A STUDY ON THE EMPATHY TENDENCIES, SOCIAL SUPPORT PERCEPTIONS AND ATTITUDE TOWARD THE ENVIRONMENT OF MIDDLE SCHOOL CHILDREN
Bu araştırma ortaokula devam eden çocukların empatik eğilimlerini, sosyal destek algılarını ve çevreye yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla planlanmıştır. Araştırma kapsamına Yozgat il merkezinde bulunan ortaokullara devam eden, tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 283'ü kız, 282'si erkek, toplam 565 ortaokul çocuğu alınmıştır. Araştırmada ortaokul çocuklarının demografik bilgilerini toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, empatik eğilimlerinin belirlenmesi amacıyla ise KA-Sİ Çocuk ve Ergenler İçin Empatik Eğilim Ölçeği-Ergen Formu (KA-Sİ EF), sosyal destek algılarının belirlenmesi amacıyla Sosyal Destek Değerlendirme Ölçeği (SDDÖ), çevreye yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla Çevresel Tutum Ölçeği (ÇTÖ), kullanılmıştır. Veriler çift yönlü varyans analizi, Pearson korelasyon katsayısı, Regresyon analizi, Tukey testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda çocukların çevreye yönelik tutumunun cinsiyete, sınıf düzeyine, yaşa ve baba öğrenim düzeyine göre; empatik eğilimlerinin cinsiyete ve sınıf düzeyine göre istatistiksel açıdan anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Yapılan korelasyon analizi sonucunda, çevreye yönelik tutum puanlarının, empatik eğilim puanları ile orta düzeyde pozitif yönde ilişkili (r= .44) olduğu görülmüştür (r= -.06). Basit doğrusal regresyon analizi sonucunda, çocukların empatik eğiliminin çevreye yönelik tutumu pozitif yönde yordadığı belirlenmiştir. (F(1,563)=133.18, p
ORTAOKUL ÇOCUKLARININ EMPATİK EĞİLİMLERİNİN, SOSYAL DESTEK ALGILARININVE ÇEVREYE KARŞI TUTUMLARININ İNCELENMESİ
The purpose of this research is to determine the empathic tendencies, social support perceptions, and attitudes towards the environment of children attending secondary school. Selected through random sampling, the sample of the study was comprised of 283 girls and 282 boys, as a total of 565 middle school children, who were enrolled in the middle schools in Yozgat city center. In the current study, demographic information form for collecting personal information, KA-Si Empathic Tendency Scale-Ergen Form (KA-Sİ EF) for children and adolescents for measuring empathic tendencies, Social Support Assessment Scale (SDSQ) for measuring social support perceptions, Environmental Attitude Scale (ETS) for measuring attitudes toward environment were used. Data were analyzed by bidirectional variance analysis, Pearson correlation coefficient, regression analysis, Tukey test. As a result of the analysis, in terms of attitudes towards environment, gender, class level, age, and level of father education were found to be statistically significant; in terms of emphatic tendencies, gender and class level were found to be statistically significant. As a result of the correlation analysis, it was found that the attitude points towards the environment were positively related to the empathic tendency scores at a moderate level (r = .44). As a result of simple linear regression analysis, it was determined that the empathic tendency of children positively predicted the attitude toward neighborhood. (F (1,563) = 133.18, p
___
- Alver, B. (2005). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Beceri ve Karar Verme Stratejilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, Bahar, 14, 19-34.
- Arslanyolu, K. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye Karşı Tutumlarının Çoklu Zeka Kuramına Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
- Atasoy, E. (2005). Çevre İçin Eğitim: İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
- Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
- Aydın, F. ve Çepni O. (2012). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Karabük İli Örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 189-207.
- Aydın, F., Coşkun, M., Kaya, H. and Erdönmez, İ. (2011). Gifted Students’ Attitudes Towards Environment: A Case Study From Turkey. African Journal of Agricultural Research, 6(7), 1876-1883.
