Farklı gelişme dönemlerinde hasat edilen soya tohumlarına ait bazı özelliklerin incelenmesi

Farklı dönemlerde hasat edilen soya fasulyesi tohumlarının bazı fiziksel, biyolojik ve kalite özelliklerinin incelendiği bu araştırma 2004 ve 2005 yıllarında Uludağ Üniversitesi Mustafakemalpaşa Meslek Yüksekokulu Deneme Tarlaları ve Laboratuarlarında yürütülmüştür. Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre düzenlenen çalışmada, MAY Tohumculuktan sağlanan A 3935 çeşidi 5’er gün aralıklarla 9 farklı dönemde (çiçeklenme başlangıcından 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60 ve 65 gün sonra) hasat edilmiştir. Yeşil tane oranı, tane nem oranı, 100 tane ağırlığı, çimlenme oranı, yağ ve protein oranları çalışma konularını oluşturmuştur. Yeşil tane oranları % 0.0-92.3, tane nem oranları % 61.2-14.3, 100 tane ağırlıkları 10.2-17.2 g, çimlenme oranları % 14.0-92.1, yağ oranları % 13.1-19.0 ve protein oranları da % 30.1-35.4 arasında değişmiştir. İlk hasattan son hasada doğru gidildikçe yeşil tane ve nem oranları azalmış, 100 tane ağırlığı, çimlenme oranı, yağ oranı ve protein oranı ise artmıştır. Çiçeklenmeden 60 gün sonra yapılan hasat en uygun değerleri vermiştir.

Anahtar Kelimeler:

büyüme evreleri, hasat zamanı, tohum, soya fasulyesi, Bursa (şehir)

Investigation of some traits of soybean seeds harvested at the different growth stages

This study was carried out to determine the some physical, biological and quality characters of soybean seeds harvested at the different growth stages in the experimental area and seed laboratory of Uludağ University Mustafakemalpaşa Vocational School during two years (2004 and 2005). The cultivar A-3935 obtained from MAY seed company was used as plant material. Pods and seeds harvested at the nine different growth stages with 5-days interval (days after beginning of flowering; 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, and 65) and the percentage of fresh seeds, humidity rate of seed, 100 seed weight, germination percentage, oil content and protein content were investigated in the study. The experiments were designed in a randomized complete block with three replications. According to the the results, the mean values ranged between 0.0% and 92.3% for percentage of fresh seeds , 61.2 and 14.3% for humidity rate of seed, 10.2 and 17.2 g for 100 seed weight, 14.0 and 92.1% for germination percentage, 13.1 and 19.0% for oil content, and 30.1 and 35.4% for protein content. Percentage of fresh seeds and humidity rate of seed decreased from the first harvest to the most late harvest, but 100 seed weight, germination percentage, oil content, and protein content increased significantly. The 60-days after the beginning of flowering was the suitable stage for seed harvesting in many technological characters of seeds.

Keywords:

