Kendilenmiş mısır (Zea mays indentata Sturt.) hatlarının yoklama melezlerinde, verim ve verim öğeleri bakımından heterosis ve kombinasyon yeteneği değerlerinin belirlenmesi

Kendilenmiş atdişi mısır hatlarında ve melezlerinde verim, verim, öğeleri, heterosis ve ($S_5$) genel kombinasyon yeteneğini belirlemek amacıy-la gerçekleştirilen bu çalışmada 18 hat kullanılmıştır. 2000 yılında TK-72 tester hattı ile melezlemeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen melezler ve hatlar 200] yılında 3'er sıra halinde 5 m boyundaki sıralara 3 tekerrürlü olarak ekilmişlerdir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre melezlerde tane verimi 882.2-1521.2 kg/da arasında değişmiştir. Tane veriminde heterosis oranı % -1.80 ile %128.1 arasında değişmiştir. Genel kombinasyon yeteneği etkisi de l, 2, 9 ve 16 nolıı melezlerde %/ seviyesinde pozitif yönde olumlu bulunmuştur. Kendilenmiş hat ortalamalarının 758.6 kg/da olduğu denemede melezlerin tane verimleri ortalaması 1193.0 kg/da olarak bulunmuştur. Melezlerde, bitki boyu değerleri 142.9 cm ile 183.3 cin arasında, koçan yüksekliği değerleri 79.1 cm ile 101.3 cin arasında, koçan boyu değerleri 15.8 cm ile 22.7 cm arasında, koçanda tane sayısı 428.7-693.3 arasında, 1000 tane ağırlığı değerlen 271.8-421.6 g arasında bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

verim, mısır, Zea mays, verim ögeleri, melez azmanlığı, kombinasyon yeteneği, kendilenmiş hatlar, tane verimi

Heterosis and combining ability in maize (Zea mays indentata Sturt.) inbred lines and their testcrosses for yield and yield components

This research was carried out to determine the yield, yield components, heterosis and general combining ability in 18 inbred dentcorn lines. This lines was crossed to TK-72 tester line in 2000. The crosses and inbred lines were sown as 3 rows and in 5m length with three replication. According to the results, grain yield varied, between 882.2 - 1521.2 kg/da in crosses. The heterosis values varied between -1.80% and 128.1% for yield. The general combining ability effect in yield was significant for 1, 2, 9 and 16 cross. Average grain yields of inbred lines were 758.6 kg/da and 1193.0 kg/da, respectively in crosses, it was found that plant heights was between 142.9 cm and 183.3 cm, ear heights were between 79.1 cm and 101.4 cm, ear lenghts were between 15.8 cm and 22.7 cm, number of grainper ear were between 428.7 - 693.3, 1000 grain weights were between 271.8 and 421.6 g. 1, 2, 9, 16, 11, 17 and 18 inbred maize lines with high general combining ability in grain yield will take diallel crossing programme.

Keywords:

yields, maize, Zea mays, yield components, heterosis, combining ability, inbred lines, grain yield,

PDF

___

Altınbaş, M. 1995. Melez mısırda dane verimi ve kimi bitki özellikleri ba- kımından heterosis ve kombinasyon yeteneği. Anadolu 5(2): 35-51.
Anonim 2001a. Toprak analizi sonuçları. Bursa Köy Hizmetleri 17. Bölge Müd. Raporu.
Anonim 2001b. Bursa Meteoroloji İşleri Müdürlüğü Kayıtları. Bursa.
Chaing, M.S., and J.D. Smith, 1967. Diallel analysis of inheritance of quantitative characters in grain sorghum. I.Heterosis and inbreeding depression. Canadian Journal Genet. Cyto-9:44-51.
Genç, İ. ve T. Yağbasanlar, 2002. Bitki Islahı. Ç.Ü. Ziraat Fak. Genel Ya- yın. No:59, Ders Kitapları Yayın No: A-13, 150s.
Hallauer, A.B. and J.B.Miranda, 1988. Quantitative Genetics in Maize Breeding. Iowa State Univ. Press. Ames.
Kara, Ş.M., 2001. Mısır Kendilenmiş Hatlarında Verim ve Verim Öğeleri- nin Değerlendirilmesi, I.Heterosis ve Uyum Yeteneklerininin Line x Tester Analizi, Turk J.Agric.For. 25:383-391.
Konak, C., A. Ünay, E. Serter ve H.Başal, 1999. Estimation of combining ability effects, heterosis and heterobeltiosis by linex tester method in maize.Turk J.of Field Crops 4:1-9.
Kün, E., 1994. Tahıllar II (Sıcak İklim Tahılları) Ankara Üniv.Zir.Fak.Yayınları No:1360, Ders Kitabı No: 394, Ankara.
Öz, A. ve H. Kapar, 2001. Samsun Şartlarında Geliştirilen Bazı Tek Melez Mısırların Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi, Türkiye 4.Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Tekirdağ, s.221-225.
Poehlman, J.M. 1979. Breeding Field Crops. Avi Publishing Company, Inc. Westport, Connecticut. p. 277-320.
Sade, B., 1999. Tahıl Islahı. Selçuk Üniv. Yayın.No:135, Ziraat Fak. Ya- yınları No:31, 114s.
Stangland, G.R., W.A. Russell, O.S. Smith. 1983. Evaluation of the performance and combining ability of selected lines derived from improved maize populations. Crop Sci. 23:647-651.
Turan, Z.M. 1995. Araştırma ve Deneme Metodları. U.Ü.Ziraat Fakültesi Ders Notları No:62, Bursa. s.121.
Turgut, İ., 2000. Atdişi mısırda (Zea mays indentata Sturt.) üstün melez kombinasyonlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Anadolu, J. of AARI 11(1):23-35.
Turgut, İ., S.Yanıkoğlu, İ.Küçük, H.Demir, 2000. Marmara ve Çukurova Koşullarında Yetiştirilen Ümitli Mısır (Zea mays indentata Sturt.) Hibrit ve Çeşitlerinin Adaptasyon ve Stabilite Yeteneklerinin Belir- lenmesi. Anadolu, J. of AARI 10(2):76-87.