- Barak, A. (1990). Counselor Training in Empathy by a Game Procedure. Counselor Education and Supervision, 29, 170-178.
- Baş, T.M. (2010). Evaluation of Environmental School Students. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Bryant (1982), Bryant, B.K. (1982). An index of Empathy for Children and Adolescents. Child Development, 53, 413–425.
- Cevher-Kalburan, F.N. (2009). Çocuklar İçin Çevresel Tutum Ölçeği İle Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeğinin Geçerlik Güvenirlik Çalışması ve Çevre Eğitim Programının Etkisinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Ceyhan, A. A. (1993). Anne-Babaların Empatik Eğilim Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Cobb, S. (1976). Social Support as a Moderator of Life Stress. Psychosomatic Medicine, 38, 300–314.
- Cohen, S. (1988). Psychological Models of The Role of Social Support in the Etiology of Physical Disease. Healt Psychology, 7, 269-297.
- Cohen, S. and Syme, S.L. (1985). Issues İn The Study and Application of Social Support. In S. Cohen & S.L.Syme (Eds.), Social Support and Healt (pp. 3-22). San Francisco: Akademic Press.
- Cohen, D. and Strayer, J. (1996). Empathy in Conduct Disordered Youth. Developmental Psychology, 32, 988- 998.
- Cohen, S., Mermelstcin, R., Kamarck, T., Hobberman, H.M. (1985). Measuring the Functional Components of Social Support. In. I. G. Sarason B. R. Sarason (Eds). Social Support: Theory, Research and Applications, 73-94.
- Çabuk, B. ve Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36(1-2), 189-198.
- Çakır, Y., ve Palabıyıkoğlu, R. (1997). Gençlerde Sosyal Destek-Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Kriz Dergisi, 5(1), 15-24.
- Çakmak, A. ve Şahin, H. (2017). Ortaokula Devam Eden Öğrencilerin Algıladıkları Sosyal Desteğin Okul Tükenmişliğine Etkisinin İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 569-582.
- Çelik, E. ve Çağdaş, A. (2010). Okul Öncesi Eğitim Kurumu Öğretmenlerinin Yaşlarının Empatik Eğilimlerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 23-38.
- Çetin, N. C. (2008). İlköğretim Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Empatik Beceri Düzeylerinin Ana Baba Tutumları ve Özsaygı İle İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Deniş, H. ve Genç, H. (2010). İlköğretim, Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Yaşadıkları Çevrede Bulunan Milli Parklara Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi (Isparta Örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1, 9-25.
- Dereli, E. ve Aypay, A. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri ve İşbirliği Yapma Karakterlerinin İnsani Değerlerini Yordaması ve Bu Özelliklerinin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Educational Sciences: Theory & Practice, 12 (2) [Ek Özel Sayı/Supplementary Special Issue] Bahar/Spring, 1249-1270.
- Dilekmen, M. H. (2005). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Empatik Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Dökmen, Ü. (1987). Empati Kurma Becerisi İle Sosyometrik Statü Arasındaki İlişki Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1-2);183-207.
- Dökmen, Ü. (2006). Sanatta ve Günlük Yaşamda İletişim Çatışmaları ve Empati. Ankara: Sistem Yayıncılık.
- Ek, H.N., Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G. ve Şeker, S., (2009). Adnan Menderes Üniversitesinin Farklı Akademik Alanlarında Öğrenim Gören İlk ve Son Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları ve Duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi 17(1), 125-136.
- Erten, S. (2004). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir. Çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı. Sayı 65/66. 2006/25 Ankara.
- Field, A. P. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics: And Sex And Drugs And Rock “N” Roll (4. bs.). Los Angeles: Sage.
- Girgin, G. (2009). Evaluation of The Factors Affecting Loneliness and Hopelessness Among University Students in Turkey. Social Behavior and Personality, 37, 811-818.