growth stages, harvesting date, seeds, soyabeans, Bursa,

___

Andrews, C.H. 1966. Some aspects of pod and seed development in Lee soybean. Ph.D. Dissertation, Miss. State Univ., Mississippi State, MS.
A.O.A.C. 1990: Official Method of Analysis. 15th Ed. Vol. 1. Arlington, VA, USA: Association of Official Analytical Chemists. Arıoğlu, H.H. 1992.Yağ Bitkileri (Soya ve Yerfıstığı) Ç.Ü.Z.F.D. Kitabı No: 35, 107 s.
Arıoğlu, H.H., 2000. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı Ders Kitabı. Ç.Ü.Z.F. Ders Kitapları Genel Yayın No: 220, No: A-70, s. 204, Adana.
Bayar, R ve Yılmaz, M. 2005. Türkiye’de Soya Fasulyesi ve Önemi. Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi. 2(1): 1-12. ISSN: 1303-5134.
Berglund, D.R. ve T.C. Helms, 2003. Soybean Production. North Dakota State University, NDSU Extention Service A-250. http://www.ag.ndsu.edu/pubs/plantsci/ rowcrops/a250.pdf.
Burton, J.W. 1990. Development of high-yielding high protein soybean germplasm. p. 109– 117. In R.F. Wilson (ed.) Designing value-added soybeans for markets of the future. American Oil Chemists' Society, Baltimore, MD.
Casady, 2000. Immature Soybeans Have a Place in Pork and Beef Diets. Un.of Missouri, Integrated Pest and Crop Management Newsletter:20(23), Article:1.
Chen, K.F., S.H. Lai, S.T. Cheng, and S. Shanmugasundaram. 1991. Vegetable soybean seed production technology in Taiwan. Vegetable Soybean-Research Needs for Production and Quality Improvement, Proc. of Workshop. 29 April-2 May 1991, S. Shanmugasundaram (Ed). AVRDC, Taiwan. p. 45-52.
Ching, C.C., H. Andrews, C Baskin ve J.C. Delouche. 1972. Influence of Quality of Seed on Growth Development and Productivity of Some Horticultural Crops. Proc. Int. Seed Test Assoc. 37: 923-936.
Clarke, E.J., and J. Wiseman. 2000. Developments in plant breeding for improved nutritional quality of soya beans I. Protein and amino acid content. J. Agric. Sci. (Cambridge) 134:111–124.
Çalışkan, S. ve H. H. Arıoğlu, 2004. Amik ovası koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek soya çeşit ve hatlarının belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 9(1-2): 23-32.
Delouche, J. C. Phisiology of seed storage. In : Proc. Short Course For Seedsmen. ississippi: Mississippi State University, 1979, 74pp.Qualidade fisiológica e sanitária das sementes de quinze cultivares de soja (Glycine max (L.) Merrill) colhidas na época normal e após o retardamento da colheita.
Gomes, M.S.O., P. Sinnecker, R.T. Tanaka ve U.M. Lanfer-Marquez, 2003. Effect of Harvestind and Drying Conditions on Chlorophyll Levels of Soybena (Glycine Max L. Merr).
Gosparini, C. O.; E.N. Morandi, ve C.A. Cairo, 1997. Effect of maturity, soaking and temperature on germination of immature soyabean seeds, root growth and time to flowering. Revista de la Facultad de Agronomia (La Plata) 102 (1) : 1-9.
Güllüoğlu, L. ve H.H. Arıoğlu, 2005. Harran ovası koşullarında bazı bitki büyüme düzenleyici uygulamalarının ikinci ürün soyada (Glycine max) önemli tarımsal özellikler üzerine etkilerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9 (2): 37-43.
Hamer, E. Maturação de sementes de soja. Pelotas. 1999. 56f. Tese (Doutorado em Ciência e Tecnologia de Sementes). Universidade Federal de Pelotas.
Hsing, YueIe, H. Kimleong, H. YihChing ve H. JawShu, 1995. Premature Drying and Germination in Wild Soybean Seeds. Taiwania. 40 (1): 73-81.
Hurburgh, C. 1995. Soybean Drying and Storage. Department of Agriculture and Biosystems Engineering, Iowa State University.
Jacintho, J.B.C.; N.M. Carvalho. 1974. Maturação de sementes de soja. Científica, Jaboticabal, v.1, p.81-88.
Jain, M..P., N.R. Paradkar, R.A. Khan ve G.R. Ambawatia, 1996. Effect of Harvest on Germination and Field Emergence Capacity in Soybean Cultivars. Crop Research (Hisar) 11 (2): 228-231.
