication Systems, Pitman Publishing , Great Britain: 7-22.
Groot, W., Brınk, H. M. (1999). Job Satisfaction Of Older Workers , International Jour nal Of Manpower, 20(6): 344. Http://Www.Cfib.Ca/ Research/ Reports/Pdfaspects.Pdf.
Gül, İ.I. ve Karan, U. (2011). Ayrımcılık Yasağı (Kavram, Hukuk, İzleme ve Belgeleme) , İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Güngör, N. (2011). İletişim, 1. Baskı: Ankara, Siyasal Yayınevi.
Güz, N., Küçükerdoğan, R., SARI, N., Küçükerdoğan, B. ve Zeybek, I. (2002). Etkili İletişim Terimleri: İstanbul, İnkilap Yayınevi.
Hartley, P. (2010. Kişilerarası İletişim, Çev., Ülkü Doğanay ve Diğerleri, 1. Baskı: Ankara: İmge Kitabevi, 1-367.
Lıes, R. ve Judge, T. A. (2003). On the Heritablility of Job Satisfaction: The Mediating Role Of Personality. Journal of Applied Psychology, 88(4): 750-759.
Jones, M. K. (2006). Is There Employment Discrimination Against The Disabled?. Economics Letters, 92: 32-37.
Karataş, K. (2001). Özürlülerin İstihdamı ve Çalışma Yaşamında Karşılaşılan Sorunlar. Görme Özürlüler İçin Rehabilitasyon Deneyimleri, Yeni Rehabilitasyon Politikaları ve Meslek Tanımları, Görme Özürlüler Konferansı, 24-25 Mart, Bildiriler. Ankara: Körler Federasyonu Yayını, No: 4, s. 141-151.
Koustelios, A. D. (2001). Personal Characteristics And Job Satisfaction Of Grek Teac Hers. The International Journal Of Educational Management, 15(7): 354.
Koçel. T. (2018). İşletme Yöneticiliği, İstanbul, Beta Yayınevi: 1-741.
KökneL, Ö. (1986). İnsanı Anlamak, İstanbul, Yayınevi.
Mıner, J. B. (1992). Industrial-Organizational Psychology. Mcgraw Hill, Newyork, Book Company.
Mosley, D. C., Meggınson, L. C., ve Pıetrı, P. H. (2001). Supervisory Management-The Art of Empowering and Developing People. Ohio: South Western Cincinnati College Publishing.
Moon, S. ve Shın, J. (2006). The Effect of the Americans With Disabilities Act on Economic Well –Being of Men With Disabilities. Health Policy, 76: 266-276.
Orpen, C. (1997). The İnteractive Effects of Communication Quality and Job İnvolvement on Managerial Job Satisfaction and Work Motivation. The Journal of Psychology, 131(5): 519-522.
Özer, S. P. ve Urtekin, E. G. (2007). Örgütsel Adalet Algısı Boyutları ve İş Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28: 107-125.
Öztürk, M. Ve ŞAHBUDAK, E. (2017). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve İş Doyumu: Cumhuriyet Üniversitesindeki Araştırma Görevlileri Üzerine Bir Çalışma. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20(2).
Plump, C. M. (2010). Dealing With Problem Employees. A Legal Guide For Employers, Business Horizons, 53: 607-618.
Puttı, J. M. ve Aryee, S. (1990). Communication in Organizations Group & Organization Management, 15, (1), s. 44.
Ruben, B. (1984). Communication and Human Behavior, Macmilan Publishing Comp, New York: 11-18.
Sayers, F., Bıngamın, C. E., Graham, R. ve Wheeler, M. (1993). Yöneticilikte İletişim. İstanbul: Rota Yayın Yapım Tanıtım Tic.Ltd. Şti.
Silah, M. (2000). Çalışma Psikolojisi, Ankara, Selim Kitabevi: 106-113.
Şimşek, Ş., Akgemici, T. ve Çelik, A. (1998). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
Solmuş, T., (2004). İş Yaşamında Duygular ve Kişilerarası İlişkiler. İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Ssullivan, S. ve Glanz, J. (2000). Supervision That Improves Teaching Strategies and Techniques. California, USA, Corwin a Sage Company.
Tıetjen, M. A. ve Myers, R. M. (1998). Motivation and Job Satisfaction. Management Decision, 36(4): 226-231.
Turunç, Ö., Türköz, T., Akkoç, İ., ve Çalışkan, A. (2013). How do innovative and entrepreneurial behaviours affect the job performance?: The moderating role of person-rganisation fit. International Journal Business Innovation and Research, 7(5), 590-618.
Türkmen, İ. (2000). Yöneticiler İçin Etken İletişim Modeli.MPM, No: 480, 3. Baskı, Ankara.
Weıss, H. M. (2002). Deconstructing Job Satisfaction Seperating Evaluations, Beliefs and Affective Experiences. Human Resource Mangement Review, 17: 173-194.
Yazıcı, Ö. ve Gündüz, Y. (2010). Etkili Eğitim Denetiminde Yaşanan İletişim Engelleri ve Bu Engelleri Aşma Yolları, Kuramsal Eğitimbilim. 3(2): 37-52. www.keg.aku.edu.tr. Yıldırım, S. (1995). Yöneticilerin Algıladıkları İş Tatmini. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 50(1–2): 442.
Yousef, D. A. (1998). Satisfaction with Job Security As a Predictor of Organizational Commitment and Job Performance in a Multicultural Environment”, International Journal of Manpower, 19(2): 184–194.
Yılmaz, Z. (2001). Avrupa Birliğinde ve Türkiye'de Özürlülerin Mesleki Rehabilitasyon Uygulamaları, Yayımlanmamış Özürlüler Uzmanlığı Tezi, Ankara, Özürlüler İdaresi Başkanlığı.