- Gökler, I. (2007). Çocuk ve Ergenler İçin Sosyal Destek Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Uyarlama Çalışması: Faktör Yapısı, Geçerlik ve Güvenirliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 42(1), 43-54.
- Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. ve Özden, M. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumları. İlköğretim Online E- Dergi, 6(3), 452-468.
- İmamoğlu, O. (1983). Psikolojik Açıdan İnsan-Çevre İlişkileri, İnsan, Çevre, Toplum. (Ed: R. Keleş). Ankara: İmge Kitabevi: Ankara. 191-209.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Günümüzde insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi.
- Kahriman, İ. ve Polat, S. (2003). Adölesanlarda Aileden ve Arkadaşlardan Algılanan Sosyal Destek ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(2), 13-24.
- Kalliopuska, M. (1984). Relation Between Children’s and Parent’s Empathy. Psychological Reports, 5, 295-299.
- Kapıkıran, Ş. ve S Özgüngör, S. (2009). Ergenlerin Sosyal Destek Düzeylerinin Akademik Başarı ve Güdülenme Düzeyi İle İlişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 16(1), 21-30.
- Karlegger, A. and Cervinka R. (2009). Adolescents´ Connectedness with Nature 8th Biennial Conference on Environmental Psychology, September 6-9. – Zürich, Switzerland
- Karasar, N. (2006). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
- Kaya, A. ve Siyez, D.M. (2010). KA-SI Çocuk ve Ergenler İçin Empatik Eğilim Ölçeği: Geliştirilmesi Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması [Child and adolescent KA-SI empathic tendency scale: Development, validity and reliability study]. Eğitim ve Bilim [Education and Science], 25(156), 110-125. [in Tukish and Inglish]
- Keleş, R., ve Hamamcı, C. (1993). Çevrebilim. Ankara: İmge Kitapevi.
- Koval, M. H. and Merting, A. G. (2002). Attitudes Toward Natural Resources and Their Management: A Report on the “2001 Resource Attitudes in Michigan Survey”. http://www.michigandnr.com/publications/pdfs/HuntingWildlifeHabitat/RAM_01survey_report.pdf adresinden 27 Mart 2013 tarihinde indirilmiştir.
- Köksal, A. (1997). Müzik Eğitimi Alan ve Almayan Ergenlerin Empatik Becerilerinin ve Uyum Düzeylerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Köksal-Akyol, A., Salı, G. & Körükçü, Ö. (2011). Children’s Emphatic Tendencies With Respect To Their Sex and Grade Level. The 2011 Barcelona European Academic Conference Proceedings, 1045-1051.
- Köksal Akyol, A. ve Salı, G. (2013). Yatılı ve Gündüzlü Okuyan Çocukların Benlik Kavramlarının ve Sosyal Destek Algılarının İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 4(21), 1377-1399.
- Köseoğlu, A. (2013). İlköğretim Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Algıladıkları Ebeveyn Kabul-Red Düzeyleri İle Empatik Eğilim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Mete, B. (2005). Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Empatik Becerileri İle Aile İşlevleri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Meydan, A., ve Doğu, S. (2008). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Çevre Sorunları Hakkındaki Görüşlerinin Bazı Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 267-277.
- Miser, R. (2000). Topluluk Katılımı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. No:183.
- Nelson, J. (1985). Trend in the Aesthetic Responses of Children to Musical Experience. Journal of Research in Music Education. 33(3), 193-203.
- Ozankaya, Ö. (1975). Toplumbilim Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.
- Özdemir, A. (2003). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre Bilgi ve Bilinçlerinin Araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E. ve Sarışen, Ö. (2004). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusundaki Farkındalık ve Duyarlılıkları, Anakara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3), 117-127.
- Özmen, D., Erbay Dündar, P., Çetinkaya, A.Ç., Taşkın, O. ve Özmen, E. (2008). Lise Öğrencilerinde Umutsuzluk ve Umutsuzluk Düzeyini Etkileyen Etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9, 8-15.