Jung, R. 1988. Measuring Soybean Harvesting Losses. Ministry of Agriculture and Food. http://www.gov.on.ca/OMAFRA/english/engineer/facts/81-018.html
Krober, O.A., J.L. Carttner, 1962. Quantative Interrelationships of Protein and Nonprotein Constituents of Soybeans. Crop Sciences 2: 171-172.
Krober, O.A., S.J. Gibbons, 1962. Nonprotein Nitrogen in Soybean. Journal of Agriulture Food Chemistry. 10: 57-59.
Kumar, V., A. Rani, S.D. Billore ve G.S. Chauhan, 2006. Physico-Chemical Properties of Immature Pods of Japnese Soybean Cultivars. International Journal of Food Properties 9: 51-59.
Liu, K. 1999. Soybeans SOYFOOD USA Vol: 4, No:3.
Marcos-Filho, J.; H. V. Amorim; M.B. Silvarolla ve H.M. Pescarin. 1981. Relações entre germinação, vigor e permeabilidade das membranas celulares durante a maturação de sementes de soja. In: Semınárıo Nacıonal Da Pesquısade Soja, 2., Brasília. Anais. Londrina: EMBRAPA/ CNPSo, v.1.p.676-688.
Marcos-Filho, J.; R.V. Carvalho; S.M. Cicero ve C.G.B. Demetrio. 1985.Qualidade siológica e compor-tamento de sementes de soja no armazenamento e no campo. nais da Escola Superior de Agricultura "Luiz de Queiroz", Piracicaba,.42: 195-249.
Obatolu, V. ve S.M. Osho, 2006. Chemical and physical characteristics of five Nigerian varieties of fresh green immature soybean (Glycine max (L.) Merrill). British Food Journal. 108 (6): 440-450.
Öner, T. 2006. Soya Sektör Raporu. www.ito.org.tr/ ITOPortal/Dokuman/15.59.pdf
Paulsen, M.P. 1995. Frost-Damaged Green and Immature Soybeans. Grain Quality Fact Sheet No.1.
Rao, M.S.S., A.S. Bhagsari ve A.I. Mohamed.2002. Fresh green seed yield and seed nutritional traits of vegetable soybean genotypes. Crop Science 42: 1950-1958.
Ruber, A., R.W. Rinite, D.T. Canvin, 1972. Protein, Oil and Fatty Acid in Developing Soybean Seeds. Crop Sciences 12: 739-741.
Sale, P.W.G. ve L.C. Campbell, 1980. Changes in Physical Characteristics and Composition of Soybean SEED During Crop Development. Field Crop Research (3): 147-155.
Sediyama, T.; M.G. Pereira,; C.S. Sediyama,; J.L.L.Gomes. 1996. Cultura Da Soja: Parte II. Viçosa: Imprensa Universitária Da Ufv, 75p.
Sediyama, T.; R.C. Teixeira,; M.S. Reis. 1999. Melhora-mento Da Soja. In: Borém, A. Melhoramento De Espécies Cultivadas. Viçosa: Ufv, 817p.
Stauffer, C. 2003. Soya Unu; Uygulamaları ve Avantajları. Soya Ununda Kalitenin Önemi. Soya Gıdaları ve Soya Unu Semineri Notları, Adana.
TeKrony, D.M.; D.B. Egli; J. Balles; T. Pfeiffer ve J.R. Fellows. 1979. Physiological maturity of soybean. Agronomy Journal, Madison, v.71, p.771-775.
Trammel C.A. 1983. Influence of Maturity Level of Variety Response of Southernpea to Desiccation by Glyphosate. M.S. Thesis. Mississippi State Universitiy.
Turan, Z.M. ve A.T. Göksoy, 1998. Yağ Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları No: 80, 225 s.
Vieira R.D., L. Minohara, M. Panobianco, M. C. Meira Bergamaschi and A.O. Mauro. 1998. Soybean Cultivars Behaviour As to Physiological Seed Quality Revista PAB, Pesquisa Agropecuária Brasileira. 33 (2): 123-130.
Wiebold, B. 2002. Soybean Plants Killed before Maturity Possess that Remains Green. http://www.psu.missour.edu/soyx/green.pdf
Williams, D. A., D. R. Berglund, ve G. J. Endres, 1999. Soybean Growth and Management Quick Guide. North Dakota State University Extension Service. http://www.ext.nodak.edu/extpubs/plantsci/ro wcrops/a1174.
Yılmaz, H. A. ve L. Efe, 1998. Bazı soya [Glycine max (L.) Merill] çeşitlerinin Kahramanmaraş Koşullarında II. ürün olarak yetiştirilebilme olanakları. Tr. J. of Agriculture and Forestry 22: 135-142.
XiaoYan, Y; Q. Qiang; L. FengZhen; S. YiMing; T. XiaoBo. 2006. An initial study on elative accumulative rule of oil and protein contained in different soybean varieties from beginning seed to maturity. Journal of Jilin Agricultural University 28 (5): 473- 477.