Karık sulama yönteminde polyacrylamide (PAM) ve sıkıştırılmış karık uygulamalarının farklı akış koşullarında sediment taşınımına etkisi

Karık sulama yönteminde, farklı karık ve akış tiplerinin karıklarda oluşan sediment taşmımına etkisinin belirlenmesi amaçlanan bu çalışma Amasya ili sınırları içerisinde yapılmıştır. Çalışmada normal, sıkıştırılmış ve polyacrylaınide (PAM) uygulanmış karık tipleri ile sabit debili, değişken debili ve fasılalı akış tipleri uygulanmıştır. PAM uygulamaları birinci su-lamada %77.7-87.7, ikinci sulamada %35.6-58.0 arasında sediment taşınımım azaltmıştır. Sıkıştırılmış karık uygulamasının sediment taşmımına belirgin bir etkisi görülmemiştir. Sonuç olarak; birinci sulamalarda, sediment taşımını azaltma açısından en iyi uygulamalar sırasıyla; PAM uygulanmış karıklarda değişken debili uygulama, PAM uygulanmış karıklarda fasılalı sulama uygulaması ve diğer tüm karık tiplerindeki değişken debili uygulamalar olarak belirlenmiştir. İkinci sulamalarda ise; PAM uygulamalarının etkisi devam etmiştir ancak genel olarak tüm karık tiplerinde değişken debili sulamalar en iyi grubu oluşturmuştur. Sıkıştırılmış karık uygulaması ise sıkıştırma ağırlığı ve sıkıştırma anındaki nem içeriğinin dikkate alınması yanışım yüzey akış kayıplarını azaltacak önlemlerin alınmasıyla etkinliğinin artırılabileceği belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

karık sulama, toprak düzelticileri, poliakrilamit, Amasya, çökelti

A research to determine the effect polyacrylamide and firming furrow applications on sediment transportation under different flow conditions of the furrow irrigation

This study aimed effect of different furrow types and flow types applications on sediment transportation was applied in Amasya. Furrow types are normal furrows, firming furrows, furrows with P AM treatment; flow types are continuous, cutback and surge flow were applied. P AM treatment reduced sediment, transport by 77.7-87.7% during first irrigation and by 35.6-58.0% during the second irrigation. However the effect of the firming furrow on the sediment transport was not consistent. The best applications for the sediment transport were cutback flow in furrows with P AM treatment, surge flow in furrows with P AM treatment and cutback flow in the other furrows types, respectively at the first irrigation. PAM treatment's effect continued at second, irrigation, but cutback flow application in all furrow types generally was better than in those other application. In addition, the effectiveness of the firming furrow treatment can be improved by considering firming weight, soil moisture, and precautions for runoff losses.

Keywords:

furrow irrigation, soil conditioners, polyacrylamide, Amasya, sediment,

PDF

___

Apan, M., 1982. Hidroloji Ders Notu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Erzurum.
Brady, N.C. and Weil, R., 1999. The Nature and Properties of Soils, Pub- lished by Prentice Hall., New Jersey.
Carter, L.D., Brock C.E. and Tanji K.K., 1993. Controlling Erosion and Sediment Loss from Furrow- Irrigated Cropland. Journal of Irriga- tion and Drainage Eng., 119(6), 975-987.
Goldhamer, D.A., Alemi, M.H., Phene, R.C., 1987. Comparison of Surge and Continuous Flow Irrigation in California. Irrigation Systems for the 21st Century Proceedings of a Conference, Oregon, ASCE:
Ertuğrul, H. ve Apan, M., 1979. Sulama Sistemlerinin Projelenmesi. A.Ü Yayınları No:562, Ziraat Fak. Yayınları No:252, Ders Kitapları Se- risi:38, Erzurum.
Fornstrom, K.J., Michel, J., A., Borrelli, J., and Jackson, G., D., 1985. Fur- row Firming for Control of irrigation Advance rates. Transactions. of the ASAE, 28(2), 529-531.536.
Gomez, K.A., Gomez, A.A., 1984. Statistical Procedures for Agricultural Research, 2 th Edition, John Willey and Sons Ltd., Singapure.
Helming, K., Römkens, M.J.M. and Prasad, S.N., 1998. Surface Roughness Related Processes of Runoff and Soil Loss: A Flume Study. Soil Sci. Soc. Am. J., 62, 243-250.
Hill, R.L., 1993. Tillage and Wheel Traffic Effects on Runoff and Sediment Losses from Crop Interrows. Soil Sci. Soc.Am. J., 57, 476-480.
Lentz, R.D., Shainberg, I., Sojka R.E. and Carter, L.D., 1992. Preventing Irrigation Furrow Erosion with Small Applications of Polymers. Soil Sci. Soc. Am. J., 56, 1926-1932.
Lentz, R.D.and Sojka, R., E., 1994. Field Results Using Polyacrylamide to Manage Furrow erosion and Infiltration. Soil Science, 158(4), 274- 282.
Liebig, M.A., Jones, A.J., Mielke, L.M. and Doran, J.W., 1993. Controlled Wheel Traffic Effects on Soil Properties in Ridge Tillage. Soil Sci. Soc. Am. J., 57,1061-1066.
Miller, D.E., Arstad J.S. and Evans, R.G., 1987. Control of Furrow erosion with Crop Residues and Surge Flow Irrigation Soil Sci. Soc. Am. J., 41, 421-425.
Mostaghimi, S., Dillaha, T.A. and Shanhdtz, V.D., 1988. Influence of Till- age Systems and Residue Levels on Runoff, Sediment and Phos- phorus losses. Trans. of the ASAE, 31(1), 128-132.
Nearing, M.A., West L.T., Brown, L.C., 1988. A Consalidation Model for Estimating Changes in Rill Erodibility. Trans. of the ASAE, 31(3), 696-700.
Önder, S., 1994. Çukurova koşullarında Fasılalı (Surge) ve Sürekli Sulama Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ta- rımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana.
Özdemir, N., 1997. Toprak ve Su Koruma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Notu No:22, Samsun.
Öztürk, F., 1989. Karık Sulama ile Taşınan Sediment Miktarının Tahmi- ninde Matematiksel Bir Modelin Kullanılma Olanağı. A.Ü.Z.F. Yayınları No:1130. Ankara.
Sevinç, A.N., 1993. Havza Sediment verimi. KHGM Ankara Araştırma Enstitüsü yayınları, Ankara.
Sojka, R.E. and Entry, J.A., 2000. Influence of Polyacrylamide Application to Soil on Movement of Microorganisms in Runoff Water. Envi- ronmental Pollution, 108, 405-412.
West, L.T., Miller, W.P., Bruce, R.R., Langolale, G.V., Laflen J.M. and Thomas, A.W., 1992. Cropping System and Consolidation Effects on Rill Erosion in the Georgia Piedmont. Soil Sci. Soc. Am. J., 56, 1238-1243.
Zhang, X.C., Miller, W.P., 1996. Polyacrylamide Effect on Infiltration and Erosion in Furrows. Soil Sci. Soc. Am. J., 60, 866-872.