- Özpınar, D. (2009). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Çevre Sorunları Hakkındaki Görüşleri (Afyonkarahisar İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
- Pelstring, L. (1997). Measuring Environmental Attitudes: The New Environmental Paradigm. Available: http://trochim.human.cornell.edu/gallery/pelstrng/lisap.htm Erişim Tarihi: 13.05 2014.
- Rehber, E. (2007). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Göre Çatışma Çözme Davranışlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Rehber, E. ve Atıcı, M. (2009). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Göre Çatışma Çözme Davranışlarının İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 323– 342.
- Sağlam. S. ve Demirci Güler, M.P. (2013). İlköğretim 4 ve 5. Sınıf Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutum ve Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Journal of Social Science, 6(4), 283- 303.
- Salı, G. (2010). Çalışan ve Çalışmayan Çocukların Arkadaşlık İlişkileri Sosyal Destek Algıları Ve Mükemmeliyetçiliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sarason, I.G., Levine, H.M., Basham, R.B., Sarason, B.R. (1983). Assessing social support: The Social Support Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 44, 127-139.
- Sarıgöz, O. (2013). Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevre İle İlgili Davranış ve Düşüncelerinin Değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal Of Education Faculty),10(1), 87-105 http://efdergi.yyu.edu.tr
- Sayın, K. B. (2010). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Empati Becerileri İle Anne Baba Tutumları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Saygın, Y. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Destek, Benlik Saygısı ve Öznel İyi Oluş Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Shumaker, S.A., Brownell, A. (1984). Toward a theory of social support: Closing conceptual gaps. Journal of Social Issues, 40(4), 11-36.
- Şahin, A. (2002). İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Umutsuzluk Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Dergisi, 13, 143-157.
- Şama, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Üniversitesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
- Şencan, B. (2009). Lise Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyi İle Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Şimşekli, Y., Ergül, R. Şanlı, M. (2001). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerine Fen Bilgisi Dersi Kapsamında Verilen Çevre Eğitiminin Çevre ve Çevre Koruma Bilincine Etkisinin İncelenmesi, X. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bildiriler Kitabı III. Cilt, Bolu.
- Şimşek, D. (2010). Yatılı İlköğretim Bölge Okulu ve Ailesi Yanında Kalan İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Akran İlişkileri, Sosyal Destek Algıları ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Tamborini, R., Stiff, J. and Heidel, C. (1990). Reacting to Graphic Horror: A Model of Empathy and Emotional Behavior. Communication Research, 17(5), 616-640.
- Toussaint, L. and Webb, J. R. (2005). Gender Differences İn The Relationship Between Empathy and Forgiveness. The Journal of Social Psychology, 145(6), 673–685.
- Uğulu, İ. ve Erkol, S. (2013). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumları ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Journal of New World Sciences Academy, 8(1), 79-89.
- Uz Baş, A. ve Zekavet K. (2013). Öğretmen Adaylarında Umutsuzluk ve Algılanan Sosyal Destek. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 19-26.
- Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Sosyo-Ekonomik Durumun Çevre Bilincine ve Çevre Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 29(2005), 194-202.
- Uzun, N. (2007). Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi ve Tutumları Üzerine Bir Çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Vatansever, M. (2002). Farklı Liselerde Öğrenim Gören Öğrencilerin Okullara Girişte ve Bitirirken Sahip Oldukları İletişim Becerilerinin Belirlenip Kıyaslanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Yılmaz, Ö., Boone, W.J., & Andersen, H.O. (2004). Views of Elementary and Middle School Turkish Students Toward Environmental Issues. International Journal of Science Education, 26(12), 1527-1546.
- Yüksel A. (2009) İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Empatik Becerileriyle Aile İşlevleri ve Benlik Kavramları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 1 (25), 153-165