İrfan ÖZTÜRK, Remzi AVCI, Turhan KAHRAMAN

Trakya bölgesinde yetiştirilen bazı arpa (Hordeum vulgare L) çeşitlerinin verim ve verim unsurları ile bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi

Trakya bölgesinde üretimi yapılan bazı arpa çeşitlerin yer aldığı bu araştırma; 2003 ve 2004 yıllarında 2 yıl süreyle Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme tarlasında, tesadüf blokları deneme desenine göre yürütülmüştür. Denemede 6 arpa çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Denemede, tane verimi, bitki boyu, başaklanma ve olgunlaşma gün sayıları ile bin tane ağılığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı ve 2,5 mm elek üstü değerleri incelenmiştir. Ele alınan özelliklerden dane verimi dışındaki tüm özelliklerde yıl x çeşit etkileşimi önemli veya çok önemli bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre; Bolayır arpa çeşidi diğer çeşitlerden daha verimli olmuştur. İncelenen özelliklerde Bolayır çeşidinin erkencilik ve bitki boyu yönünden de bölgeye uygun olduğu görülmüştür. Yüksek bin tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığına da sahip olan çeşit, düşük protein oranı ile maltlık özelliği iyi olan Angora çeşidine yakın özellik göstermiştir. Tane verimi ile olgunlaşma gün sayısı ve bin tane ağırlığı arasında olumlu ve önemli korelasyon bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

çeşitler, verim ögeleri, verim, kalite, Trakya, Hordeum vulgare, arpa

Determination of some barley (Hordeum vulgare L.) varieties on yield and yield compenent with some quality traits growing in Trakya Region

The objective of this research was to determine yield, quality and related parameters of some barley cultivars grown in Thrace Region during 2003 and 2004 growing seasons. In the research, six different cultivars were used with according to experimental design in completely randomized blocks with four replications. Grain yield, plant height, days for heading, days for maturity, 1000-grain weight, hectoliter weight, protein ratio and 2,5 mm sieve ratio were investigated. All examined characters were significant found year x variety interaction except grain yield. According to the results, cultivar Bolayır produced a higher yield compared to other cultivars. Bolayır variety according to earliness and plant height was found which adaptable for the region. Bolayır had higher thousand kernel weight and test weight, also had low protein value with Angora variety. Bolayır was superior to other cultivars in terms of both yield and quality. It was determined that there were significant or more significant and positive correlation with grain yield and maturating days and thousand kernel weight.

Keywords:

varieties, yield components, yields, quality, Thrace, Hordeum vulgare, barley,

___

Anonim, 2003. Ülkesel Serin İklim Tahılları Araştırma Projesi. 2003 Yılı Araştırma Projeleri Raporu, Edirne.
Anonim, 2003. Ülkesel Serin İklim Tahılları Araştırma Projesi. 2003 Yılı Araştırma Projeleri Raporu, Edirne.
Anonim, 2004. Ülkesel Serin İklim Tahılları Araştırma Projesi. 2004 Yılı Araştırma Projeleri Raporu, Edirne.
Anonim, 2006. Tarımsal Yapı ve Üretim. TİGEM 1998 Tohumculuk Toplantısı Raporu, Ankara.
Anonim, 2006. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. http://www.tuik.gov.tr.
Avcı, M. ve Akar, T. 1998. Arpa Çeşitlerinin Orta Anadolu Kuru Koşullarına Adaptasyonu. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enst. Derg., 2: 18-24.
Başgül, A., Engin, A., Özkara, R. ve Yücalan, T. 1999. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran 1999, Konya, 602- 611.
Elgün, A., Türker, S. ve Bilgiçli, N., 2001. Tahıl ve Ürünlerinde Analitik Kalite Kontrolü. Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Gıda Müh. Bölümü. Yay. No:2, Konya.
Engin, A., Başgül, A. ve Özkara, R., 1999. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran 1999, Konya, 524-531.
Kalaycı, M. 2005. Örneklerle Jump Kullanımı ve Tarımsal Araştırma İçin Varyans Analiz Modelleri. Anadolu Tarımsal Araştırma Enst. Müd. Yayınları, Yayın No: 21, Eskişehir.
Köksel, H., Sivri, D., Özboy, Ö ve Başman, A., 2000. Hububat laboratuarı El Kitabı. Hacettepe Üni. Mühendislik Fakültesi Yayınları, Yayın No:47, Ankara.
Kün, E., Özgen., M ve Ulukan, H. 1992. Arpa Çeşit ve Hatlarının Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri, 25-27 Mayıs 1992, Konya, 70-95.
Öztürk, A., Çağlar, Ö. ve Tufan, A. 2000. Bazı Arpa Çeşitlerinin Erzurum Koşullarına Adaptasyonu. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Derg., 2:109-115. Erzurum.
Somaroo, B., Mekni, M., Adham, Y., Humeid, B. and Kawas, B.1984. Evaluation of germplasm at ICARDA. Rachis 3(2): 12-15.
Taner, A., Avcı, M., Düşünceli, F., Tosun, H., Ozan, A. N., Albustan, S., Yalcaç, K., Sayım, İ., Özen, D. ve Sipahi, H. 1996. Orta Anadolu ve geçit Bölgelerinde Arpa (H. Vulgare) Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran 1999, Konya.